Bulletin 22 - Vereniging voor Klinische Psychotherapie

More documents

Recommendations

Info

Namelijk dat, behalve bij enkelvoudige problemen waarbij gedragstherapeutische kortdurende behandelingen voldoende uitkomst brengen, de eerste stap in de meeste behandelingen moet zijn: het opbouwen van een behandelrelatie. Pas als de paniek tot rust is gebracht, kan het leren beginnen, is de verklaring. Interessant is verder de aanname dat via de cognitie ook de onder- liggende paniekreactie, ontstaan in relationele problemen, te beïnvloeden is. Vanuit neurobiologisch perspectief gezien, is dit een mogelijk onder- steunende verklaring voor het succes van psycho-educatie bij bijvoorbeeld borderline persoonlijkheidsproblematiek en voor het succes van cognitieve therapievormen. Het placebo-effect, waarbij het vertrouwen in de behandeling doorslaggevend lijkt (behandeling als genezend ritueel), zou vanuit deze theorie gezien kunnen worden als het bieden van veiligheid als eerste stap, de weg vrijmakend voor eventueel leren als vervolgstap. Het concept van de holding environment van Winnicott, waarmee het aanbieden van een steunende beschermende en stimulerende omgeving wordt bedoeld, is zeer relevant vanuit dit gezichtspunt: de specifieke nabijheid maakt specifiek leren mogelijk. Voorbeelden van de voorwaarde scheppende werking van het bieden van een holding environment zijn zowel ambulant als klinisch te vinden. Het “bed op recept” geeft de steun die dagelijks functioneren mogelijk maakt. Behandeling in een groep en het volgen van meerdere therapieën geeft de wenselijke “verdunning”, maar ook de herhaling en steun die nodig is om in verbondenheid te kunnen gaan leren. Deze theorie ondersteunt en onderbouwt ook visies op de fysieke kant van behandelomgevingen. En bijvoorbeeld ook dat klaslokalen bij voorkeur rust en verbondenheid uitstralen. Een voorbeeld is verder de genezende werking van een maaltijd met dierbaren in een goed restau- rant. Dit is ook te verklaren als contraconditionering: De aanwezigheid van vertrouwde anderen in een veilige maar ook stimulerende omgeving bij een vertrouwde activiteit (eten, ontspanning, grapjes maken) is onverenigbaar met angst, dempt de angst en paniek en versterkt adequate coping die daarmee een angstdempend effect krijgt. Ook wordt met deze theorie duidelijk hoe terecht de hernieuwde aandacht voor hechtingsprocessen is. Met name waar de verstoring van de menselijke verbondenheid een substantieel onderdeel van de problematiek vormt biedt deze theorie belangrijke aanknopingspunten voor behandeling. Het efficacy-bevorderende effect van een traumacursus bij het omgaan met de gevolgen van een trauma ten gevolge van terreur kan vanuit dit perspectief bezien worden. De aandacht voor het herstel van de wederzijdse sturingsmechanismen tussen mensen heeft dan een dubbele werkzaamheid. Ten eerste wordt op een doordachte manier een context geboden waarin de veiligheid wordt hersteld en bevestigd door het benoemen van de cognitieve verwarringen van het slachtoffer in en na het trauma. Ten tweede wordt een leerervaring geboden die in het gewone leven van het slachtoffer niet mogelijk is door de complexiteit van de processen die voor deze ervaring nodig is. Ontstaat deze leerervaring wel dan wordt relatieve nabijheid van anderen, het opdoen van gezamenlijke ervaringen met
anderen en de uitwisseling met hen ook weer een optie, en kan het leren van ervaringen ook op andere gebieden ”benut” worden. D. Stern heeft prachtig beschreven hoe het tot stand komen van zo’n leerervaring een definitieve en niet terug te draaien verandering en verbetering geeft. Wellicht is dit juist zo werkzaam bij complexe problematiek en bij persoonlijkheids-problematiek omdat systematisch een holding environment wordt gerealiseerd, waarbij steun en structuur wordt geboden om te leren... leren (zie resultaten STEP-onderzoek). Bij traumatisering van het “manmade” type in een terreurcontext, is herstel van de ervaring van wederzijdse gestuurdheid van relaties een belangrijke corrigerende ervaring die genezend werkt en leren weer mogelijk maakt. Bij sommige meervoudige problemen, bij persoonlijk- heidsstoornissen en bij de gevolgen van traumatisering, met name van het “manmade” type, zou het herstellen of voor het eerst tot stand brengen van de ervaring van menselijke verbondenheid, een van de belangrijkste doelen kunnen zijn van behandeling, en zou het een voorwaarde zijn om de verdere noodzakelijke leerprocessen op gang te brengen. Het is wellicht te mooi om waar te zijn. Het gaat hier om een model, waar wetenschappers het voorlopig nog niet over eens zijn. Maar een veelbelovend model lijkt het wel: het is interessant hoe steeds vaker informatie en ontwikkelingen vanuit verschillende gebieden elkaar aanvullen en hypothesevorming, toetsing en mogelijk begrip dichter bij brengen. Relevante literatuur: - Appelo M.T. (red.)(2001): Het placebo effect. Themanummer DTH, 4,317-401. - Arnoldus M.P.E.: De complexe PTSS en de Borderline Persoonlijkheids- stoornis, in J.J.L. - Derksen & Groen H. (red): Handboek voor de Behandeling van Borderline patienten, (1994) p. 118-125 Utrecht: Tijdstroom. - Freije H., Dietz B., & Appelo M. (2002): behandeling van de borderline persoonlijkheidsstoornis met de VERS: de Vaardigheidstraining emotionele regulatiestoornis. Dth,22,4,367-378. - Huitema F. M., Knigge M. W.: STEP- kwaliteitsinstrument in ontwikkeling voor klinisch psychotherapeutische behandeleenheden; resultaten van onderzoek 1993-1995, 1998, Ggzet Wetenschappelijk, no. 3, blz 21-28. - Markhorst M., Arnoldus M.P.E.: Traumacursus, 1999, uitgave Centrum Preventieve GGz, Stichting GGz Groningen, 1999. - Panksepp J. (1999): Affective Neuroscience. Oxford University Press, Oxford, New York. - Schore A.N. (2001): the effects of early relational trauma on right brain development, affect regulation, and infant mental health. Infant Ment. Health Journal 22: p201- 269.
Page 1 and 2: Inhoudsopgave Redactioneel Bulletin
Page 3 and 4: psychotherapie is effectief, zo bli
Page 5 and 6: landen gekocht worden waardoor er k
Page 7 and 8: Maria van Noort, de Nederlandse ver
Page 9: is verhoogd. Weggaan of aanvallen?
Page 13 and 14: In de psychoanalytische wereld ziet
Page 15 and 16: - Het brongeheugen; wanneer is iets
Page 17 and 18: men ook zien dat inhibitie (leesrem
Page 19 and 20: afwezigheid van data maakt ook de k
Page 21 and 22: Aankondigingen 3 en 4 september 200

Bulletin 22 - Vereniging voor Klinische Psychotherapie

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?