immaterieel erfgoed 2012 1 - Nederlands Centrum voor Volkscultuur

42 Immaterieel Erfgoed nummer 1 | 2012
YAMAHOkO-OPTOCHT
Een voorbeeld van immaterieel erfgoed in Japan
In de oude keizersstad Kyoto was het leven vroeger niet altijd even gemakkelijk. Er
werden vaak oorlogen gevoerd en ook epidemieën kwamen veel voor. De inwoners
van Kyoto probeerden dit onheil af te weren door de goden gunstig te stemmen
met allerlei rituelen. Zo is er lang geleden, volgens sommige bronnen
De optocht met de
versierde wagens
was bedoeld om de
god van de storm en
de zee – Susanoo –
gunstig te stemmen,
zodat hij de stad
beschermt tegen rampspoed.
Dit gebruik zou
al meer dan tien eeuwen
oud zijn. De mooie
wagens, samen met de
muziek en de gekostumeerde
dansers moesten de
god opvrolijken.
sinds de tiende eeuw, een reeks van samenhangende ritue-
len in de maand juli ontstaan, die tezamen het Gion
Festival vormen.
Het hoogtepunt van het festival is een optocht
van grote, versierde wagens door het oude
stadscentrum op 17 juli, de Yamahoko-optocht.
De wagens variëren in omvang en hoogte,
maar gemiddeld zijn ze zes tot acht meter
hoog en zijn er veertien tot veertig mensen
nodig om ze te trekken. De palen op de wagens
kunnen vijfentwintig meter hoog zijn. Op de
wagens zitten muzikanten en soms zijn er ook
nog dansers met maskers. Op de voorste
wagen zit een jongen, die speciaal is voorbereid
om de optocht te openen met het doorsnijden
van een touw met een zwaard.
Het festival met de rituelen gaat uit van de
Yasaka-tempel, maar de inwoners van de
binnenstad maken de wagens voor de optocht.
De inwoners zijn verdeeld over tweeëndertig
districten, die allemaal verantwoordelijk zijn
voor de vervaardiging, het onderhoud en de
opslag van hun eigen wagen. Er werken echter
ook veel mensen aan mee die niet in die
districten wonen, zoals ambachtslieden,
dansers en muzikanten. De kern van het
festival bestaat wel uit de bewoners van de
tweeëndertig districten, die elk hun eigen
Culturele Preserveringsvereniging hebben, die
ervoor moet zorgen dat het festival plaatsvindt.
TeksT en FoTo’s Elise Meijer
Alle verenigingen samen zijn lid van de
Stichting voor de Verenigingen tot het Behoud
van het Gion Festival, die in 1923 is opgericht.
Meer dan tienduizend mensen zijn direct
betrokken bij het festival. Het Gion Festival van
Kyoto is bekend in heel Japan en de Yamahokooptocht
trekt elk jaar veel bezoekers. Samen
met festivals in Osaka (Tenjin Matsuri) en in
Tokyo (Kanda Matsuri) is dit één van de drie
grootste festivals van Japan.
UNESCO
Toen bekend werd dat de unesco een lijst wilde
aanleggen van het immaterieel erfgoed uit de
hele wereld, is men in Kyoto meteen begonnen
met de voorbereidingen om geselecteerd te
worden. De stad Kyoto en de organisatie van
het festival hebben samen de aanvraag voor de
status van het immaterieel erfgoed ingediend.
Zij hebben dit grondig aangepakt. ‘In 2008
was het de eerste keer dat landen immaterieel
erfgoed konden opgeven om internationaal
nummer 1 | 2012 Immaterieel Erfgoed
43