Eerste opvang pasgeborene - UZ Gent

922
Het klinisch onderzoek (1, 2)
Alhoewel het klinisch onderzoek van een
pasgeborene in principe analoog kan verlopen
aan dat van een volwassene, vraagt het over het
algemeen een meer individuele aanpak en de
nodige vindingrijkheid. Als algemene regel geldt
dat de baby best naakt wordt onderzocht en de
onderzoeker bij voorkeur warme handen heeft.
Voor wat betreft de volgorde van onderzoek
is het raadzaam de minst „stresserende” handelingen
het eerst uit te voeren. Observatie van de
baby maakt hiervan een belangrijk deel uit. Er
wordt aandacht besteed aan de algemene vorm
en afmetingen van het hoofd, de hals, de romp
en de extremiteiten, de kleur van de baby, het
ademhalingspatroon, de houding en tonus, de
graad van alertheid, de misvormingen en huidletsels
(impregnatie van de huid met meconium?),
de aanwezigheid van spontane of ritmische
bewegingen. Als de baby rustig is, kunnen
daarna een auscultatie van hart en longen en een
abdominale palpatie gebeuren. Vanaf dan kan
het klinisch onderzoek van craniaal naar caudaal
verlopen, erop lettend dat geen enkel gebied vergeten
wordt.
De schedel wordt zorgvuldig gepalpeerd
(caput succedaneum, cefaal hematoom) en
de haargroei (abnormaal patroon, excessieve
Tijdschr. voor Geneeskunde, 57, nr. 13, 2001
EERSTE OPVANG VAN DE PASGEBORENE:
KLINISCH ONDERZOEK EN BASISPRINCIPES VAN REANIMATIE 1
L. GOOSSENS 2, 3 , K. SMETS 2 , W. DECALUWE 2 , P. VANHAESEBROUCK 2
1 Postgraduaatcursus „De huisarts in de hedendaagse verloskunde”
(organisatie: prof. dr. M. Temmerman, Vrouwenkliniek
U.Z. Gent), ingericht door de Vereniging der
Geneesheren, Oud-Studenten der Universiteit te Gent
(maart-mei 2000).
2 Vakgroep Pediatrie, Dienst Neonatale Intensieve Zorgen,
Universitair Ziekenhuis Gent.
3 Correspondentieadres: dr. L. Goossens, Dienst Neonatale
Intensieve Zorgen (1B1), Kliniek voor Kinderziekten
„C. Hooft”, Universitair Ziekenhuis, De Pintelaan 185,
9000 Gent.
Samenvatting
Het klinisch onderzoek bij de pasgeborene
is vooral gericht op een grondige observatie
om aangeboren afwijkingen op te sporen en
om de algehele klinisch-neurologische toestand
te evalueren. Zoals bij de volwassen
patiënt wordt eveneens aandacht besteed aan
ieder orgaanstelsel op zich.
De reanimatie van een pasgeboren baby
steunt vooral op het vrijmaken van de luchtwegen
en het verzekeren van een doeltreffende
ademhaling. Als deze basisstappen
succesvol verlopen, dient zelden of nooit
overgegaan te worden tot hartmassage en/of
medicamenteuze interventie.
In deze bijdrage wordt een kort overzicht
gegeven van de gebruikte medicatie en worden
enkele speciale omstandigheden bij reanimatie
van de pasgeborene besproken.
hoeveelheid), de fontanel en de suturen worden
beoordeeld.
De ogen worden het best nagekeken door de
baby rechtop te zetten tegen de hand van de
onderzoeker. Eventueel kan met één hand het
onderste van het bovenste ooglid gescheiden
worden. Aandacht wordt besteed aan de oogstand
(mongoloïd, antimongoloïd), de afstand
tussen de pupillen (hyper-, hypotelorisme), de
kleur van de sclerae, de abnormaliteiten van
ooglid of iris (colobomen) of cornea-opaciteiten.
Op hetzelfde moment kan de pupilreflex beoordeeld
worden.
De stand en vorm van de oren en de eventuele
aanwezigheid van pre-auriculaire aanhangsels
worden nagekeken.

