Psychiatrie - Europa Ziekenhuizen

Het gebruik van de psychiatrie in hospitaalmilieu
De hospitalisatie op dienst psychiatrie verloopt
anders dan de hospitalisatie op de andere diensten.
Dit wil zeggen dat in het geval van een
psychiatrische hospitalisatie, deze op zich reeds
een behandeling is. Het is evident dat dit aspect
natuurlijk niet de enige behandeling is tijdens
de opname van de patiënt. Zo zijn er onder
meer de farmacotherapie en de verschillende
vormen van psychotherapie die worden
aangeboden. Het is een feit dat de initiële
stap van een hospitalisatie in psychiatrisch
milieu op zich zorgt voor het creëren van
een afstand tussen de patiënt en zijn oorspronkelijk
milieu. Deze afstand zorgt vaak
voor een onmiddellijke opluchting voor de op
dat moment beleefde moeilijkheden voor de
patiënt of zijn omgeving.
Het is de psychiater die gaat moeten evalueren
of deze vraag naar afstand creëren tussen
patiënt en zijn milieu geïndiceerd is. Deze
evaluatie is een bijkomend aspect dat men
niet terugvindt bij de psychiatrische opvolging
tijdens de consultatie. Het effect dat een
hospitalisatie kan hebben op een patiënt
geeft direct de aanleiding tot de vraag welke
diagnose moet gesteld worden bij deze patiënt
met vraag voor een hospitalisatie. Het stellen
van een psychiatrische diagnose is zeer verschillend
in vergelijking met de diagnosestelling
in andere medische disciplines daar men
niet kan terugvallen op een anatomisch element
zoals in de somatische geneeskunde gebruikelijk.
Er zijn natuurlijk theoretische concepten voor
sommige psychiatrische diagnoses die terugvallen
op een neurobiologisch, dus somatisch,
substraat maar dit kan enkel op experimentele
basis aangetoond worden binnen onderzoekslaboratoria
van de industrie en universitair
milieu. Bijvoorbeeld een acute psychotische
decompensatie wordt gekarakteriseerd door
een overmaat van activiteit van dopamine D2.
Binnen de klinische context kunnen deze anatomo-biologische
gegevens enkel verondersteld
worden door evocatie van de diagnostiek en het
effect van de gebruikte medicamenteuze
moleculen.
Dit wil zeggen dat in de realiteit de diagnose in
psychiatrie volledig gebaseerd is op de subjectieve
interpretatie van de clinicus van het subjectieve
beleven van de patiënt. Zo dit subjectieve
beleven het voornoemd neurobiologisch
aspect omvat, zo zal zij ook het geheel van
functioneren bepalen dat dan weer op zich dit
subjectieve beleven bepaalt. Dit geheel van
functioneren wordt vertaald binnen het discours
en de symbolische constructies die de patiënt
brengt, zijn gedrag, de emoties waardoor hij
overspoeld is, zijn verlangen en de mogelijkheden
die hij gebruikt om deze te volbrengen of te
verdringen. Al deze functies behoren tot het
domein van de menselijke communicatie en zijn
dus vatbaar voor investigatie door de behandelende
arts die dit enkel kan doen door in
communicatie te treden met de patiënt. Het
beleefde, bestaande uit de functies die juist
werden opgesomd, is niet noodzakelijk pathologisch
op zich. Het is het inadequaat beleven van
de exterieure of interieure realiteit van de patiënt,
en hoe dat beleefd wordt door de patiënt
zelf en zijn entourage, het is dat wat maakt dat
we op het terrein van het pathologische komen.
Een psychiatrische diagnose stellen betekent
dus dat we het beleefde door de patiënt moeten
onder de loep leggen. De complexiteit van deze
oefening stelt ons voor het probleem van uit
welk gezichtsveld de diagnose moet gesteld
worden en meer nog wat we er nadien mee
kunnen doen. Voor eenzelfde patiënt zullen we
de dingen niet noodzakelijker wijze op eenzelfde
manier definiëren wanneer we ons tot
een adviserend geneesheer van de mutualiteit
of tot de familie of tot een behandelend arts
richten. Elke keer zal de verwoorde diagnose
beantwoorden aan een specifiek gebruik en
daarvan afhankelijk een specifieke zienswijze
en zodoende een specifieke logica hieraan
verbonden. Bij het stellen van een indicatie voor
een hospitalisatie zal de diagnose een aantal
bijzondere prioriteiten opleveren. De leidraad
bij het maken van deze beslissing blijft het
inadequaat zijn van het beleefde door de
patiënt ten opzichte van zijn omgeving. Dit
inadequaat zijn is enerzijds de reden en/of de
consequentie die maakt dat de patiënt in de
onmogelijkheid is zich aan te passen aan zijn
omgeving en er te verblijven. Geconfronteerd
met de noodzaak tot opname op een psychiatrische
dienst moeten er dus voorzorgen
genomen worden die de adequaatheid van
deze dienst zelf garanderen.
