Eindwerk Femke De Souter - Vlaamse Regulator voor de Media

Appendix: De weg naar de digitale omgeving en de invloed hiervan op
Vlaamse kranten
1 Inleiding
In de appendix wordt het ontstaan van het hedendaagse media-aanbod toegelicht aan de hand van
enkele historische mijlpalen en de consequenties hiervan op de Vlaamse dagbladen. De focus ligt
vooral op de invloed die bepaalde nieuwe media en technologieën hebben gehad op Vlaamse
kranten in het verleden en hoe uitgeverijen hierop hebben gereageerd. Er wordt afgesloten met een
beschrijving van de synergiën die zijn ontstaan onder de vorm van concentratiebewegingen,
overheen de tijd met deze nieuwe media.
2 Ontwikkeling van telegrafische en draadloze verbindingen wereldwijd
Het eerste Nederlandstalige dagblad verscheen op 1 januari 1844 in Brussel, ruim twee eeuwen na
het publiceren van de eerste gedrukte krant in 1605. Deze late start kan worden verklaard doordat
het merendeel van de Vlamingen ongeletterd was en ze bovendien te arm waren om een krant te
kopen. Franse kranten waren echter sterk vertegenwoordigd in heel België. Er werden op datzelfde
ogenblik maar liefst 33 verschillende Franse dagbladtitels uitgegeven. De eerste echte vernieuwing in
het medialandschap in Vlaanderen vond plaats in 1846. Toen was er voor het eerst sprake van een
telegrafische verbinding tussen Brussel, Mechelen en Antwerpen. Deze innovatie zorgde ervoor dat
de verspreidingsgraad van het nieuws drastisch toe nam. De daaropvolgende jaren werden
verbindingen tussen steden, landen en continenten gelegd tot op 4 juli 1903 het eerste bericht via
draad- en kabelverbindingen rond de wereld kon worden gezonden. (De Bens, Raeymaeckers, 2010,
blz. 35-36)
Parallel aan deze ontwikkeling werd ook de draadloze telegrafie voortgebracht en een eerste
draadloze verbinding ontstond in 1898 tussen Frankrijk en Groot-Brittannië. Dankzij deze
technologische innovatie ontstonden er voor het eerst nieuwsagentschappen. De combinatie van
technologie en deze nieuwe ondernemingen hadden tot gevolg dat men einde van de negentiende
en begin van de twintigste eeuw de internationale nieuwsstromen beheersten. In België ontstond er
voor het eerst een agentschap in 1921 en werd Belga gedoopt. Hier werd zowel lokaal nieuws als de
internationale actualiteit verzameld. Voor dit laatste hadden de uitgevers een abonnement op de
grote wereldnieuwsagentschappen die samenvattingen doorzonden naar de Belgische kranten. Het
betekende een immense opportuniteit voor de uitgeverijen aangezien de kosten om het nieuws te
verzamelen aanzienlijk daalde en de middelen efficiënter konden worden ingezet. Deze eerste
innovatie in de telecommunicatiemedia was bijgevolg uitsluitend bevorderlijk voor de uitgevers en
de verkoop en kwaliteit van Vlaamse kranten. (De Bens, Raeymaeckers, 2010, blz. 35-36)
3 Introductie van de radio en televisie in Vlaanderen
Hoewel de eerste radiosignalen reeds in 1898 werden overgeseind, werd de radio pas na de Eerste
Wereldoorlog als massamedium in Vlaanderen gebruikt. In 1920 werden in alle westerse landen
regelmatig radio-uitzendingen voortgebracht en door een groot luisteraarspubliek aanhoort. 25 jaar
later had de televisie haar intrede gedaan als nieuw mediakanaal. (Luyckx, 1978, blz.333).
58