Bij palpatie van de hals wordt op de aanwezigheid
van massa’s gelet en wordt de mobiliteit
beoordeeld. De claviculae worden eveneens
gepalpeerd.
Meestal wordt aan het ademhalingspatroon
van de baby al snel opgemerkt of er sprake is
van (partiële) choanale atresie. Bij twijfel kan
met behulp van een stethoscoop nagegaan worden
of er passage van lucht is of kan men een
katheter opschuiven via de neusgaten.
Lip en palatum worden goed nagekeken wanneer
de baby geeuwt of huilt. Het is bijgevolg
niet altijd nodig om het verhemelte met de vinger
te palperen en zo onnodig een wurgreflex uit te
lokken bij te diepe palpatie om fracturen op te
sporen.
De thorax wordt beoordeeld op zijn vorm,
aanwezigheid van intercostale intrekkingen,
surnumeraire tepels.
Bij de inspectie van het abdomen hoort de
controle van de navelstreng op de aanwezigheid
van twee arteriën en één vene (indien nog zichtbaar),
de evaluatie van de huid errond op tekenen
van infectie en de opsporing van een eventuele
herniatie. Diastasis recti behoort tot de normale
bevindingen.
De rug van de baby wordt eveneens grondig
geïnspecteerd op de aanwezigheid van abnormaal
weefsel, haarplukken, huidafwijkingen,
kuiltjes, vervormingen van de wervelkolom.
Voor wat betreft de genitalia is er bij de
mannelijke baby een fysiologische, niet-obstructieve
fimosis aanwezig. De aanwezigheid van
epi- of hypospadie wordt nagekeken alsook de
lokalisatie van de testes. Dikwijls wordt een
hydrokèle aangetroffen die meestal unilateriaal
is. Bij vrouwelijke baby’s wordt aandacht besteed
aan de grootte van de clitoris. De labia minora
zijn gewoonlijk relatief groot. De eerste levensweek
kunnen er bloederige of muceuze vaginale
secreties opgemerkt worden.
Belangrijk is ook om na te kijken of de anus
open is.
Onder de perifere pulsaties worden de femorale
pulsaties het vaakst gepalpeerd omdat zij
informatie kunnen verschaffen over het al dan
niet voorkomen van een persisterende ductus
arteriosus (heffende pulsaties) of het bestaan
van een coarctatio van de aorta (zwakke tot
afwezige pulsaties).
Bij het onderzoek van de extremiteiten wordt
vooral gelet op de spontane beweeglijkheid en
symmetrie van de ledematen, op structurele
misvormingen zoals klompvoet of polydactylie
en op de vorm van de nagels. Dislocatie van de
heup wordt nagegaan door de manoeuvres van
Barlow en Ortolani.
In eerste instantie heeft er geen uitgebreid
klinisch-neurologisch onderzoek plaats. Ook
hier maakt vooral observatie een belangrijk deel
uit van het onderzoek. Zoals reeds hogerop vermeld,
wordt gelet op de algemene houding, de
alertheid en de tonus (hoofdcontrole, reactie van
Landau) alsook op de symmetrie van de bewegingen.
Meerdere primitieve reflexen kunnen
worden nagegaan waaronder de Mororeflex,
Galanreflex, plantaire en palmaire grijpreflex,
zuigreflex, rootingreflex, glabellareflex en tonische
nekreflex.
Neonatale reanimatie (3-7)
De oorspronkelijke richtlijnen voor neonatale
reanimatie werden in 1979 opgesteld door het
Emergency Cardiac Care Committee van de
American Heart Association. Het eerste tekstboek
voor neonatale reanimatie verscheen in 1990.
Hierin werden de meest recente aanbevelingen
opgenomen van de American Heart Association
en de American Academy of Pediatrics. In 1992
werd het International Liaison Committee on
Resuscitation (ILCOR) opgericht als „verbindingsorgaan”
tussen de verschillende bestaande
organisaties. Hierin zetelen vertegenwoordigers
uit Noord- en Zuid-Amerika, Europa, Australië,
Nieuw-Zeeland en Afrika. Deze ILCOR Pediatrische
Werkgroep werd versterkt door de bijdrage
van het Neonatal Resuscitation Program
(NRP), de New Zealand Resuscitation Council
(NZRC) en de World Health Organization
(WHO). De meest recente richtlijnen voor neonatale
reanimatie werden geformuleerd op de
International Guidelines 2000 Conference on
Cardiopulmonary Resuscitation (CPR) and
Emergency Cardiac Care (ECC) (8).
