VKW Monografie Ondernemer, onderneming en ... - Kauri

en Friedrich von Wieser (1851-1926), de grondleggers van de Oostenrijkse School die zich
tot op de dag van vandaag kenmerkt door een zeer grote aandacht voor de ondernemer
in het sociaal-economisch ontwikkelingsproces 27 . Ludwig von Mises (1881-1972), een
prominent lid van deze Oostenrijkse School, stelt: “de term ondernemers … slaat op
de actieve mens exclusief gezien vanuit het aspect van de onzekerheid eigen aan elke
actie” 28 . De Oostenrijkse School besteedt ook veel aandacht aan het aspect onvolledige
informatie 29 . Het spreekt voor zich dat onzekerheid en onvolledige informatie conceptueel
én qua concrete gevolgen heel dicht bij elkaar aanleunen.
Op belangrijke punten steunend op de Duitse en Oostenrijkse inbreng hierboven
kort aangeduid, kwam er een pionierende bijdrage inzake risico, onzekerheid en ondernemerschap
van de Amerikaanse econoom Frank Knight (1885-1972), één van de grondleggers
van de befaamde (of beruchte) Chicago School 30 . In zijn boek Risk, Uncertainty,
and Profit plaatste Frank Knight onzekerheid centraal inzake ondernemerschap 31 . Zijn
grote bijdrage bestond erin een onderscheid te maken tussen verzekerbare risico’s en
niet-verzekerbare risico’s. Brand en diefstal vormen typische voorbeelden van verzekerbare
risico’s en reduceren zich daardoor tot een vaste kost horend bij de uitoefening
van een economische activiteit. De onzekerheid die centraal staat in het optreden
van ondernemers bestaat uit niet-verzekerbare risico’s. Het meest typische voorbeeld
van niet-verzekerbaar risico dat de ondernemer voortdurend onder ogen dient te zien,
heeft betrekking op de evolutie van de vraag naar zijn product of dienst. De winst die
een ondernemer maakt, ziet Frank Knight als de vergoeding voor de acties die de ondernemer
op het getouw zet om tot een zo goed mogelijk beheersing van die niet-verzekerbare
risico’s, zijnde onzekerheid, te komen 32 .
Ook onder recente auteurs blijft er een duidelijke aandacht voor de factor onzekerheid
als determinerend voor de acties van ondernemers. Zo besluiten Rita Gunther
McGrath en Ian McMillan hun onderzoek omtrent de Entrepreneurial Mindset met de
conclusie dat het typerend is voor goede ondernemers dat zij zinvol en constructief
met onzekerheid kunnen omgaan: “Onzekerheid kan tot enorme opportuniteiten leiden
wanneer op de juiste manier benaderd” 33 . Een recente variante op de link tussen
27 Een uitstekende historische typering van deze Oostenrijkse School is te vinden in Vaughn, 1994.
28 von Mises, 1949, p. 254.
29 Zie bijvoorbeeld Hayek, 1945 en ook Kirzner, 1973.
30 Voor het volledige verhaal omtrent deze Chicago School, zie Van Overtveldt, 2007.
31 Knight, 1921.
32 Frank Knight is typisch één van die acteurs die zich niet zomaar in onze driedeling “onzekerheid-beoordelingsvermogen-benuttiging
opportuniteiten” laat vangen. Naast het element onzekerheid besteedt hij immers ook veel aandacht
aan het aspect beoordelingsvermogen als typerend voor de ondernemersklasse.
33 McGrath & MacMillan, 2000, p. x.