WATERVAL twee

Regel: "Ik geef jou het geld."
Deze regel gaat over de plaats van meewerkend en lijdend voorwerp in de Nederlandse zin. Kijk eens naar deze voorbeelden
(1):"
Ik geef jou het geld."
We kunnen van dit simpele zinnetje dit zeggen. Ten eerste: "jou" is een actieve persoon. Aan jou wordt gegeven. Dit is het
meewerkend voorwerp. Ten tweede: "het geld" is een passief ding. Het wordt gegeven. Dit noemt men het lijdend
voorwerp. Ten derde:
Het meewerkend voorwerp komt in het algemeen vóór het lijdend voorwerp!
Kijk maar:
"Hij vertelde ons alles."
"Paul geeft Jan de volle laag."
"Jullie hebben hun ons plan verklapt."
"Hij heeft mij een trui gekocht."
Maar ook hier zijn er weer twee uitzonderingen:
a. Als het/ze/hem dingen zijn, en lijdende voorwerpen, staan ze vóór het meewerkend voorwerp! Ofte wel: een onbepaald
lijdend voorwerp (hem/ze/het) verhuist naar voren.
"Het is voorbij. Ik zei het hem."
"Die kaartjes! Geef ze mij."
"Die fiets is van Carla. Ze gaf hem ons!"
b. Als een meewerkend voorwerp met een prepositie begint, komt het ná het lijdend voorwerp! Ofte wel: een meewerkend
voorwerp met prepositie verhuist naar achteren.
"Je vertelde het hele verhaal aan je moeder.
Zij heeft die geschiedenis aan haar man doorgebriefd.
Ze heeft dat voor hem gedaan.
Je moeder heeft ons plan tegen hem gezegd.""
95. Meewerkend voor lijdend voorwerp: zet deze zinsdelen in de goede volgorde:
__________________________________________________________________________________.
1. gegeven – haar – heeft – Sara – het boek
__________________________________________________________________________________.
2. gaf – Ze – een studieboek - Eva
__________________________________________________________________________________.
3. haar – teruggegeven – heeft – Eva - later - het boek
__________________________________________________________________________________.
.... maar soms is het anders:
4. Eva – het – gaf – haar – gisteren - terug
__________________________________________________________________________________.
5. Zij – aan haar - gaf – het boek – tijdens de pauze
__________________________________________________________________________________?
6. je – verteld – hem – het – hebt - ?
__________________________________________________________________________________.
7. ik – verteld – alles – heb - aan hem
__________________________________________________________________________________?
8. heb – Waarom – gezegd – dat – je - Jeroen
__________________________________________________________________________________.
9. vertel – alles – tegen Jeroen – ik - altijd
__________________________________________________________________________________.
10. vertelt – hij – het – ook – aan jou?
123