immaterieel erfgoed 2012 1 - Nederlands Centrum voor Volkscultuur

De traditie van één van de oudste
carnaval sverenigingen van Nederland
‘De Vastelaovend is in Venlo d’n tiéd van ’t jaor
wao-in de waereld op ziene kop gezatte wuurt.
De
De Vastelaovendgekke neme de stad in bezit,
waobeej alle sociale range verbrand waere en laeftiéd,
kom-aaf, aanzeen en waat al neet miér in d’n
hook gezatte waere. Venlo verandert in ’t Jocusriék
Vastelaovend van
wao Prins Carnaval de scépter zweijt.’
Jocus
34 Immaterieel Erfgoed nummer 1 | 2012
TeksT Jolly van der Velden
FoTo’s Nationale Beeldbank
Op maandag
trekt de grote
optocht door het
centrum van
Venlo.
Vastelaovend is boven de rivieren beter bekend als carnaval. Het
is het uitbundige feest dat voorafgaat aan de vastentijd of veertigdagentijd
voor Pasen. De vastentijd begint op Aswoensdag. De drie
dagen daarvoor, dus op zondag, maandag en dinsdag, worden de
drie döl daag gevierd. Om in de stemming te komen zijn er vaak al
wel eerder verschillende activiteiten. In Venlo bijvoorbeeld wordt
tijdens de boetezitting (de buitenzitting) op zaterdagochtend
letterlijk en figuurlijk het startschot voor het Limburgse carnaval
gegeven.
Om elf minuten over elf houden de mensen die vooraan staan in de
verzamelde menigte, de handen voor de oren vanwege het kanonschot.
Zoals het hoort volgt er wat rookontwikkeling, waardoor er
even minder zicht is op de in vol ornaat gestoken Raad van Elf en
de Prins met zijn gevolg. Elf is een belangrijk getal dat op veel
manieren terugkomt, ook bij de organisatie van de vereniging.
Het is van oudsher het gekkengetal, het getal van de narren, maar
1 en 1 zou ook kunnen wijzen op de gelijkwaardigheid van iedereen
die meedoet aan het feest.
Overigens is de officiële opening van het nieuwe vastelaovendseizoen
al voor de jaarwisseling. Dat gebeurt in Venlo, geheel in stijl,
op 11 november: ‘op d’n elfde van d’n elfde’.
Jocusriék
Op carnavalszondag vindt de officiële sleuteloverdracht plaats,
waarbij de burgemeester de stadssleutel overhandigt aan de prins.
Dit staat symbool voor de tijdelijke machtsoverdracht. Voor drie
dagen is Venlo Jocusriék en heeft Prins Carnaval het er voor het
zeggen. Prins Carnaval, d’n Hoëgheid, wordt geflankeerd door twee
adjudanten. Met elkaar vormen zij ’t Jocus Dreejspan. Na de
sleuteloverdracht trekken de kinderen verkleed en geschminkt in
optocht door het centrum van de stad.
nummer 1 | 2012 Immaterieel Erfgoed
35