Inleiding
Vijf à tien procent van alle pasgeborenen
heeft nood aan een of andere vorm van reanimatie
bij de geboorte. Door systematische screening
van obstetrische risico’s kan een meerderheid
van deze gevallen voorspeld worden. Voor de
overige, onverwachte situaties blijft snel en
923

doeltreffend handelen levensbelangrijk. Bij iedere
geboorte moet personeel aanwezig zijn dat de
basisprincipes van neonatale reanimatie kent.
Meer specifiek opgeleid personeel moet in geval
van noodsituaties snel oproepbaar zijn of ter
plekke aanwezig zijn indien een verhoogd risico
op neonatale reanimatie verwacht wordt. Het
reanimatiemateriaal moet bij de hand liggen en
in perfecte staat verkeren. Het belang van communicatie
tussen de artsen onderling kan niet
genoeg beklemtoond worden. Dit betekent het
doorgeven van belangrijke informatie zoals
maternale medicatie, gegevens over cardiotocografie
(CTG) en foetale echografie. Indien de
tijd het toelaat, moet de mogelijkheid geboden
worden om de ouders in te lichten over de planning
en met hen overleg te plegen (bv. in geval
van extreme prematuriteit of potentieel letale
misvormingen).
Eerste stappen
Het beperken van warmteverlies is een
belangrijke eerste stap. Koudestress veroorzaakt
een verhoogd zuurstofverbruik en belemmert
een doeltreffende reanimatie. Praktisch betekent
dit dat de baby moet worden opgevangen in een
warme, tochtvrije ruimte. Van zodra de baby
geboren is, wordt de huid snel afgedroogd en
het natte linnen verwijderd; de baby wordt onder
een warmtebron geplaatst of op de borst of het
abdomen van de moeder genesteld in het geval
van een probleemloze start.
Recente studies hebben aangetoond dat
selectieve hypothermie bij een pasgeborene met
asfyxie kan bijdragen tot het beperken van de
hersenschade. Op het ogenblik is er echter nog
geen eensgezindheid om dit routinematig toe te
passen. Belangrijk om te vermelden is dat hyperthermie
eveneens dient vermeden te worden
omdat deze geassocieerd wordt met ademhalingsdepressie
bij de baby (8).
Het wordt ten zeerste aanbevolen handschoenen
te dragen bij de opvang van een pasgeborene
om ieder risico op infectie bij het personeel
te beperken.
Bij pasgeborenen met primaire apneu kan
tactiele stimulatie volstaan om spontane ademhaling
op gang te brengen. Dit gebeurt door de
baby goed af te drogen met een doek, of door
te tikken op de onderkant van de voeten of
zachtjes te wrijven op de rug. Slaan, schudden of
ondersteboven houden van de baby is potentieel
924
gevaarlijk en bijgevolg niet aan te raden. „Gasping”
is een ongunstig teken en vraagt om
actieve interventie. Omdat de ademfrequentie
van een baby zeer variabel is, wordt de frequentie
op zich niet gebruikt als parameter voor het
starten van reanimatie, maar gaat men voor de
algemene beoordeling af op de kleur van de
baby en op het hartritme dat boven de 100 per
minuut moet zijn.
Het hartritme kan beoordeeld worden door
auscultatie, door de pulsaties te voelen aan de
basis van de navelstreng, of door palpatie van de
A. brachialis of de A. femoralis. Palpatie van
de A. carotis wordt niet aanbevolen omdat dit
in de eerste plaats technisch moeilijk is en daarbij
iatrogene obstructie van de luchtweg en/of
vagale stimulatie kan veroorzaken.
