“EERlIJk? Ik waS 14 EN zIJ waS vOORBIJ DE 30 ... - Rob de Nijs

Je manager zegt dat Eindelijk Vrij een echte mannenplaat is.
DE NIJS: Dat is ook zo, terwijl iedereen toch altijd zegt dat ik muziek voor
vrouwen maak.
Het oestrogeengehalte van je doorsnee publiek is dan ook
behoorlijk hoog.
DE NIJS: In België valt dat mee, hoor. Vlaamse mannen schamen zich
niet om naar mijn concerten te komen. En zij die zich wél schamen, en
er enkel zijn omdat ze moesten van hun vrouw, moeten hun mening
achteraf herzien. Maar deze keer zijn de teksten allemaal door mannen
geschreven, waardoor alles wat stoerder uitvalt. Vroeger schreef mijn
ex-vrouw Belinda die teksten en zij kon al eens hartverscheurend
uitpakken. Deze plaat – als ze al in de diepte gaat – bevat ook veel meer
knipogen en ironie.
Nog Steeds Geen Rock-‘n-Roll is mijn favoriet op de cd.
Het is een nummer met een vette knipoog, maar ook een
aanklacht over hoe de mensen jou zien.
DE NIJS: Nou, het zit me nu helemaal niet meer dwars, maar de
vooroordelen over mij bleven zich maar opstapelen en ik ben ze nooit
meer helemaal kwijt geraakt. God zij dank is het niet meer zo erg als
vroeger.
Toen ze je nog om de haverklap een welgemeende ‘homo’
naar het hoofd slingerden op straat, bedoel je?
DE NIJS: Precies. Geen enkele bekende figuur ontkomt aan gefrustreerde
zielen die hem naroepen op straat. ‘Wat zal ik nou eens schreeuwen?
Klootzak? Of kom nee, doe maar homo, dat bekt lekkerder.’ (lacht)
Misschien zocht je het zelf een beetje met je gewaagde
vestimentaire keuzes? Ik zag genoeg clips waarin je kledij
meteen in het oog springt. Een bizar gouden trainingspak,
om er maar eentje te noemen.
DE NIJS: Jongen, wat ik allemaal gedragen heb. ach, ik vind eerder
dat ik een trendsetter ben geweest, muzikaal zeker, maar ook op het
vlak van kledij. En dan maak je jezelf niet populair. Ik werkte al met
grote ontwerpers als Yamamoto en Gaultier, lang voor Madonna ze ging
dragen. Maar helaas, wat ze nu ‘trendsettend’ noemen, heette toen nog
gewoon ‘krankzinnig’ (schatert).
Jouw generatiegenoot Will Tura zegt altijd dat de
discoperiode, de jaren ’70, de moeilijkste was voor
Nederlandstalige zangers. Hij wilde bijvoorbeeld niet in
discotheken gaan optreden. Hoe was dat voor jou?
DE NIJS: Ik had daar niet de minste moeite mee. Ik was flexibel. In
discotheken droeg ik uiteraard wel een lederen broek; dat moest zo.
Ik droeg die broek toen zo vaak dat mensen het als een deel van mijn
persoontje gingen zien. Ze gingen er zelfs van uit dat ik in een lederen
pyjama sliep.
Wannes Van de Velde zei: “Als je begint, ben je een held.
Daarna komt een moment dat iedereen zich tegen je keert,
maar als je dan doorbijt, bereik je het punt dat iedereen
alles wat je doet weer goed vindt.” Dat lijkt me perfect
toepasbaar op jou, niet?
DE NIJS: Precies. Er gebeuren altijd zaken waardoor ze je bespotten of
schande van je spreken. als je dan de guts hebt om door te gaan, kan er
nog weinig met je gebeuren. Zo ben ik twee keer een tieneridool geweest,
de eerste keer in de jaren ’60, toen ik zelf nog een tiener was, met Ritme
van de Regen. Daarna kwam het zwarte gat, een heel donkere periode,
tot ik in de jaren ’70 plots weer tot tieneridool werd gebombardeerd.
ach, eigenlijk heb ik een tiental comebacks gehad (lacht).
‘Ik struikelde op straat/lag bijna in de goot/ik ging maar bier
verkopen/voor m’n daaglijks brood’, zing je in Nog Steeds
28
C H É D E C E M B E R 2 0 1 0
“In 1968 werkte ik in het café van
mijn schoonvader, een van de
zwartste periodes uit mijn leven.
Ik draag er nog altijd de littekens
van. Letterlijk. In een bui van
woede en dronkenschap ben ik
‘door een raam gegaan’. Nu ben
ik blij dat ik die periode gewoon
overleefd heb”
Geen Rock-‘n-roll. Is dat uit het leven gegrepen?
