Tijdschrift voor Verloskundigen - Cross Media Nederland

Huid-op-huidcontact
Kristel Zeeman
huid-op-huidcontact tussen moeder en kind
direct na de geboorte, bevordert de frequentie
van het aantal voedingen per etmaal en
verlengt de borstvoedingsperiode.
advisering
Bespreek reeds voor de bevalling het belang
van vroeg huid-op-huidcontact tussen moeder
en kind; voor de gezondheid van de baby, de
emotionele binding, het samentrekken van
de baarmoeder en voor het op gang komen
van de melkproductie. Wees alert op cultureel
bepaalde verschillen en ga hier respectvol
mee om.
Leg gezonde pasgeborenen direct, maar in
ieder geval binnen een uur na de bevalling,
bloot (maar wel toegedekt) op de blote huid
van de moeder.
Streef ernaar dat het huid-op-huidcontact
tenminste één uur duurt; let op de signalen
van de baby en benut die om de baby aan de
borst te laten gaan.
Beoordeel de conditie van de baby op de
blote buik of borst van de moeder.
Stel interventies zo mogelijk uit tot na het
eerste aanleggen. Indien dit niet kan, zorg er
dan voor dat het blote huid-op-huidcontact
alsnog zo snel mogelijk wordt ingehaald.
‘Vroeg huid-op-huidcontact’ betekent de baby ligt kort na
de geboorte naakt, doch toegedekt, op de blote huid van
de moeder en blijft daar tenminste één uur ongestoord
liggen. Voorheen werden baby’s na de geboorte vaak van
hun moeder gescheiden of aangekleed voordat ze aan de
moeder teruggegeven werden, onder meer uit angst voor
onderkoeling. Inmiddels weten we dat scheiding van
moeder en kind schadelijk is, omdat het de vroege
interacties onmogelijk maakt. Bij vroeg huid-op-huidcontact
zal de baby, als hij niet wordt gestoord en niet onder
invloed is van medicijnen, uit zichzelf naar de borst
‘kruipen’ en aanhappen [Cadwell, 2007; Lawrence &
Lawrence, 2005]. Het kind heeft hier ongeveer een uur
Kristel Zeeman is lid van de redactie en binnen de KNOV dossierhouder
borstvoeding
KNOV
voor nodig [Moore et al, 2007]. Omdat zuigelingen
meestal de eerste twee uren na de geboorte alert zijn,
wordt aangenomen dat het huid-op-huidcontact binnen
een uur na de bevalling moet plaatsvinden om er
optimaal van te kunnen profiteren voor het welslagen van
de borstvoeding.
Effect
Het vroege huid-op-huidcontact stimuleert het vrijkomen
van oxytocine, wat belangrijk is voor het contact tussen
moeder en kind. Tevens stimuleert het de uitdrijving van
de placenta en het op gang komen van het borstvoedingsproces.
Tijdens het huid-op-huidcontact koloniseert de
huidflora van de moeder de steriele darmen van de
pasgeborene. Dit is essentieel voor een gezonde darmflora
in de baby en daarmee voor de opbouw van zijn
immuniteit. Wanneer hij wordt gekoloniseerd met de
flora van zijn moeder, krijgt hij via de borstvoeding een
exact daarop afgestemde cocktail van antistoffen die hem
tegen infecties beschermen.
aantoonbaar belang voor borstvoeding
Een aantal wetenschappers [Moore et al, 2007] onderzocht
met een systematische review welk effect vroeg
huid-op-huidcontact heeft op de borstvoeding, op het
gedrag van moeder en kind en op de fysiologie van de
pasgeborene. Ze analyseerden de uitkomsten van dertig
studies, uit verschillende westerse en niet-westerse landen.
Hieruit bleek dat vroeg huid-op-huidcontact een statistisch
significant positief effect heeft op het geven van borstvoeding,
gedurende één tot vier maanden na de geboorte.
Zuigelingen die bloot op de blote borst van de moeder
liggen, blijven bovendien beter warm en hun bloedsuikerspiegel,
hartslag en ademhaling zijn stabieler. Er zijn
aanwijzingen dat baby’s zonder vroeg huid-op-huidcontact
later vaker overmatig huilen, zich minder goed
hechten en zich na de geboorte slechter aanpassen aan
het extra-uteriene milieu. Ook de moeder hecht zich
minder snel aan de baby, door een tekort aan oxytocine.
Negatieve effecten van het huid-op-huidcontact zijn niet
beschreven.
duur van het contact
Onderzoekers [Bramson L. et al, 2010] ontdekten dat het
van belang is hoe lang een baby op de huid van de
moeder ligt. Uit hun studie onder 21.842 moeders bleek,
dat als het huid-op-huidcontact minimaal een uur duurt,
TvV februari 2012 • KNOV 11