Tot slot is ook nog de kleur van een pasgeborene
van belang. In normale omstandigheden
ziet een baby roze zonder toediening van extra
zuurstof. Cyanose wordt het best waargenomen
door observatie van de centrale lichaamsdelen of
de muceuze membranen. Acrocyanose komt
vaak voor bij de geboorte en wordt als normaal
beschouwd. Het kan ook een teken zijn van koudestress.
Acrocyanose is geen goede indicator
om de oxygenatie te beoordelen.
Reanimatietechnieken
Gezonde, levendige pasgeborenen hebben
over het algemeen geen nood aan aspiratie na de
geboorte. Het volstaat ze enkel goed af te drogen
en warm te houden. Bij problemen neemt men
verdere maatregelen. Positioneren, drogen en
aspireren behoren tot de handelingen van stimulatie.
De pasgeborene wordt het best op de
rug geplaatst met het hoofd in een neutrale positie
of in lichte extensie naar de onderzoeker
gewend. De baby wordt dan afgedroogd en zo
nodig worden mond en neus (in die volgorde)
geaspireerd (8). Bij thuisbevallingen is dan ook de
aanwezigheid van een mucusextractor onontbeerlijk.
Agressieve mechanische suctie van de
farynx kan larynxspasmen en vagale bradycardie
veroorzaken en stelt het moment van spontane
ademhaling uit. Daarom wordt aangeraden
niet dieper te aspireren dan 5 centimenter,
vanaf de lip gemeten, en niet langer dan 5 seconden.
De negatieve druk waarmee geaspireerd
wordt kan best beperkt worden tot 100 mmHg.
Routinematige suctie van de maag is niet aangewezen
en is zelfs schadelijk.

De luchtweg vrijmaken van meconium (8, 9)
Als algemeen principe geldt dat de mond,
de farynx en de neus moeten worden geaspireerd
zodra het hoofd geboren wordt. Indien het
vruchtwater meconiaal is en de baby bij de
geboorte géén of een onderdrukte spontane
ademhaling vertoont, algemeen slap is of een
hartritme van minder dan 100 per minuut heeft,
wordt aanbevolen om onmiddellijk een laryngoscopie
en intubatie uit te voeren. Hierbij aspireert
men de trachea door rechtstreekse suctie uit te
oefenen op de tube terwijl deze tezelfdertijd verwijderd
wordt; aangestipt kan worden dat 15 à
20% van de baby’s met meconiumaspiratie géén
meconiumbeslag vertonen op de stembanden.
Dit manoeuvre van intubatie en tracheale suctie
wordt meerdere malen herhaald tot er geen
meconium meer kan geaspireerd worden of de
toestand van de patiënt het niet meer toelaat en
verdere reanimatie nodig is. Om praktische redenen
is het bovenstaande niet uitvoerbaar bij thuisbevallingen.
Bij ernstige respiratoire depressie zal
onmiddellijke positievedrukbeademing noodzakelijk
zijn. Door middel van herhaalde aspiratie
met een sonde door de tube kan men alsnog proberen
resterend meconium te verwijderen. Meconium
wordt pas als laatste uit de maag verwijderd
om aspiratie naar de longen te vermijden.
Er zijn aanwijzingen dat tracheale aspiratie bij
een vinnige baby geen effect heeft op de uitkomst
en tevens verwikkelingen kan veroorzaken.
Zuurstoftoediening
Bij cyanose of noodzaak tot positievedrukbeademing
wordt aanbevolen 100%-zuurstof toe
te dienen via een zuurstofmasker of ballon. Een
„self-inflating”-ballon is niet geschikt voor passieve
zuurstoftherapie omdat de zuurstoftoediening
onbetrouwbaar is tenzij men de ballon
samendrukt (8). Als positievedrukbeademing
zich opdringt maar supplementaire zuurstof niet
beschikbaar is, wordt de omgevende lucht
gebruikt. Alhoewel er recentelijk argumenten zijn
om de zuurstofconcentratie tijdens de reanimatie
zo laag mogelijk te houden (10, 11), wordt
dit nog niet routinematig toegepast. In ideale
omstandigheden zou men tijdens een reanimatie
moeten gebruikmaken van een saturatiemeter.
