Moge de beste overtuigen, een onderzoek naar de klassieke ...

Aantrekkelijkheid
Deze stijldeugd is de meest kenmerkende voor een bepaalde spreker. De manier waarop deze
immers de aandacht van zijn publiek weet te houden, verschilt veel per spreker. In principe is
het makkelijker om ervoor te zorgen dat de redevoering correct en duidelijk te verwoorden,
dan dat deze aantrekkelijk is. Om ervoor te zorgen dat de toeschouwers al hun aandacht aan
de spreker geven, maakt hij keuzes in het gebruik van retorische middelen. Deze keuze
karakteriseert de stijl van een redenaar meer dan zijn argumentatie of opbouw.
Door de gehele rede heen maakt Obama gebruik van de ‘kracht van de herhaling’. Daarvoor
gebruikt hij anaforen en repetities. De vierde, vijfde en zesde alinea van de ‘voorbeeldrede’
bevatten de anafoor “There is something happening when…”. Obama gebruikt deze anafoor
niet om zichzelf te herhalen, maar om een bepaalde cadans te bereiken. Zijn gehoor weet
immers hoe de volgende zin begint, maar niet hoe deze zal eindigen. Daarom blijven ze
geboeid: ze willen weten hoe de zin verder gaat.
Obama gebruikt ook vaak de trikolon, omdat in de retorica het meest overtuigende altijd in
drieën komt. De trikolon komen we bijvoorbeeld tegen in de zinnen: “All of the candidates in
this race share these goals. All of the candidates in this race have good ideas. And all are
patriots who serve this country honorably.” In de eerste twee zinnen is er bovendien sprake
van repetitie en een anafoor. Er zit ook een stijgende spanningslijn in deze trikolon. Zo’n
climax vinden we ook in de peroratio, als Obama toewerkt naar de uitsmijter van zijn rede.
Daarnaast wordt de antithese ook vaak door Obama gebruikt. Dit gebeurt vaak in combinatie
met parallellismen. ‘Parallellisme’ is de term voor zinnen of zinsdelen die grammaticaal
dezelfde opbouw hebben. In de 3 e alinea van de argumentatio vinden we parallellisme in de
eerste twee zinnen en daarbovenop komt nog de antithese in “stop” en “start”.
Net als Cicero probeert Obama de kloof tussen de ‘zijnen’ en zijn tegenstanders groter te
maken door het inclusieve ‘we’ te gebruiken. Obama heeft bovendien de gewoonte om een
zin te beginnen met een aanspreking ‘you’ en dat verderop in de zin te ‘veranderen’ in ‘we’.
Zo lijkt het alsof de groep die hij aanspreekt in een keer ook deel uit maakt van het grotere
‘we’. Deze retorische truc is het beste te zien in de propositio. Daar begint Obama met een
aanspreking richting degenen die aanwezig zijn en gestemd hebben. In dezelfde zin schakelt
hij op een gegeven moment over naar de eerste persoon meervoud. Op deze manier creëert hij
een gevoel van eenheid onder zijn toehoorders en bovendien zijn zij eerder geneigd om
Obama te geloven, omdat hun eigen ethos als het ware op een lijn komt te liggen met dat van
Obama.
In deze speech komt natuurlijk ook de kracht van een oneliner als repetitie om de hoek kijken.
De kreet “Yes we can” drukt een positief toekomstbeeld uit. Bovendien ligt de nadruk op de
eenheid van het volk. Door de herhaling krijgt het extra nadruk en blijft het ook hangen in het
geheugen van het publiek. Het zorgt er uiteindelijk ook voor dat Obama geloofwaardiger lijkt,
omdat zo’n korte, maar krachtige oneliner erg duidelijk is en welwillendheid tegenover de
mensen uitdraagt.
Obama gebruikt als het even uitkomt ook alliteratie in zijn verwoording. Deze vorm van rijm
ligt makkelijk in het gehoor en is daarom ook een goede aandachttrekker. Een ander
stijlmiddel dat Obama vaak gebruikt is de enumeratie. In de vierde alinea spreekt hij
bijvoorbeeld over “men and women in Des Moines and Davenport; in Lebanon and Concord”.
33