Untitled - The Cloud Collective

Essay
DEEL 1: Deleuze’s filosofie
Micropolitiek
Concepten veronderstellen een vraag
zonder welke ze geen zin zouden
hebben; ze komen met andere woorden
voort uit een noodzaak. Maar wat is
nu die noodzaak? In het boek Dialoge
stelt Deleuze voortdurend de vraag:
‘Hoe te ontkomen, eruit te komen?
Dit lijkt een persoonlijke kwestie
en volgens sommige critici is
Deleuze’s theorie dan ook gericht op
individuele verlangens zonder enige
maatschappelijke binding.(38) Ik heb
echter duidelijk proberen te maken
dat Deleuze het onderscheid tussen
cel, individu, groep en omgeving
juist tracht te vervagen. Deleuze doet
beroep op een nieuwe aarde en op een
volk dat nog niet bestaat.(39) Het
gaat niet langer om de mogelijkheid
van een revolutie door het volk, maar
om de creatie van het volk dat nog
ontbreekt. Om dit te verduidelijken
maakt Deleuze onderscheid tussen
micro en macropolitiek. Deze termen
komen niet overeen met het private
en collectieve politieke domein maar
geven verschillende politieke lijnen
aan. Elke individu of groep kan zich
bewegen tussen deze lijnen. Zo is de
molaire lijn een lijn op macroniveau.
De molaire lijn bestaat uit binaire
lijnen (man-vrouw), circulaire lijnen
(huis, straat, stad) en lineaire lijnen
(opleiding, baan, pensioen) die het
volk verdelen in minderheden. Deleuze
probeert deze minderheden niet te
verenigen onder een representatieve
partij of beweging maar wijst op de
moleculaire microlijn die onder het
molaire schuilt. De moleculaire lijn
is (naar Kafka): ‘Een pervertering van
de bureaucratie, een vindingrijkheid
en permanente creativiteit die
tegen de administratieve regels
ingaat.’(40) Deze microlijnen kunnen
aanzwellen tot vluchtlijnen. Dat is
de derde politieke lijn die Deleuze
en Guattari onderscheiden. Het is
een soort extreme intensiteit van
de moleculaire lijn die de molaire
lijn doorbreekt of muteert, maar die
ook de molaire lijn nodig heeft om
op terug te vallen of te veranderen;
beide lijnen veronderstellen elkaar en
zijn geen binaire tegenstellingen.‘We
kunnen niet zeggen dat een van
deze drie lijnen van nature of
noodzakelijkerwijs slecht is en de
andere goed.’(41) De vraag ‘hoe te
ontkomen, eruit te komen?’ is dan
ook geen categorisch imperatief (‘je
moet ontsnappen’) maar een poging het
geloof in de wereld te herstellen;
een ‘vertrouwen stellen in.’ Deleuze
stelt dat de shock van de Tweede
Wereldoorlog mensen van het geloof
in de wereld heeft beroofd. Dit is
volgens Deleuze het (ondraaglijke)
P 24
moderne feit. ‘Het moderne feit is
dat wij niet meer geloven in deze
wereld. Wij geloven zelfs niet
meer in de gebeurtenissen die ons
overkomen, de liefde, de dood, alsof
ze ons maar half aangingen.’(42) Dit
‘ondraaglijke feit’ moeten we zien
te ontkomen, door het geloof in de
wereld weer te herstellen. Geloof
is daarbij niet iets wat zich richt
op een andere wereld, maar op deze
wereld, op de band van de mens met
de wereld en het heeft ook niets te
maken met het romantiseren van de
zwerver, de migrant zonder papieren
of de jongere uit de voorstad maar met
een vertrouwen stellen in de kracht
van de immanentie, de kracht van het
lichaam, een affirmatief leven.
De vraag ‘hoe te
ontkomen, eruit te
komen?’ is dan ook geen
categorisch imperatief (‘je
moet ontsnappen’) maar
een poging het geloof in de
wereld te herstellen; een
‘vertrouwen stellen in.’
38: zoals Luuk van Middelaar in politicide. De moord
op de politiek in de franse filosofie. Hier in
Deleuze compendium. P. 224
39: Deleuze, Gilles, Guattari, Felix, qu’ est-ce
que la philosophie p.103-104 hier in Scheepers,
Monique, Differentie en politiek. p.96
40 : Deleuze, Gilles en Guattari, Felix, Thousand
plateaus. p. 214
41 : Deleuze, Gilles en Guattari, Felix, Thousand
plateaus. p. 227
42 : Deleuze, Gilles cinema 2: l’image temps p.
223 in Scheepers, Monique, Differentie en politiek.
p.93