Brandbrief 'Ouderen worden uitgekleed' - Anbo

Een van de gevolgen van de toename van de collectieve zorgkosten is dat de zorgpremie
snel stijgt. Alleen dit jaar al met zo‟n 100 euro. Om de kosten verder te beheersen voert het
kabinet bezuinigingen door die op termijn naar verwachting aanzienlijke kostenstijgingen met
zich mee brengen. Bijvoorbeeld doordat mantelzorgers door het wegvallen van de
begeleiding en de dagbesteding overbelast raken en daardoor vaker uitvallen. Indicaties
gaan omhoog waarna de benodigde (duurdere) zorg vergoed wordt omdat enkel de
zwaardere ziektelasten deel uitmaken van het basispakket. Het uitkleden van het
basispakket dwingt mensen een aanvullende verzekering te nemen. Mensen die dit niet
kunnen betalen, stellen hun zorgvraag uit en trekken pas later aan de bel. Dit verhoogt
doorgaans de kosten. Bovendien is zorg in natura, die velen nu moeten gaan afnemen,
veelal duurder dan de zorg die zij nu met hun PGB inkopen.
Naar verwachting zullen de eigen bijdragen voor zorg de komende jaren enorm stijgen. De
zorgverzekering wordt duurder voor iedereen. Mensen die zorg nodig hebben zullen steeds
uitgebreidere aanvullende pakketten moeten afnemen. De eigen bijdragen voor zorg in
instellingen gaan omhoog. Hetzelfde geldt voor het verplicht eigen risico. En dat allemaal
terwijl de kwaliteit van zorg nog veel te wensen over laat. Ook is de organisatie van zorg heel
ingewikkeld en vaak omslachtig.. Mensen betalen steeds meer voor minder. Dit ondermijnt
de solidariteit in ons zorgstelsel en ANBO vindt dat het kabinet zich meer moet inspannen
om dit proces tegen te gaan.
Het kabinet is aan de slag gegaan met positieve zaken uit het regeerakkoord, zoals de
bestrijding van ouderenmishandeling, betere en toegankelijke zorg dichtbij de cliënt in de
buurt en in de wijk, preventie en zelfmanagement. Ook is het goed dat er sancties worden
geheven als zorginstellingen cliënten onterecht laten bijbetalen voor zaken die gewoon bij de
geleverde zorg horen, zoals schoonmaken en toiletpapier. Maatregelen als bijvoorbeeld
dieetadvies uit het basispakket vindt ANBO echter onbegrijpelijk.
4.2 Kwaliteit van de AWBZ-zorg
De kwaliteit van de zorg is nauw verbonden met de persoon die de zorg levert.
Personeelstekorten hebben tot gevolg dat zorgmedewerkers hun werk in een zeer hoog
tempo moeten verrichten, waardoor zij te weinig aandacht kunnen geven aan de bewoners.
Er is sprake van verschraling van de zorg. Het ziekteverzuim in de zorg is hoog, mede omdat
zorgmedewerkers door zware en snel wisselende roosters geen normaal privéleven kunnen
leiden. Hierdoor verergeren de personeelsproblemen in de zorg.
Het zogenaamde zorgzwaartepakket beschrijft welke ondersteuning een cliënt nodig heeft,
c.q. op hoeveel uren zorg deze bewoner recht heeft. Op basis hiervan wordt vastgesteld
hoeveel geld een instelling krijgt (zorgzwaartebekostiging). Wanneer de gezondheidssituatie
van de bewoner verslechtert, krijgt hij of zij een zwaarder pakket en de instelling extra geld.
In de praktijk is dat meestal niet voldoende om extra personeel aan te trekken, met als
gevolg dat medewerkers meer zorg moeten bieden, waardoor de werkdruk verder toeneemt.
Veel zorgmedewerkers voelen zich bovendien ingeklemd tussen protocollen en
productiecijfers. Hiermee komt hun professionele autonomie onder druk te staan hetgeen
niet ten goede komt aan de arbeidstevredenheid. Ook daardoor neemt de kans op
chronische overbelasting en ziekteverzuim verder toe. ANBO is enthousiast over het
experiment regelarme instellingen van de staatssecretaris en kijkt uit naar de resultaten
hiervan. Een andere oorzaak van de oplopende werkdruk is dat instellingen bezuinigen op
ondersteunende diensten.
In de praktijk bezuinigen veel zorginstellingen op de kosten van het personeel. Lager
opgeleid personeel is een stuk goedkoper, maar is niet opgeleid voor alle vormen van zorg
zoals het verstrekken van medicijnen en de verzorging van wonden. In extreme gevallen
ANBO, Brandbrief Ouderenbeleid, 6 september 2011, pagina 11