Brandbrief 'Ouderen worden uitgekleed' - Anbo

ANBO is fel gekant tegen misbruik van gemeenschappelijke voorzieningen zoals de AOW.
Mensen die uit oogpunt van geldelijk gewin een verkeerde voorstelling van zaken geven over
hun samenwonen, moeten worden opgespoord en strafrechtelijk vervolgd. Maar regels om
fraude en misbruik te kunnen aanpakken, mogen er niet toe leiden dat wettelijke bepalingen
zodanig zijn ingericht dat mensen die geen kwade bedoelingen hebben in een situatie
terecht kunnen komen, waarbij zij in de zin van de AOW –zonder dat zij dat zelf beseffen-
samen blijken te wonen.
ANBO stelt voor de samenwoonregels in de AOW op eenvoudige wijze te objectiveren.
Uitgangspunt blijft dat het voeren van een gezamenlijke huishouding gelijkgesteld wordt met
gehuwd zijn. Van een gezamenlijke huishouding kan alleen dan sprake zijn als twee of meer
meerderjarige personen volgens de gegevens van de Gemeentelijke basisadministratie
persoonsgegevens (GBA) op één adres staan ingeschreven. Huisbezoeken en controles van
sociaal rechercheurs, die als zeer belastend worden ervaren, zijn dan in principe overbodig.
ANBO is van mening dat huisbezoeken en controles alleen mogen plaatsvinden wanneer
een ernstig vermoeden bestaat van misbruik. Het standpunt van de regering dat sociaal
rechercheurs cliënten ook steekproefsgewijs mogen controleren wanneer er geen
vermoeden van fraude bestaat, wijzen wij volstrekt af. Het is onrechtvaardig senioren
volstrekt willekeurig te confronteren met de vernedering van een dergelijk huisbezoek. In dat
is wat ons betreft sprake van een ernstige schending van de privacy en achten wij het middel
erger dan de kwaal.
Op dit moment krijgen 65-plussers die samenwonen elk een AOW van 50 procent van het
minimumloon. Bij alleenstaanden ligt dit op 70 procent. Verder is het zo dat een
alleenstaande ouder die met een kind samenwoont, voor de AOW niet als gehuwd wordt
beschouwd. Het kabinet is voornemens hier verandering in te brengen. Ook hier vindt ANBO
dat de minister de verkeerde weg bewandelt: een te verwaarlozen bezuiniging, terwijl in een
aantal gevallen de ouder zal proberen zijn/haar recht op een hogere AOW te behouden door
een einde te maken aan deze woonsituatie.
3.5 Onvolledige AOW
Mensen die een onvolledige AOW-opbouw hebben, komen in aanmerking voor aanvullende
inkomensondersteuning als het totaal van hun inkomen onder de bijstandsnorm voor 65plussers
komt. Met deze zogenaamde AIO mogen gepensioneerden momenteel 26 weken
per jaar buiten Nederland verblijven. Het kabinet wil dit terugbrengen naar slechts 8 weken.
Een onrechtvaardige maatregel, want mensen met AOW zonder aanvullende
inkomensondersteuning mogen vrijwel onbeperkt buiten Nederland verblijven.
Vanaf 1 juni 2011 is de AOW-tegemoetkoming vervangen door de MKOB (Mogelijkheid
Koopkrachttegemoetkoming Oudere Belastingplichtigen). Daarmee heeft het kabinet de
tegemoetkoming afgeschaft voor 65-plussers die een onvolledige AOW-opbouw hebben en
in verband daarmee aanvullende inkomensondersteuning ontvangen.
ANBO vindt deze maatregel onbegrijpelijk. Met dit voorstel geeft het kabinet een geheel
nieuwe invulling aan het armoedebeleid in Nederland. Mensen die alleen van een AOWpensioen
moeten rondkomen, hebben het al moeilijk genoeg. Denk daarbij bijvoorbeeld aan
alleenstaande vrouwen die geen eigen pensioen hebben opgebouwd. Het kabinet laat
mensen die een onvolledige AOW hebben met dit voorstel maar liefst 5% van hun inkomen
inleveren. Onbegrijpelijk, omdat senioren met een volledig AOW-pensioen en een aanvullend
pensioen de tegemoetkoming wel behouden. Ongelijke behandeling dus.
Laatstgenoemde maatregel treft 38.000 huishoudens in Nederland en moet de komende drie
jaren € 69 miljoen opleveren. Ter vergelijking: in 2010 kwamen bijna 2,9 miljoen mensen
ANBO, Brandbrief Ouderenbeleid, 6 september 2011, pagina 7