Tijdschrift voor Verloskundigen - Cross Media Nederland

verdwenen als een schaduw
BETWEEN
BIRTH AND DEATH
RITUALS OF PREGNANCY LOSS IN THE NETHERLANDS
JANNEKE PEELEN
Geboren afscheid
THEMA
Rituelen helpen om een overleden baby
een plek in het gezin te geven
rituelen om afscheid te nemen van doodgeboren kinderen markeren het
bestaan van die kinderen. herdenkingsrituelen geven zo’n kindje een plek
in het gezin. Om te onderstrepen dat je als vader of moeder rouwt, is het
herdenken van belang, zo stelt ook antropoloog janneke Peelen [3] in haar
proefschrift waarmee zij op 20 januari jl. promoveerde aan de radboud
Universiteit. het overleden InleIdIng kind maakt tegenwoordig blijvend deel uit van
het gezin.
Uit onderzoek van de stichting Lieve Engeltjes is
gebleken dat er een tekort is aan duidelijke en
praktische informatie over de eerste week na de
geboorte van een overleden kind. Veel hulpverleners
zijn onvoldoende bekend met de
mogelijk heden die de wetgeving biedt en het
creëren van herinneringen. Er is sinds een paar
jaar een kraamdossier, speciaal voor de eerste
week post partum [5] . diverse kraamcentra,
Wij willen u condoleren met het verlies van uw kindje. Een moeilijke periode is voor u aangebroken.
U heeft, samen met uw familie en vrienden, een groot verlies te verwerken terwijl u
zich deze periode heel anders had voorgesteld.
Het centrale probleem van deze studie bevat de ambivalente positie van zwangerschap in de menselijke levensloop. Verlies in
de zwangerschap gaat zowel overhet begin als het einde van het leven. Mensen zijn verward over wat daadwerkelijk is
verloren: een persoon, een pre-persoon, iets dat niet volledig mens was of toch wel, een geest of helemaal niets?
De laatste drie decennia laten veel verandering zien in de omgang met verlies in de zwangerschap. De mogelijkheden om
openlijk, voor een steeds groter publiek, emoties na verlies in de zwangerschap en de herinneringen aan een voortijdig
Dit kraamdossier is daarbij een hulpmiddel.
gestorven kind te uiten, zijn toegenomen.
Er is een enorme vermeerdering van monumenten voor doodgeboren kinderen alsook het aantal funeraire producten dat
speciaal voor overleden baby’s is ontwikkeld. Dit betekent echter niet dat deze nieuwe omgang met het verlies in de
zwangerschap vanzelfsprekend is geworden. Sommige mensen denken nog steeds dat er geen noodzaak is om de dood
van een baby te gedenken.
De kraamverzorgende doet er alles aan om u zo goed mogelijk te steunen in dit proces, uw
vragen te beantwoorden en tegemoet te komen aan uw wensen. Goed overleg met uw
kraamverzorgende is daarom van groot belang.
De kraamverzorgende richt haar zorg op de verzorging van u. Zij kan een bijdrage leveren
aan het goede verloop van deze moeilijke periode, door te luisteren en daar waar gewenst
tips te geven die u kunnen helpen bij het verwerken van uw verlies. Ook heeft zij aandacht
voor de andere gezinsleden, familie en vrienden en verricht zij huishoudelijke taken.
Inhoudsopgave
Dit kraamdossier vormt voor de kraamverzorgende een leidraad bij haar werkzaamheden.
Voor u wordt de geboden zorg door dit kraamdossier toetsbaar en controleerbaar.
Na de kraamzorg periode blijft dit zorgdossier in uw bezit en kan het mogelijk
dienen als hulpmiddel bij het verwerken van uw verlies.
• Taken van de kraamverzorgende pag. 2
• Kraamtechnische controles en adviezen over de lichamelijke
situatie van de kraamvrouw pag. 3
• Rapportage: bevallingsverslag pag. 6
• Rapportage: dag 1 t/m 8 pag. 7
• Omgaan met het verlies van uw kindje pag. 16
• Omgaan met het verlies van een broertje of zusje pag. 17
• Wetgeving pag. 18
• Meer informatie pag. 19
• Websites / adressen pag. 20
verloskundigen en een uitvaartverzorger hebben hun kennis en ervaringen gebundeld. in het dossier
wordt aandacht besteed aan wetgeving en de mogelijkheden van begraven en cremeren. het bevat
een beschrijving van de controles van de kraamvrouw, de verzorging van het overleden kind, maar ook
de omgang met eventuele andere kinderen in het gezin. het bevat een extra boekje, speciaal voor de
broertjes en zusjes van het overleden kindje.
Het kraamdossier is gemakkelijk in het gebruik voor zowel hulpverleners als ouders. Juist omdat de confrontatie met het
overlijden van een kind tijdens de zwangerschap of net er na veelal onverwacht is, heeft men vaak geen idee van de
mogelijkheden. Na de geboorte is er weinig tijd voor het nemen van beslissingen. Belangrijk is dus dat men als hulpverlener
op de hoogte is van de mogelijkheden, zodat de juiste beslissingen genomen kunnen worden. Als verloskundige hoop je
altijd zo weinig mogelijk overlijdens van kinderen mee te maken. Maar als je er mee te maken krijgt, is het heel belangrijk
om cliënten zo goed mogelijk te begeleiden. Het kraamdossier kan de verloskundige en de ouders daarbij helpen.
Inleiding
TvV februari 2012 • KNOV 31