Bulletin 22 - Vereniging voor Klinische Psychotherapie

In de psychoanalytische wereld ziet men verschillende
tendensen:
De Anglo's (Engelstaligen) trachten nieuwe ideeën uit de
neurowetenschappen te integreren. Het onderzoek van
Bateman en Fonagy is er een voorbeeld van.
De Latino's (Franstaligen) vinden dat de psychoanalyse zijn
eigen specificiteit moet behouden en zich ook in de cultuur
vooral moet manifesteren. Hetgeen in die landen ook met
succes gebeurt.
Of de psychoanalyse een wetenschap is hangt er van af
welke definitie men gebruikt. De gedragstherapeut Eysenck
stelde dat de psychoanalyse geen wetenschap is. Dat geldt
wellicht indien men alleen van wetenschap kan spreken als de
kennis voort komt uit experimenten en meten. Men zou echter
wetenschap ook kunnen definiëren als gesystematiseerde en
geformuleerde kennis. En dan is psychoanalyse wel een
wetenschap. Voor Freud was psychoanalyse de wetenschap
van het onbewuste.
Freud kwam voort uit de stroming van de neurologie, de
scheikunde en de thermodynamica. Met Einstein en Mach riep
hij op tot een wetenschappelijk positivisme.
Freud meende dat elke wetenschap is gestoeld op
observaties. Hij was van mening dat menselijk gedrag
biologisch was bepaald maar dat dit met de toen beschikbare
methoden niet bewijsbaar was.
De psychoanalyticus Lacan meent dat het onjuist is om, zoals
hij het noemt, het psychische tot het biologische te reduceren.
Menselijk gedrag wordt niet gestuurd door instincten maar
door complexen. De wetenschap vergeet de subjectiviteit van
de mens.
In de praktijk van de psychoanalyse en de klinische
psychotherapie gaat het om kunst en kunde. De ernstige
psychopathologie van de patiënt voert ons in de therapie vaak
langs de afgrond, door de jungle of het moeras.
Men kan darbij twee houdingen van de therapeut
onderscheiden. Een intuïtieve, meer gericht op ervaring en
zijn. Men zou die 'moederlijk' kunnen noemen. De andere is
rationeel, gericht op wetenschap, bemeesteren en weten. Men
zou die 'vaderlijk' kunnen noemen. Maar in de klinische
psychotherapie is alleen het vaderlijke onvoldoende.
Knowing more about tigers does 'nt make them less
dangerous.
Naar analogie van de paardenfluisteraar zou men de
psychotherapeut een 'tijgerfluisteraar' kunnen noemen.
Bij deze studiedag geven wij van harte het woord aan de
wetenschap.
Het vanzelfsprekende. Geheugen en fantasie.
Samenvatting van de lezing van Dr. Antonie Ladan, psychiater
- psychoanalyticus.
De titel van de lezing geeft al aan dat Ladan een
vanzelfsprekende relatie ziet tussen geheugen en fantasie.