Beademing
Beademing wordt gestart indien de baby na
stimulatie apnoïsch blijft, gasping vertoont, een
hartritme heeft dat lager is dan 100 per minuut
of indien er aanhoudend een centrale cyanose
aanwezig is niettegenstaande toediening van
100%-zuurstof. Voor de eerste ademteugen zijn
hogere inspiratoire drukken en langere inspiratoire
tijden nodig dan voor de volgende. De aanbevolen
beademingsfrequentie bedraagt 40 tot
60 per minuut. Voor een ballon met een inhoud
van minstens 500 ml (maximaal 750 ml voor
neonati) wordt een zuurstofdebiet van 4 à 5 liter
per minuut aanbevolen. Iedere huisarts die thuisbevallingen
begeleidt, zou dan ook moeten
beschikken over een beademingsballon aangepast
aan neonati (type Laerdal ® ), een zuurstofbron en
de nodige kennis om een efficiënte ballonbeademing
toe te passen. Langdurige ballonbeademing
geeft inflatie van de maag met kans op perforatie.
In deze gevallen strekt het plaatsen van een maagsonde
zeker tot aanbeveling. Ook in het geval van
een thuissituatie moet hierbij stilgestaan worden.
Intubatie
Intubatie wordt uitgevoerd indien de ballonbeademing
niet succesvol was of langer dient
voortgezet te worden. Algemeen wordt aanbevolen
een laryngoscoop met recht blad te
gebruiken (nr. 0 voor preterme baby’s, nr. 1 voor
à terme baby’s) en oraal te intuberen. Op de
afdeling alsook bij het transporteren van een
zieke pasgeborene verkiezen wij de nasale intubatie
boven de orale omdat een betere fixatie
van de tube mogelijk is met minder kans op
accidentele extubatie. Tijdens de intubatie kan
externe druk op het cricoïd nuttig zijn voor een
betere visualisatie. De goede positionering van
de tube wordt klinisch nagekeken aan de hand
van de thoraxbewegingen, verbetering van kleur,
saturatie en hartritme, alsook door auscultatie.
Alhoewel niet strikt noodzakelijk, is het toch
aan te raden dat een huisarts die dikwijls thuisbevallingen
doet, zich eveneens bekwaamt in
deze techniek.
Hartmassage
Meestal volstaat een doeltreffende ventilatie
om het hartritme te herstellen. Hartmassage
wordt toegepast indien geen hartritme voorkomt
nà het instellen van een doeltreffende ventilatie
of indien het hartritme beneden 60 per minuut
blijft nà een doeltreffende ventilatie met 100%zuurstof
gedurende 30 seconden.
Praktisch wordt hartmassage uitgevoerd ter
hoogte van het onderste derde van het sternum.
Bij voorkeur wordt er een relatieve diepte van
925

de compressie aangeraden tot op een derde van
de anteroposterieure diameter van de thorax in
plaats van een absolute diepte van 2 à 3 centimeter.
De toegelaten technieken van hartmassage
zijn ten eerste de „tweeduimenmethode” waarbij
beide duimen (op of naast elkaar naargelang
de grootte van de baby) onder een rechte
hoek op het sternum worden geplaatst, terwijl
de andere vingers de thorax omcirkelen. Deze
techniek geniet op het ogenblik de voorkeur.
De tweede methode is de „tweevingermethode”
waarbij de wijs- en middenvinger van één hand
gebruikt worden voor de hartmassage, terwijl
de andere hand de rug ondersteunt. De verhouding
van compressies tot ventilaties moet 3
op 1 bedragen, dus 90 compressies en 30 ventilaties,
zodat er per minuut in totaal 120 acties
gebeuren. Iedere 30 seconden wordt het spontane
hartritme geëvalueerd. De hartmassage
wordt gestopt indien het spontane hartritme
meer dan 60 per minuut bedraagt.
Medicatie
1. Epinefrine
Epinefrine wordt theoretisch toegediend bij
asystolie of indien het hartritme onder 60 per
minuut blijft na minimaal 30 seconden doeltreffende
ventilatie en hartmassage. De aanbevolen
dosering intraveneus of endotracheaal
bedraagt 0,01 tot 0,03 mg/kg van een 1/10.000oplossing
(0,1 tot 0,3 ml/kg) en mag om de 3 à
5 minuten herhaald worden. Voor de huisarts
die potentieel kan betrokken raken bij een neonatale
reanimatie, is het dan ook noodzakelijk
dat hij over deze medicatie beschikt.
