Moge de beste overtuigen, een onderzoek naar de klassieke ...

doel van rhetores. Zij werkten met metra en cadansen, maar op een andere manier dan de
dichters. De toespraak moest natuurlijk ook geen gedicht worden, maar het doel bleef toch om
een zeker ritme en harmonie te bereiken. Obama gebruikt ook gebaren om zijn standpunt
duidelijk te maken. Over lichaamshouding is in de klassieke retorica veel geschreven, maar
dat wordt nu allemaal niet meer toegepast. Waarom zouden wij ons nog druk maken over de
positie van de wenkbrauwen of de vingerkootjes? Dat onderdeel van de klassieke retorica is
behoorlijk gedateerd. Het feit dát Obama gebaren gebruikt, is naar klassieke maatstaven
geoorloofd en zelfs aanbevolen. Hierin volgt hij de klassieke theorie toch een beetje.
Kortom: zowel Cicero als Obama maakt gebruik van de klassieke retorica, maar volgt deze
niet blindelings. De heren hebben hun eigen stijl ontwikkeld. Beiden houden zich redelijk aan
de klassieke theorie omtrent de elocutio, maar bij de dispositio maken ze duidelijk hun eigen
keuzes. Dit zijn redenaars die vinden dat de stijl de inhoud van het betoog moet volgen. Zij
klampen zich niet vast aan één juiste leer, maar zoeken zelf het evenwicht in hun
redevoeringen. Hun stijlen komen – logischerwijze – niet exact overeen, maar dat zou ook
geen goed teken zijn. Toch denk ik dat ik mag concluderen dat beide redenaars hun eigen
afwegingen hebben gemaakt tijdens het schrijven van hun redevoeringen (met de klassieke
theorie misschien in het achterhoofd) en dat ze in hun behandeling van de erfenis van de
klassieke retorica behoorlijk wat overeenkomsten hebben.
39