Tijdschrift voor Verloskundigen - Cross Media Nederland

16
TvV februari 2012 • KNOV
KNOV
lager dan in rugligging [Almeida ea, 2009].
De arm waaraan u meet moet goed ondersteund zijn, omdat
bij een niet-ondersteunde arm de gemeten bloeddruk tot
wel 10% hoger is. De onderarm moet ongeveer op de
hoogte van het hart zijn. Een lagere arm leidt tot
overschatting van de bloeddruk, een arm hoger dan
harthoogte tot onderschatting.
Ook de houding van de benen is van belang, omdat
niet-ondersteunde benen of benen die over elkaar zijn
geslagen de bloeddruk beïnvloeden.
Zorg daarom dat de vrouw al twee tot drie minuten rustig
rechtop zit met beide voeten op de grond of op een
krukje. Laat de arm op een tafel steunen en plaats de
manchet ter hoogte van het hart op de blote arm. Plaats
de manchet twee tot drie centimeter boven de elleboogsplooi,
zodat er ruimte is voor de stethoscoop.
Welke arm?
Evenals bij niet-zwangeren bestaat er bij een kleine
minderheid van de zwangeren een verschil in bloeddruk
tussen de linker- en rechterarm. In het eerste trimester is
er een verschil van ≥ 10 mmHg in de systolische en
diastolische bloeddruk tussen de linker- (8,3%) en
rechterarm (2,3%) van de zwangeren. Hoe hoger de
bloeddruk, des te hoger de prevalentie [Poon ea, 2008a;
Poon ea 2008b]. In zeldzame gevallen is er dan sprake
van een arteriële aandoening, zoals coarctatio aortae.
Meet de eerste keer de bloeddruk aan beide armen. Is het
verschil < 10 mmHg, meet dan voortaan de bloeddruk
aan de rechterarm. Is het verschil ≥ 10mmHg, meet dan
voortaan aan de arm met de hoogste waarde.
© Arno Massee, Rijnsaterswoude
Verloskundige als foutenbron
Degene die de bloeddruk meet is zelf de grootste foutenbron.
Bij de auscultatoire methode is er een kans op
systematische fouten, afrondingsfouten, onderzoekersbias
en het gebruik van een onjuiste manchetmaat. Door
de meting te standaardiseren, conform de aanbevelingen
van de standaard, kunt u dit soort fouten minimaliseren.
Systematische fouten zijn verschillen in meting tussen
verschillende verloskundigen of bij dezelfde verloskundige
door bijvoorbeeld gehoorafwijkingen, het niet goed laten
leeglopen van de manchet, interpretatie van de Korotkofftonen.
Te snel leeg laten lopen van de manchet leidt tot
onderschatting van de systolische en overschatting van de
diastolische bloeddruk [O’Brien ea, 2003]. Laat de manchet
daarom leeglopen met een snelheid van ongeveer 2mmHg
per seconde.
Verder is het bekend dat mensen de neiging hebben om
waarden af te ronden op 0 en 5 (zogenaamde digit
preference) en om de bloeddruk te noteren die ze
verwachten of die ze graag willen horen [O’Brien e.a.,
2003]. De aanbeveling in de standaard luidt: Noteer de
gevonden waarden op 2 mmHg nauwkeurig.
Dan de manchetmaat. Een voor de armomtrek te smalle
of te korte manchet kan de diastolische bloeddruk met
14 mmHg en de systolische met 8 mmHg overschatten.
Een voor de armomtrek te grote manchet onderschat de
bloeddruk (systolisch en diastolisch) met 6 mmHg [Oliveira,
ea 2002]. Gebruik daarom bij een armomtrek van maximaal
33 cm een luchtzak van tenminste 12x26 cm en bij
een armomtrek tot 50 cm een van tenminste 12x40 cm.
instrumenten
Voor een juiste bloeddrukmeting moet u een gevalideerd
instrument gebruiken, dat voldoet aan de criteria van de
European Society of Hypertension (EHS). De diagnose
De KNOV-standaard Hypertensieve aandoeningen
tijdens de zwangerschap, bevalling en kramperiode
geeft duidelijke handvatten voor de opsporing en
tijdige verwijzing van vrouwen met hypertensieve
aandoeningen. De aanbevelingen voor verwijzing
zijn geheel in lijn met de aanbevelingen in de
Verloskundige Indicatielijst die in 2012 zal
verschijnen.
U kunt het onderwerp bloeddruk meten samen met
collega’s bespreken. De KNOV ontwikkelde hiervoor
een toets programma. De standaard, praktijkkaart,
evidencetabellen en toetsprogramma’s kunt u downloaden
van de website van de KNOV,
www.knov.nl –> voor verloskundigen richtlijnen
–> KNOV-standaarden.