DE NIJS: In 1968, tussen die twee succesperiodes in, werkte ik in het
café van mijn toenmalige schoonvader (ernstig). Dat was een van de
zwartste periodes uit mijn leven en daar draag ik nog altijd letterlijk de
littekens van op mijn lijf. In een bui van woede en dronkenschap ben
ik toen ‘door een raam gegaan’. Mijn schoonvader strompelde dronken
als een kanon met de inkomsten van de hele avond naar huis. Maar een
paar stappen verder viel hij met de hele inhoud van de kassa op straat.
Toen werd ik zo kwaad dat ik met mijn vuist door een ruit sloeg, met
slagaderlijke bloedingen als gevolg. Nu ben ik blij dat ik die periode
gewoon overleefd heb.
Aan het eind van de jaren ’60 werkte je ook in Circus Boltini.
Was je clown, degenslikker of dompteur?
DE NIJS: Nee, gewoon zanger. We werden heel snel de piste ingereden,
dan moesten we gauw inpluggen en een halfuurtje optreden: ik voor
de pauze en Johnny lion erna. Het was een echt circus met leeuwen,
olifanten, de hele zwik. In zeven maanden deden wij 330 voorstellingen,
elke dag twee keer voor 7.000 mensen die elk 10 gulden betaalden
(ongeveer 5 euro; red.). Dat tikte flink aan. Ik zal nooit vergeten hoe de
baas de koffer van zijn Mercedes opentrok: afgeladen vol bankbiljetten.
Maar niemand keek daarvan op in die tijd.
Na het zwarte gat kwamen nummers als Malle Babbe en Jan
Klaassen, gigantische hits die nog steeds overeind blijven.
Maar aanvankelijk wilde niemand ze uitbrengen.
DE NIJS: De labels vonden 40 jaar geleden al dat ik verleden tijd was
(lacht). Er zijn uitzonderingen, maar platenfirma’s missen vaak visie en
durven geen risico’s te nemen. Een liedje moet al bijna een hit zijn voor
ze toehappen. Mijn huidige maatschappij (EMI; red.) vindt het belangrijk
om los van de grote blockbusters ook ‘een Rob de Nijs’ te hebben. “We
verdienen er maar weinig aan, maar we willen ook niet dat hij elders
tekent”, zeggen ze (grijnst). Na een tijd ga je bij de meubels horen. Zoals
ik het zie is mijn carrière in de jaren ’70 pas echt begonnen. Maar ik wil
geen enkel stuk van mijn loopbaan verguizen. sommige recensenten
noemen Eindelijk Vrij mijn beste plaat ooit, maar dan denk ik: ‘Heb je de
andere niet gehoord misschien?’
Ik stootte op een citaat van Pierre Kartner, alias Vader
Abraham. Hij verdedigde zijn geflopte carnavalskraker Als
Je Inlegkruisje Maar Goed Zit. “Later zal ik heel trots zijn dat
ik niet de flauwerik ben geweest die zich aan één ding heeft
vastgeklampt, zoals Rob de Nijs.” Ben jij een flauwerik, Rob?
DE NIJS: (kijkt wat zuur) Dan heeft hij toch nooit goed naar mijn liedjes
geluisterd. Terwijl het net zijn nummers zijn die allemaal hetzelfde
klinken (lacht).
Kartner is een bebaarde vetzak. Tijdens zijn optreden
op Rimpelrock 2009 riep hij met een niet mis te verstane
glimlach naar de vrouwen: “Kom maar eens lekker bij Vader
op de schoot.”
DE NIJS: Hij heeft een tijdje ‘muzikale porno’ gemaakt, schuine liedjes
over neuken. En zong hij ook niet samen met dertienjarige meisjes zoals
Mieke, over ‘hoe haar onschuld bij Vader abraham was gebleven’?
Je stond zelf ook al op Rimpelrock. Zou je niet liever op
pakweg Pinkpop spelen?
DE NIJS: Het zit tussen de oren van programmatoren. als Eindelijk Vrij
mijn eerste plaat was geweest, en ik niet De Nijs heette, had ik dit jaar
op Pinkpop gestaan. Maar zo is het nu eenmaal niet. Je moet vooral
het juiste imago hebben voor zo’n festival. Er staan goede bands, maar
minstens evenveel slechte die toevallig de hype van het moment zijn. Ik
bekijk het allemaal met enige scepsis.
Urbanus, slechts een paar jaar jonger dan jij, stond enkele
jaren terug nog op het hoofdpodium van Rock Werchter. Zij
het met De Heideroosjes.
DE NIJS: O, heb ik daar ook niet opgetreden? Nee wacht, dat was op Jazz
Bilzen (festival in limburg, tussen 1965 en 1981; red.), net voor status
Quo, meen ik me te herinneren.
Status Quo draait nog steeds mee, zij het iets meer in het
circuit van Night of the Proms.
DE NIJS: Dat zou ik waarschijnlijk ook niet afwijzen. Zolang je maar
zorgt dat het niet het énige is wat je nog doet, want dat lijkt me dan
weer vreselijk.
Zoals het rusthuizencircuit, het vagevuur der Vlaamse
zangers.
