Programmaboek Hand van de Meester - Het Nationale Ballet

8
rudolf nurejev
four schumann pieces
De man in het middelpunt
Nadat het gezelschap al eerder balletten van hem op het
repertoire had genomen, vroeg het Engelse Royal Ballet Hans
van Manen in 1975 een nieuw werk te maken. Voor de hoofdrol
had de choreograaf meteen Anthony Dowell in gedachten. ‘Een
écht klassieke danser, met een enorme zekerheid en equilibre,
prachtige lijnen, een man die geweldig kon draaien, groot kon
bewegen, een heel mooi acteur. Wat je noemt een coole danser.’
Van Manen wilde een choreografie maken waarin nu eens niet
‘die eeuwige ballerina’, maar juist de ‘ballerino’ centraal stond.
Niet omdat hij – zoals later werd beweerd – zo nodig aan
homo-emancipatie wilde doen, maar simpelweg omdat een
man als centrale figuur voor hem even normaal was en is als een
vrouw.
Vijf paren omringen de mannelijke solist in Four Schumann
Pieces en over hun onderlinge relatie is door de jaren heen het
nodige geschreven: de hoofdpersoon zou doorlopend tot
mislukken gedoemde relaties aangaan, hij zou een man in
romantische overpeinzing zijn waarbij de hem omringende
paren gestalte geven aan zijn fantasieën, een einzelgänger zijn,
of zelfs symbool staan voor componist Robert Schumann. Van
Manen zelf ziet het anders: ‘Ik houd niet van gepsychologiseer.
Leuk verzonnen allemaal hoor, maar wat moet ík ermee? Oké,
een einzelgänger kun je hem wel noemen: hij danst met
iedereen, maar niks ‘werkt’. Maar ongelukkig is hij er niet mee
hoor!’
Four Schumann Pieces groeide uit tot een van Van Manens
populairste en meest uitgevoerde balletten. De hoofdrol werd
vertolkt door een scala aan dansers, onder wie Rudolf Nureyev,
Han Ebbelaar, Wayne Eagling, Alan Land en Boris de Leeuw.
En, zegt Van Manen, elke uitvoering was anders. ‘Niet alleen
door de verschillen in persoonlijkheid, ook doordat een rol als
deze met zijn tijd mee mag – nee: moet – gaan.’ Van Manen is
ervan overtuigd dat ook jonge dansers iets toe te voegen hebben
aan de rol. ‘De danskunst is zó vooruitgegaan, solisten van nu
doen absoluut niet onder voor toenmalige sterren als Dowell en
Nureyev. Trouwens, Nureyev had het er nog behoorlijk
moeilijk mee. Tijdens de repetities sputterde hij voortdurend:
‘Kun je wel?’, ‘Moet dat echt?’’
gaël lambiotte
9