Tijdschrift voor Verloskundigen - Cross Media Nederland

Roken, aangeboren afwijkingen,
en voorlichting
Hackshaw A, Rodeck C, Boniface S. Maternal smoking in pregnancy and birth defects:
a systematic review on 173 687 malformed cases and 11.7 million controls. Human
Reproduction Updates 2011;17:589-604
Filion K, Abenhaim H, Mottillo S et al. The effect of smoking cessation counselling in pregnant
women: a meta-analysis of randomised controlled trials. BJOG 2011;118:1422-1428
Nog steeds roken veel zwangere
vrouwen, wat kan leiden tot perinatale
sterfte, vroeggeboorte of laag
geboortegewicht. We bespreken hier
twee interessante nieuwe studies.
De eerste grootschalige review naar
het effect van roken op aangeboren
afwijkingen is een meta­analyse van
172 artikelen over 101 gerandomiseerde
gecontroleerde studies (RCT’s) met in
totaal 173.687 cases en 11.674.332
controles. Signifi cant positieve verbanden
met roken werden gevonden voor:
hartvaatdefecten, musculoskeletale
defecten, verkorte ledematen, teveel of
te weinig vingers of tenen, klompvoet,
craniosynostose (vergroeing schedelnaden),
gezichtsdefecten, oogdefecten,
orofaciale spleten, gastro­intestinale
defecten, gastroschisis, anus imperforatus,
hernia en niet­ingedaalde testes.
Signifi cant negatieve verbanden werden
gevonden tussen roken en hypospadie
en huiddefecten. Dit waren waarschijnlijk
meestal causale verbanden. Volgens
de onderzoekers zouden de geboortedefecten
die een positief verband
hadden met roken van de moeder
moeten worden opgenomen in voorlichtingsmateriaal.
Dit is belangrijk
om meer vrouwen, en vooral jongere
vrouwen en vrouwen uit lager sociaaleconomische
klassen, te stimuleren
om te stoppen met roken voor of tijdens
de zwangerschap.
Een andere meta­analyse van acht
RCT’s (n=3.290 vrouwen) onderzocht
het effect van counselling op het
stoppen met roken van zwangeren.
De uitkomstmaat was biochemisch
gevalideerde abstinentie zes maanden
na de stopdatum. Slechts weinig
vrouwen bereikten dit: 4­24% van de
vrouwen met counselling versus 2­21%
van de controle vrouwen, waarbij het
verschil in abstinentie tussen de
counselling­ en controlegroep maximaal
4% was.
De beperkte beschikbare gegevens uit
deze studies waren voldoende om een
groot effect van counselling uit te sluiten
(OR: 1.08; 0.84­1.40). Verschillen in
effect tussen verschillende counsellingsmethoden
werden niet gevonden,
maar mogelijk waren hier te weinig
data voor. De onderzoekers bevelen
meer onderzoek aan naar alternatieve
behandelmethoden, zoals farmacologische
therapieën.
www.kennispoortverloskunde.nl
Antibiotica in
relatie tot SGA
Santos F, Sheehy O, Perreault S et al.
Exposure to anti-infective drugs during
pregnancy and the risk of small-forgestational-age
newborns: a case–control
study. BJOG 2011; 11: i-ii, 1283-1409
Maternale infecties blijken positief
geassocieerd met een suboptimale
placentadoorbloeding en dysfunctie
van de vascularisatie. Als zodanig
vormen ze een bedreiging voor het
ontstaan van een kind wat small for
gestational age (SGA) is. De vraag
van deze studie is of het gebruik
van antibiotica, ter bestrijding van
de maternale infecties, zelf niet
zorgt voor het optreden van een
SGA­kind. Het onderzoek in Quebec
(Canada) werd gedaan met behulp
van het Qubec Pregnancy Register,
waarbij 63.338 vrouwen aan de
inclusiecriteria voldeden: leeftijd
15­45 jaar, verzekerd zijn en een
eenling zwangerschap. De
preva lentie van SGA was 13%
(n=8.192). SGA werd gedefi nieerd
als een kind < p10, gecorrigeerd
voor zwangerschapsduur en
geslacht.
Het gebruik van antibiotica in het
tweede en derde trimester was in
de casusgroep 20,1 % en in de
controlegroep 18,4%. Als je alle
soorten gegeven antibiotica bij
elkaar nam bleek er geen
associatie te bestaan voor het
optreden van SGA tussen de
cases en de controles (OR: 0.97;
0.91­1.04).
Zowel sulfanamides als penicilline
bleken een signifi cant verhoogd
risico te geven op SGA en met
name trimetroprin (OR: 1.61;
1.16­2.23). Het gebruik van
antibiotica ter bestrijding van
een urineweginfectie bleek een
signifi cant lager risico te geven
op SGA en met name amoxicilline
en nitrofuradantine (OR: 0.80;
0.66­0.98).
Conclusie is dat met name
trimetroprin een verboogde kans
geeft op het optreden van SGA bij
toediening in het tweede/ derde
trimester van de zwangerschap.
35