DE NIJS: Dat lijkt me heel eng. Ik trad onlangs nog op in het Kursaal van
Oostende en die zaal zat vol oude dames en heren. Voor mij doemde
één grote blauwspoeling op. sommigen vielen ook doodleuk in slaap,
echt vrolijk werd ik daar niet van. Je doet dan wel zo goed mogelijk je
best, maar eerlijk, ik kreeg vooral het idee dat die oudjes bang van me
waren (schatert).
Ik haalde net Urbanus aan: word je soms nog gillend
wakker met zijn gezicht voor ogen? Hij kondigde je ooit
vernietigend aan waardoor het publiek zich helemaal tegen
jou keerde.
DE NIJS: (denkt na) De Nekkanacht bedoel je? Dat is geleden van de jaren
’70. Daar heb ik inderdaad heel lang last van gehad. Het was een schot
voor open doel, met één zin heeft hij me daar helemaal getorpedeerd:
‘En dan nu de enige man die niét betaald heeft, maar gewoon langs
achteren is binnengeglipt, een Hollander natuurlijk: dames en heren,
hier is Rob de Nijs.’
Daarop volgde een fluitconcert van het
geitenwollensokkenpubliek.
tussen pot & pint
DE NIJS: Van begin tot eind. Toen zijn er achteraf traantjes gevloeid,
hoewel ik tijdens het optreden stug heb doorgezet, dwars door het
awoertgeroep heen. Het was ook zo onterecht dat ik onmogelijk kwaad
op mezelf kon zijn. En toch heeft het een hele tijd geduurd voor ik de
heer Van anus niet meer bij de strot wou grijpen (lacht).
Frank Sinatra is een van je grote helden. Waarom Sinatra?
DE NIJS: Ik ken weinig vocalisten die sinatra niet koesteren. Hij was
geen echte crooner, want hij kon net zo goed hard zingen. En hij was de
eerste van het hele stelletje die de brug van jazz naar popmuziek sloeg.
Soms gebruik ik een citaat van hem ter verdediging van mijn
eigen drankgebruik. “Ik ben voor alles wat je door de nacht
kan helpen; zij het een gebed, een kalmeringspil of een fles
Jack Daniel’s.”
DE NIJS: Dat kan ik me voorstellen. Zelf ben ik nooit zo van de drugs
geweest. In de jaren ’60 rookte ik wel hasjiesj en grass: iedereen deed
het en het is ook gewoon lekker. Maar op een dag had ik een hele slechte
trip, angstaanvallen incluis. Toen ben ik er maar snel mee gestopt. Want
ik heb een heel lage verslavingsdrempel. als ik iets lekker vind, wil
ik altijd meer, meer en meer. Daarom ben ik ook nooit met harddrugs
begonnen, uit angst om er meteen helemaal aan vast te hangen.
Magic mushrooms zijn geen harddrug maar wel makkelijk
te verkrijgen in Nederland. Heb je ooit roze paddo-konijnen
gezien?
DE NIJS: No way! als ik hoor wat mensen doen onder invloed van
paddenstoelen... Ik spring liever níét uit het raam. Drank en slaappillen
waren mijn roesmiddelen. Godzijdank ben ik uiteindelijk van de pillen
afgeraakt. Na een voorstelling zit je tjokvol –ines: endorfine, adrenaline,
noem maar op. als je dan naar bed gaat, stuiter je in het rond. Ik had die
pillen nodig om rust in mijn hoofd te krijgen.
Tot je een farmaceutische machine wordt: pillen om te
slapen na een optreden, liters koffie om je ’s ochtends in
beweging te krijgen, voor het optreden iets om de randjes
eraf te vijlen en erna weer pillen.
DE NIJS: Klopt, want door die pillen kan je niet meer opstaan. En dat
randje eraf vijlen heb ik ook gedaan. Onder het motto ‘het is goed voor
mijn stembanden’ dronk ik flink wat cognac voor mijn optredens, om ‘op
te warmen’. Tot ik me tijdens een optreden in Roeselare iets te stevig had
opgewarmd en op het podium hoegenaamd niet meer wist waarover ik
het had. Ik zong die avond tegen beter weten in, want mijn teksten kon
ik me hoegenaamd niet meer herinneren. Terwijl ik aan het zingen was,
dacht ik constant: ‘Ik weet dat ik in het Nederlands zing, maar ik begrijp
echt niks van wat ik zelf uitkraam.’ Het was meteen de laatste keer dat
ik voor een show aan het drinken ging. Maar die schade haalde ik dan
wel netjes in na de voorstelling. Ik wilde altijd goede cognac, maar na
“Ik ben een tijdje zanger geweest
in een circus. Elke dag speelden
we twee keer voor 7.000 man, die
elk 5 euro betaalden. Ik zal nooit
vergeten hoe de baas de koffer van
zijn Mercedes opentrok; afgeladen
vol bankbiljetten. Niemand keek
daar toen van op.”
C H É D E C E M B E R 2 0 1 0 29
026POT&PINT-def.indd 28-29 29-11-2010 10:39:50
t