VKW Monografie Ondernemer, onderneming en ... - Kauri

gewagen: “Individueel initiatief zal enkel tot resultaten leiden indien serene calculatie
wordt aangevuld met en ondersteund door animal spirits, zodat de gedachte aan mogelijk
verlies die pioniers soms doet terugschrikken, opzijgeschoven wordt zoals een
gezonde man de verwachting van overlijden bant” 39 . Alhoewel “animal spirits” negatieve
beelden oproept – het menselijke aspect inherent aan goed ondernemerschap
verdampt in zekere mate – zet dit beeld het instinctieve dat vaak nadrukkelijk deel
uitmaakt van het beoordelingsvermogen van een ondernemer goed in de verf.
Onder de hedendaagse auteurs is het vooral Mark Casson, hoogleraar verbonden
aan de University of Reading, die het sterk ontwikkeld beoordelingsvermogen als hét
wezenskenmerk van een ondernemer naar voren schuift 40 . In moderne managementterminologie
gaat het er vaak over dat succesvolle ondernemers uitblinken in strategische
besluitvaardigheid, wat eigenlijk op hetzelfde neerkomt komt als het hier behandelde
thema van het hoogontwikkelde beoordelingsvermogen. Vermits het om beoordelingsvermogen
in een omgeving gekenmerkt door onzekerheid gaat, spreekt het
voor zich dat er nagenoeg altijd ook een kans op het maken van foute beoordelingen
bestaat. Onlosmakelijk verbonden aan een hoog ontwikkeld beoordelingsvermogen
blijft dus de mogelijkheid van een falende inschatting.
Opportuniteiten concretiseren
Aan de hand van hun sterk ontwikkeld beoordelingsvermogen slagen ondernemers
er in om binnen de door grote onzekerheid gekenmerkte omgeving opportuniteiten te
ontwaren. Het waarmaken en concretiseren van die opportuniteiten vormt dan het
finale object van het ondernemerschap 41 . Eens te meer dient hier benadrukt dat het
onderkennen van een opportuniteit een subjectief gegeven uitmaakt zodat de kans op
foute perceptie en/of onoordeelkundige uitwerking reëel blijft. Anders uitgedrukt: er
blijft altijd een kans op mislukken, met alle gevolgen vandien voor al diegene die geldelijk
en andersweegs investeerden in het project dat door de ondernemer als een opportuniteit
werd beschouwd 42 .
De identificatie van het ondernemerschap met de ontwaring van opportuniteiten
komt veelvuldig voor in de literatuur. We doen een greep uit het aanbod terzake. Voor
iemand als Israel Kirzner, één van de meest vooraanstaande figuren van de naoorlogse
39 Keynes, 1997, p. 162.
40 Zie bijvoorbeeld Casson, 1990 en 2000.
41 Wanneer Joseph Schumpeter het reeds in 1911 had over de ondernemer die voortdurend op zoek gaat naar “nieuwe
combinaties” dan mag geconcludeerd worden dat wat hij in gedachten had zeer nauw aansluit bij wat wij hier omschrijven
als “opportuniteiten”. Zie Schumpeter, 2000 (1911)
42 Deze vaststelling brengt sommigen er toe om te stellen dat niet zozeer de ondernemer dan wel zijn financier (“de kapitalist”)
diegene is die echt het risico draagt bij nieuwe initiatieven.