2. Volume-expanders
Volume-expanders worden overwogen als er
argumenten zijn voor bloedverlies en/of de baby
in shock verkeert, alsook indien er geen reactie
was op de klassieke stappen van reanimatie.
Hiervoor kunnen vers bloed (O-negatief bloed
of bloed uit de navelstreng in geval van nood)
of krystalloïden (zoutoplossing, Ringerlactaat)
gebruikt worden (13). De aanvangsdosering
bedraagt 10 ml/kg en kan naargelang de noodzaak
opgedreven worden.
Het gebruik van albuminebevattende oplossingen
wordt afgeraden om meerdere redenen
waaronder de beperkte beschikbaarheid van de
oplossingen, het risico op infectie en de beschre-
926
ven associatie met toenemende mortaliteit bij
toediening (8).
3. Naloxon
Naloxon kan gebruikt worden indien de
moeder narcotica kreeg minder dan vier uur
vóór de geboorte en de baby onvoldoende
ademhalingsactiviteit vertoont. Toch is ook hier
ondersteunende ventilatie de belangrijkste eerste
maatregel. In geval van chronisch maternaal
druggebruik wordt de toediening van naloxon
afgeraden vanwege de kans op plotse ontwenning
(11).
De aanbevolen dosering bedraagt 0,1 mg/kg
en kan intraveneus, endotracheaal, intramusculair
of subcutaan toegediend worden. De laatste
twee toegangswegen zijn enkel van toepassing
indien er een goede circulatie aanwezig is.
Rekening houdend met het korte halfleven van
naloxon bestaat de kans dat het meerdere malen
moet aangewend worden.
4. Bicarbonaat
Bicarbonaat wordt aanbevolen bij een langdurige
reanimatie als metabole acidose wordt
vermoed of aangetoond is, en als een doeltreffende
ventilatie en circulatie verzekerd worden
(11, 12, 14). De aanbevolen dosering bedraagt
1 tot 2 mEq/kg van een oplossing van 0,5 mEq/ml
en wordt traag intraveneus toegediend.
5. Atropine
Het gebruik van atropine wordt afgeraden
vanwege de mogelijke ongewenste neveneffecten
(11).
Speciale omstandigheden
Congenitale bovensteluchtwegobstructie
Bij iedere baby die roze kleurt bij huilen
maar cyanotisch wordt in rust, moet gezocht
worden naar een mogelijke bovensteluchtwegobstructie
of choanale atresie. Een vrije luchtweg
kan dan bekomen worden door het plaatsen
van een Mayopijpje (in geval van choanale
atresie), door het inbrengen van een endotracheale
tube in de posterieure farynx of door de
baby op de buik te leggen. Het plaatsen van een
Mayopijpje is een eenvoudige ingreep die cruciaal
kan zijn in het verzekeren van een vrije luchtweg.
Bij thuisbevallingen zou het dan ook tot
de standaarduitrusting moeten behoren.

Oesofagale atresie/tracheo-oesofagale fistel
In deze omstandigheden wordt aangeraden
de baby in anti-Trendelenburghouding te leggen
zodat er minder kans bestaat op aspiratie van
maaginhoud naar de longen via de fistel. Er
wordt tevens suctie aangelegd op het proximale,
blindeindigende deel van de oesofagus.
Congenitale hernia diaphragmatica
Indien de diagnose prenataal gesteld werd,
bestaat de opvang uit onmiddellijke endotracheale
intubatie en het plaatsen van een maagsonde
onder continue suctie.
Foetale hydrops
Na het verzekeren van een open luchtweg
(intubatie) kan drainage van pleura- en ascitesvocht
bijdragen tot een verbetering van de longexpansie
en oxygenatie. Door deze procedures
kan een belangrijke shift van vocht optreden
naar de extravasculaire ruimte waardoor er
acute nood aan intravasculaire vulling ontstaat.
