Psychiatrie - Europa Ziekenhuizen

14
DOSSIER
PSYCHIATRIE
Het werk
van de verpleegequipe (vervolg)
therapeutische aanpak individueel aan te
passen.
• De patiënt helpen bij zijn dagelijkse zorgen
in de optiek hem zo snel mogelijk zijn autonomie
terug te doen vinden.
• Medische zorgen toedienen wat vaak nodig
is binnen een fragiele populatie die meestal
lijdt aan een zeer belangrijke en gevarieerde
pathologie met co-morbiditeit.
• Het begeleiden van de patiënt in zijn hospitalisatieproject
dat is afgesproken met de
behandelende equipe en dit steeds met het
oog op het zoveel mogelijk terugvinden
van de eigen autonomie.
• Het beheer van de medicatie-inname wat een
zeer belangrijke dimensie brengt in de relatie
van de verpleger met de patiënt daar het
gebruik van psychotropica enerzijds belangrijk
is op zowel symbolisch als op somatisch vlak
en anderzijds een risico inhoudt bij afwijkend
medicatiegebruik.
• Het geconfronteerd worden met acute symptomen
en emoties, al dan niet intens en
overweldigend, die plots kunnen opduiken
en waar hulp moet geboden worden aan de
patiënt in de zoektocht naar een psychisch
evenwicht. De verpleging kan hier hulp
bieden door te luisteren en het moeilijke
moment met de patiënt te delen binnen een
correcte therapeutische afstand. Het kenniskader
dat de verpleging heeft over het leven
van de patiënt maakt het mogelijk de huidige
symptomen van de patiënt te helpen ontcijferen.
• Het contact met de buitenwereld garanderen,
een buitenwereld waarvan de patiënt afge-
N R 6 - SEPTEMBER 2005
sloten is gedurende zijn hospitalisatie. Het is
evident dat de dagelijkse bezoeken van de
vaste omgeving van de patiënt niet zonder
betekenis zijn daar zij vaak een belangrijke
dimensie vertegenwoordigen van het affectieve
en het relationele waarbinnen de pathologie
van de patiënt kan begrepen worden.
De verpleger bevindt zich hier in de rol van
“een derde”. Zijn rol bestaat erin simpelweg
getuige te zijn van het bezoek en de gevolgen
hiervan voor de patiënt, of aangesproken
te worden door deze bezoekers, of meer
nog genoodzaakt te zijn tussen te komen
in bepaalde gevallen.
• Zij zijn verantwoordelijk voor het “korte
termijn”- geheugen van de gebeurtenissen
op de dienst om zo de continuïteit van de
functie van de dienst te garanderen. Het
ritme van de dagtaak van de verpleegkundige
wordt bepaald door de dagelijkse overdracht
tijdens de overgang van de ene verpleegploeg
naar de andere, samengaand met de
passage van de verschillende professionelen
die samenwerken met de equipe: de psychiaters,
de psychologen, de sociale assistenten,
de animators, de kinesisten en geneesheren
buiten de dienst. Tijdens deze verschillende
ontmoetingen, al dan niet gepland, verzamelt
de verpleegequipe alle informatie en geeft
ze door aan de betrokken professionelen van
de dienst. Zonder een dergelijk en degelijk
beheer van de informatie zou de samenhang
op een psychiatrische dienst onmogelijk
behouden kunnen blijven.
Naast deze opsomming van specifieke taken
voor de verpleegequipe bestaat er nog een
ander fundamenteel aspect belangrijk voor de
werking op de dienst. Dit aspect staat in nauwe
verbinding met bovenvernoemde elementen
en zorgt voor het onmisbaar vangnet, nodig
voor het therapeutisch proces dat de patiënt
doorloopt, binnen het therapeutisch aspect.
De patiënt als subject leeft in zijn thuismilieu
vaak binnen een context die doordrongen is van
contradicties, om niet te spreken van incoherenties.
Deze zorgen voor de confrontaties
binnen hemzelf of tussen hemzelf en de omgeving
of personen van die omgeving. Het therapeutische
aspect van de psychiatrische
hospitalisatie bestaat erin om de patiënt uit
zijn gebruikelijk milieu te halen, waarbinnen hij
gevangen zit met zijn lijden om hem zodoende
te plaatsen in een ander, een verschillend
milieu: de psychiatrische dienst.
Eén van de doelstellingen van de hospitalisatie
is om binnen de dienst niet hetzelfde gebrek
aan samenhang te laten voorkomen zoals ze
voorkomen in het oorspronkelijk milieu van
de patiënt. De doelstelling en de bezorgdheid
van de equipe bestaat erin een omgeving te
creëren waarin de patiënt kan evolueren zonder
zich te stoten aan bestaande contradicties.
Dit betekent dat de patiënt de ervaring kan
opdoen dat er een coherente realiteit bestaat
waar er een plaats is voor hem en de gesprekspartners
die hij ontmoet, een ervaring waarbinnen
zijn verlangen zich kan afstemmen op
een dwingende realiteit zonder dat deze realiteit
door allerlei tegenstrijdige gevoelens continu
in vraag wordt gesteld. Zijn levensdrang kan
zodoende een plek vinden waarbinnen hij kan
evolueren.
De verpleegequipe is dagdagelijks in contact
met de leefwereld van de patiënt. Het is de
verpleegequipe die op de meest onmiddellijke
manier wordt geconfronteerd met de symptomen
van de patiënt. Het is de equipe die op dat
moment de omgeving waarin de patiënt evolueert,
vertegenwoordigt. Ze speelt op die
manier een primordiale rol, door de attitude
die ze aanneemt tegenover de patiënt, in het
bestaan van de logische samenhang voor de
patiënt, wat hem moet toestaan om terug
voeling te krijgen met de realiteit.
Bijkomend is het ook van belang dat zo men
wil dat de patiënt kan genieten van een gunstig
effect van zijn omgeving om terug een adequaat
beleven te verkrijgen en dit milieu zelf niet
door allerlei incoherenties binnen de structuur
zelf wordt beïnvloed. Met andere woorden: de
therapeutische equipe bestaat uit personen die
zelf afhangen van hun eigen drijfveren. Alhoewel
deze persoonlijke pulsies van elkeen gekaderd
worden door hun professionele functie
binnen de therapeutische equipe, zullen deze
onvermijdelijk zorgen voor momenten van
een gebrek aan consistentie binnen de equipe.
Deze momenten van gebrekkige samenhang
zijn te wijten aan de verschillende persoonlijkheden
binnen de equipe, maar ook aan de
verschillende zienswijzen van deze persoonlijkheden
die beïnvloed worden door hun verschillende
functies. De benadering van de psychiater
is niet dezelfde als deze van de verpleger, de
sociale assistente, een stagiaire, een psychologe
of een buitenstaander. Gelijkaardige meningsverschillen
kunnen bestaan tussen collega’s
van dezelfde discipline over het idee dat men
heeft over de functie die men uitoefent.
Al deze verschillen die zowel samenhangen
met de persoon als met de functie en de
ervaring kunnen zich vertalen in excessieve
spanningen, machtsmisbruik, passies of enige
andere vorm van dysfunctioneren binnen een
therapeutische equipe. Het is evident dat zo’n
dissonant kader niet de mogelijkheid biedt
aan de patiënt om in een serene context zijn