Tijdschrift voor Verloskundigen - Cross Media Nederland

Hoe meet u de bloeddruk?
Kristel Zeeman, verloskundige en beleidsmedewerker richtlijnontwikkeling bij de KNOV
Een betrouwbare bloeddrukmeting is een
voorwaarde voor het stellen van de diagnose
hypertensie. Om de metingen van verschillende
zorgverleners met elkaar te kunnen vergelijken,
is het belangrijk dat alle zorgverleners op
dezelfde manier meten. daarover zijn internationale
afspraken gemaakt [Brown ea, 2001]
die overgenomen zijn in de nieuwe KNOVstandaard
Hypertensieve aandoeningen tijdens
de zwangerschap, bevalling en kraamperiode.
in dit artikel vindt u de aanbevelingen kort
uitgelegd.
hoe zit het ook al weer?
Bij de bloeddrukmeting, die is ontwikkeld door Riva-
Rocci, pompt u de bloeddrukmanchet zo hard op dat de
slagader zowel tijdens de systole als de diastole dichtgedrukt
is. Meestal is dat ongeveer 30 mmHg boven de
druk waarbij nog pulsaties van de a. brachialis of a.
radialis gevoeld worden. Laat vervolgens de manchet
langzaam leeglopen, waardoor de druk steeds lager
wordt. De wervelingen die ontstaan wanneer er, eerst
tijdens de systole en later ook tijdens de diastole, weer
bloed door de slagader loopt, worden de Korotkoff-tonen
genoemd. Om deze tonen te beluisteren plaatst u een
stethoscoop aan de binnenzijde van de elleboog op de a.
brachialis.
Korotkoff beschreef de volgende vijf tonen:
• Korotkoff I: de eerste, korte tonen die hoorbaar zijn
wanneer de bloeddrukband leegloopt; alleen tijdens de
systole stroomt er bloed.
• Korotkoff II: de tonen (meestal geruis) die het grootste
deel van de tijd aanwezig zijn tussen systole en diastole.
• Korotkoff III: de tonen worden luider, net als Korotkoff
I-tonen.
• Korotkoff IV: de tonen klinken steeds doffer.
• Korotkoff V: stilte. Doordat bloed zowel tijdens de
systole als de diastole door de slagader stroomt, zijn er
geen wervelingen en dus geen geluiden.
Korotkoff I komt overeen met de systolische bloeddruk,
Korotkoff IV met de diastolische.
Meten bij zwangere vrouwen
Bij zwangere vrouwen is het onderscheid tussen de
verschillende tonen vaak minder goed hoorbaar en is het
KNOV
verschil tussen Korotkoff IV en Korotkoff V vaak meer dan
10 mmHg. Daarom wordt aanbevolen Korotkoff V te
gebruiken als afkappunt voor de diastolische bloeddruk.
Gebruik Korotkoff IV alleen als V er niet is [Brown ea, 2001].
Verder kan tussen Korotkoff II en Korotkoff III een
auscultatory gap zitten: er zijn dan een tijdje geen tonen
hoorbaar. De bloeddrukmanchet moet daarom harder
worden opgepompt dan de druk waarbij voor het laatst
pulsaties zijn gevoeld. Anders kan Korotkoff III onterecht
geïnterpreteerd worden als de systolische bloeddruk en
wordt de bloeddruk te laag ingeschat [O’Brien ea, 2001].
Verschillende factoren beïnvloeden de gevonden waarde
bij de bloeddrukmeting volgens deze Riva-Rocci/Korotkoff
of auscultatoire methode: de houding van de vrouw tijdens
de meting, de arm waaraan gemeten wordt, eigenschappen
van degene die meet en de gebruikte instrumenten.
houding
Houding beïnvloedt bloeddruk. Een meting bij een vrouw
die staat, geeft een hogere bloeddruk dan bij een vrouw
die zit. Een meting bij een vrouw die ligt, geeft een lagere
bloeddruk dan bij een vrouw die zit [Sibai, 1988]. Bij
zwangere vrouwen in het derde trimester van de
zwangerschap is de bloeddruk in zijligging 15-20 mmHg
© Arno Massee, Rijnsaterswoude
TvV februari 2012 • KNOV 15