Etische vraagstelling
Wanneer wordt een reanimatie gestart?
In geval van twijfel (baby’s met aangeboren
afwijkingen, immature baby’s) wordt aanbevolen
om reanimatie in ieder geval te starten. Indien
er voldoende inlichtingen verzameld worden,
de situatie kan worden beoordeeld en bespro-
1. MCINTOSH N. Routine care of the full-term infant. In:
Campbell AG, McIntosh N. Textbook of paediatrics.
Aberdeen/Edinburgh: Churchill Livingstone, 1992: 127-
130.
2. WISWELL TE. Examination of the critically ill neonate.
In: Spitzer AR. Intensive care of the fetus and neonate.
St. Lous: Mosby, 1996: 337-343.
3. KATTWINKEL J, NIERMEYER S, NADKARNI V, et al.
Resuscitation of the newly born infant: an advisory statement
from the Pediatric Working Group of the International
Liaison Committee on Resuscitation. Eur J
Pediatr 1999; 158: 345-358.
4. WIMMER JE Jr. Neonatal resuscitation. Pediatr Rev 1994;
15: 255-265.
5. DORREPAAL CA, GROENENDAAL F. Reanimatie van de
pasgeborene. Tijdschr Kindergeneeskd 1998; 66: 2-7.
6. LEUTHNER SR, JANSEN RD, HAGEMAN JR. Cardiopulmonary
resuscitation of the newborn. An update. Pediatr
Clin North Am 1994; 41: 893-907.
7. WOLKOFF LI, DAVIS JM. Delivery room resuscitation of
the newborn. Clin Perinatol 1999; 26: 641-658.
LITERATUUR
ken worden met de familie, bestaat nog de
mogelijkheid om in alle rust en goed gedocumenteerd
een beslissing te nemen.
Wanneer wordt een reanimatie gestopt?
Het lijkt aanvaardbaar om iedere reanimatie
te stoppen indien na 15 minuten geen spontane
circulatie op gang komt. Over dit tijdstip
bestaat heel wat discussie voor wat betreft preterme
baby’s (11).
Besluit
Het klinisch onderzoek bij de pasgeborene
vraagt van de onderzoeker een rustige en kindvriendelijke
aanpak.
In geval van reanimatie bij de geboorte is
een doeltreffende ventilatie uiterst belangrijk.
Het toedienen van hartmassage en medicatie is
zelden aangewezen. In dit kader is het belangrijk
dat iedere huisarts voor noodgevallen
beschikt over aspiratiemateriaal (type DeLeemucusextractor),
ballon en masker, mondpijpjes
en eventueel zuurstof.
Om voor de hand liggende redenen lijkt het
niet aangewezen om bij preterme geboorten
onder de 37 weken, prenataal vermoeden van
dysmaturiteit of elke gekende perinatale risicosituatie
voor moeder of kind, voor een thuisbevalling
te kiezen.
8. NIERMEYER S, KATTWINKEL J, VAN REEMPTS P, et al.
International Guidelines for Neonatal Resuscitation: An
excerpt from the Guidelines 2000 for Cardiopulmonary
Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care:
International Consensus on Science. Contributors and
Reviewers for the Neonatal Resuscitation Guidelines.
Pediatrics 2000; 106: E29.
9. WISWELL TE, FULORIA M. Management of meconiumstained
amniotic fluid. Clin Perinatol 1999; 26: 659-668.
10. SAUGSTAD OD. Resuscitation with room-air or oxygen
supplementation. Clin Perinatol 1998; 25: 741-756.
11. GINSBERG HG, GOLDSMITH JP. Controversies in neonatal
resuscitation. Clin Perinatol 1998; 25: 1-15.
12. BURCHFIELD DJ. Medication use in neonatal resuscitation.
Clin Perinatol 1999; 26: 683-691.
13. ROBERTON NR. Use of albumin in neonatal resuscitation.
Eur J Pediatr 1997; 156: 428-431.
14. HEIN HA. The use of sodium bicarbonate in neonatal
resuscitation: help or harm? Pediatrics 1993; 91: 496-
497.
927