Tijdschrift voor Verloskundigen - Cross Media Nederland

34
www.kennispoortverloskunde.nl
Zorgverleners vinden screening op middelengebruik
lastiger dan zwangeren
Seib CA, Daglish M, Heath R et al. Screening for alcohol and drug use in pregnancy. Midwifery 2011, doi:10.1016/j.midw.2011.08.003
Deze studie onderzocht in 2009 de
bruikbaarheid en precisie van een
zelf­rapportage screeningslijst voor
gebruik van alcohol, tabak en drugs
tijdens de zwangerschap, de korte
versie (drie vragen) van een WHO­lijst
Nederlandse onderzoekers vergeleken
de prevalentie van posttraumatische
stressstoornis (PTSS) na eerstelijns
bevallingen met de prevalentie bij
tweede­ en derdelijns bevallingen.
Daarnaast onderzochten zij de risicofactoren
voor het ontwikkelen van
posttraumatische stresssymptomen.
Deze retrospectieve studie vond plaats in
twee perifere ziekenhuizen (Apeldoorn,
Breda), een academisch ziekenhuis
(Groningen) en vier verloskundige
praktijken in deze plaatsen. De onderzoekers
vroegen 907 vrouwen die in juli,
augustus of september 2007 bevielen
om twee tot zes maanden na de
geboorte eenmaal een vragenlijst in
te vullen. PTSS werd gemeten met de
Traumatic Event Scale­B (TES­B), met
zeventien vragen over de zes criteria
voor PTSS volgens de Diagnostic and
Statistical Manual of Mental Disorders,
vierde editie (DSM­IV). Vrouwen die aan
(tien vragen). In een polikliniek van
een groot Australisch ziekenhuis
vulden 32 zwangeren een uitgebreide
vragenlijst over middelengebruik in.
Zij hadden namelijk bij aanvang van de
zwangerschapscontroles op de korte
screeningslijst aangegegven alcohol of
andere drugs te gebruiken. Daarnaast
analyseerden de onderzoekers de
gegevens uit de medische dossiers
van 349 zwangeren.
De sensitiviteit om gebruikende
personen te identifi ceren was 86%
voor alcohol, 91% voor roken en 67%
voor drugs. De positief voorspellende
waarde was ook hoog: de proportie
van mensen met een positieve test
die ook daadwerkelijk gebruikten
was 100% voor alcohol, 100% voor
roken en 92% voor drugs. Slechts
vijf van de 32 zwangeren vonden
screening onprettig. Opmerkelijk was
Posttraumatische stressstoornis na één op de honderd
bevallingen
Stramrood CA, Paarlberg KM, Huis In ‘t Veld EM et al. Posttraumatic stress following childbirth in homelike- and hospital settings.
J Psychosom Obstet Gynaecol 2011;32:88-97
alle DSM­IV criteria voldeden, hadden
PTSS. Voor de analyses van risicofactoren
gebruikte men de TES­B
totaalscore.
dat de zorgverleners veel incomplete
medische dossiers leverden: 39%
voor alcohol, 32% roken en 93%
drugs. Zij screenden 25% van de
349 zwangeren niet of onvoldoende.
Uit de geringe screening door zorgverleners,
ondanks de acceptatie
van screening door de deelnemers,
concludeerden de onderzoekers dat
zorgverleners moeite lijken te hebben
met screening op middelengebruik.
Om de screening te verbeteren is
verder onderzoek nodig bij zorgverleners
naar belemmerende en bevorderende
factoren, en gerichte educatie
en training voor verloskundigen.
De onderzoekers zien hen als sleutelfi
guren in preventie en vroege
inter ventie bij middelengebruik in
de zwangerschap.
De prevalentie van PTSS na de geboorte
was 1,2% (5/428 vrouwen, respons
47%), hoger dan de prevalentie van
0,37% in de Nederlandse bevolking.
Van de vrouwen ervoer 9,1% (39/428)
de bevalling als traumatisch, waaronder
de vijf vrouwen met PTSS.
Risicofactoren voor posttraumatische
stresssymptomen waren een ongeplande
keizersnede, hoge intensiteit
van baringspijn, en een gering gevoel
van coherentie: coping vaardigheden
om stressoren te begrijpen, hanteren
en betekenis te geven. Verschillen
in symptomen tussen de echelons
ver dwenen na correctie voor complicaties
en interventies, rekening
houdend met de –per defi nitie­
ongecompliceerde eerstelijns bevallingen.
Prospectief longitudinaal
onderzoek is nodig naar het verloop
van PTSS, screening van kwetsbare
vrouwen en preventieve interventies.