De psychiatrische dienst zal als objectief hebben,
de mogelijkheid te bieden aan de patiënt om
een valabel alternatief te zijn in vergelijking
tot zijn oorspronkelijk milieu door, enerzijds, een
antwoord te bieden op de vragen van de patiënt
of, anderzijds, een mindere kwetsbaarheid te
vertonen ten opzichte van de problemen
waarmee de patiënt geconfronteerd wordt.
Tijdens een opnamegesprek is het heel
belangrijk alert te zijn voor het potentiële
destabiliserende effect dat een patiënt kan
betekenen voor een psychiatrische afdeling.
Zo zullen veel psychiatrische afdelingen vaak
maar één patiënt met een zwaar verslavingsprobleem
tegelijk opnemen om te vermijden dat
een overmaat aan dit soort patiënten zou leiden
tot een potentialiseren van de symptomen
verbonden aan deze specifieke pathologie.
Een ander voorbeeld betreft het opsporen van
de psychopate persoonlijkheidsstoornis in de
brede zin van het woord en een diagnose die
vaak noodzakelijk maakt een hospitalisatieduur
te verkorten of in sommige gevallen zelfs af
te wijzen. Bij het stellen van een indicatie van
een hospitalisatie is het evident dat er in de
eerste plaats geëvalueerd wordt in hoeverre
deze nuttig is. Het is soms zo dat in sommige
gevallen, ondanks het voorkomen van majeure
symptomen die de patiënt naar de kliniek
doen komen, deze symptomen enkel de
expressie zijn van een crisissituatie en dat er
niet noodzakelijk sprake moet zijn van een reële
psychiatrische pathologie. De acute decompensatie
kan een normale reactie zijn binnen
sommige situaties en lost zich vaak snel
vanzelf op. In dat geval kan een gewoon contact
met een psychiater of één nacht opname in het
ziekenhuis buiten de psychiatrische afdeling
maken dat de patiënt snel terug binnen zijn
milieu kan functioneren. In andere gevallen
wanneer de symptomatologie wijst op een
reeds lang bestaande chronische pathologie zal
de hospitalisatie enkel een herbergen betekenen
zonder dat men een reëel therapeutisch
proces kan verwachten. Soms is het in deze
gevallen zelfs therapeutisch de hospitalisatie te
weigeren en de nadruk te leggen op psychotherapeutische
opvolging teneinde de patiënt
te helpen te evolueren. Het zijn al deze bovenvermelde
aspecten die men onder de loep moet
nemen, alvorens een patiënt te hospitaliseren.
De beslissing tot een hospitalisatie omvat
volgende drie elementen:
Eerst moet men proberen te begrijpen wat er
gaande is betreffende de omstandigheden die
geleid hebben tot het optreden van de acute
symptomatologie. Nadien wordt de vraag
gesteld of er een pathologische persoonlijkheid
aanwezig is, samengaand met de klinische
diagnose en de daarvoor noodzakelijk voor te
schrijven behandeling.
Het aspect van de omstandigheden is vaak de
directe aanleiding tot vraag voor hospitalisatie.
Tijdens de hospitalisatie zal het therapeutisch
werk er dan ook in bestaan de patiënt te helpen
uit de destabiliseringssituatie te geraken daar
deze maakt dat hij niet in zijn oorspronkelijk
milieu kan blijven en zijn malaise onderhoudt.
De onmogelijkheid om zich in betreffende
situatie staande te houden vindt vaak zijn directe
oorzaak in de fragiliteit die wordt veroorzaakt
door de pathologie waar de patiënt eventueel
aan lijdt en waar men de diagnose zal kunnen
stellen in een tweede fase van hospitalisatie.
De beslissing om een patiënt in een psychiatrische
afdeling op te nemen is dus zeer belangrijk
in het breder therapeutisch proces daar zij zowel
een klinische als een situationele diagnose
noodzaakt.
Deze beslissing staat toe aan de patiënt en aan
de behandelende dokter om de hospitalisatie
in een breder kader te plaatsen met name
het kader van wat de patiënt heeft ervaren.
Deze manier van doen bereidt de patiënt voor
om nieuwe keuzes te maken, keuzes die hem
geboden worden door een therapeutisch
proces tijdens de hospitalisatie.
Dr Paul De Hertogh
Psychiater
Site St.-Elisabeth - 2 Alice
TIJDSCHRIFT VAN DE EUROPA ZIEKENHUIZEN
19