Bekijk het inkijkexemplaar - Cross Media Nederland

Psychologische schade
De min was vaak een slavin of een arme boerin
die in haar levensbehoeften kon voorzien
door melk te geven aan niet-verwante nakomelingen,
meestal ten koste van haar eigen
kinderen. Sommige minnen waren meisjes
van het platteland die een bruidsschat bijeen
hoopten te sparen en dan zelf te trouwen en
kinderen te krijgen. Lisa: ‘Velen raakten ongetwijfeld
zeer gehecht aan hun pupillen, maar
slechts weinigen mochten met hen contact
houden, wat vermoedelijk wel wat psychologische
schade zal hebben opgeleverd.’
Miserabel
Het leven van een min ging vaak niet over
rozen. ‘Vooral de minnen die slaven waren
hadden miserabele vooruitzichten’, schrijft
Lisa. ‘Ouders werd aangeraden een min te
zoeken die onlangs een baby had gekregen,
vanwege de betere melk, en er werd geen rekening
gehouden met het kind van de slavin
zelf. De pap van water en meel die het kind
van de slavin kreeg was meestal dodelijk
voor een pasgeborene. Het werd een voedster
daarentegen zwaar aangerekend als zij
de dood van een minnekind op haar geweten
had. De straf die hierop volgde was amputatie
van de borsten.’
Lisa van Gaalen
Scriptieschrijfster
Lisa van Gaalen (40) volgde de
opleiding tot kraamverzorgende
aan het ROC van Amsterdam en
werkt nu bij Kraambureau De Kleine
Amsterdammer. Ze kwam op
het idee voor haar scriptie toen ze
een kraamvrouw meemaakte met
een flinke overproductie en
bedacht dat weggooien zonde is.
‘Ik heb genoten van het maken van
dit verslag. Ik vond het leuk om
alle informatie op te zoeken en te
verwerken en van alles te leren
over de geschiedenis van het
delen van moedermelk, hoe men
daar door de eeuwen heen over
dacht en wat de voor- en nadelen
ervan waren. Ik ben zelf een enorme
voorstander van borstvoeding
omdat dit naar mijn mening het
beste is wat je je baby kunt geven,
het meest natuurlijke en niet is na
te maken. Ik ben blij dat ook premature
baby’s nu veel meer overlevingskans
hebben doordat ze
moedermelk krijgen van andere
moeders wanneer hun eigen moeder
die om allerlei redenen niet
kan geven. Ook het moedermelknetwerk
vind ik een geweldig
idee, zodat ook baby’s van moeders
die ziek zijn borstvoeding
Melkzuster
Wie geld en macht bezat kon een min inhuren,
een beroep dat als ‘het tweede oudste
ter wereld’ werd omschreven. Lisa: ‘Onder
de farao’s van Egypte werden minnen erg
gewaardeerd. Een kind van een koninklijke
min mocht zichzelf “melkzuster” van de
koning noemen en minnen stonden ook op
de gastlijsten van koninklijke bruiloftspartijen.
De oude Grieken beschikten over doulos:
speciale slavinnen om hun kinderen te
zogen. De Griekse beschaving liet tal van
zaken na die verwijzen naar zuigelingenvoeding:
muurschilderingen, beeldjes van
moedergodinnen, geschriften van filosofen
en dramaturgen. In de Griekse mythes werd
aan borstvoeding al een bijzondere betekenis
gegeven.’
Ware moeder
Er ontstonden ook controverses rondom
de min. Aan het eind van de 18e eeuw
raakten de minnen of voedsters in diskrediet
door de hoge sterfte onder zuigelingen.
Om de kindersterfte terug te dringen
propageerde de overheid dat het gezonder
en hygiënischer was baby’s de eigen
moederborst te geven. Lisa: ‘In Nederland
ontstond een ideaal van eenvoudig huise-
IJN SCRIPTIE
BEOORDELING SCRIPTIE:
GOED
kunnen krijgen. Het is liefdadigheidswerk
en het is best veel
gedoe. Je moet aan veel eisen voldoen,
een goede vriezer hebben
en als je niet in de Randstad woont
moet je de melk ook nog zelf
komen brengen. Ik heb veel respect
voor de vrouwen die deze klus
op zich nemen. Als ik een kraamvrouw
tegenkom met een overschot
aan borstvoeding of bij wie
de borstvoeding op één of andere
manier niet lukt, dan zal ik haar
over het bestaan van de moedermelkbank
informeren.’
lijk geluk met het beeld van een ware moeder
die haar kind zoogde. Propaganda voor
borstvoeding was er ook tijdens de Franse
Revolutie. Veel Fransen geloofden dat
er een algemene sociale hervorming zou
komen als moeders hun eigen baby’s zouden
zogen. De kunst- of borstvoedingcontroverse
houdt onze maatschappij al meer
dan honderd jaar in zijn greep. Maar ooit
lag de controverse dus ergens anders:
voed je als moeder zelf of laat je het door
een ander doen?’
Gedroogde moedermelk
In het najaar van 1947 werd in Nederland
een Moedermelk Centrale opgericht, de
eerste centrale voor lyofiel gedroogde
moedermelk in de wereld. ‘De melk werd
alleen op doktersvoorschrift verstrekt,
meestal aan te vroeg geboren baby’s of
jonge kinderen met darmstoornissen. In
1973 werd de Moedermelk Centrale opgeheven
door de opmars van biochemische
vervangingsmiddelen. Later werden veel
banken in de wereld opgeheven doordat
de risico’s op hiv-besmetting te groot werden.’
Met de oprichting van de Nederlandse
Moedermelkbank wint het delen van
moedermelk langzaam weer terrein. •
KRAAMSUPPORT 4 / 2012
25