Insekten in de duinen
Insekten in de duinen
Insekten in de duinen
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Insecten <strong>in</strong> <strong>de</strong> du<strong>in</strong>en
Onbekend maakt onbem<strong>in</strong>d<br />
• Wat maakt <strong>in</strong>secten bijzon<strong>de</strong>r<br />
– Bouw en levenscyclus<br />
• Levenswijzen van <strong>in</strong>secten<br />
– Leefomgev<strong>in</strong>g<br />
– Eten en gegeten wor<strong>de</strong>n<br />
– Bestuivers<br />
• Diversiteit van <strong>in</strong>secten <strong>in</strong> <strong>de</strong> du<strong>in</strong>en<br />
– Van libellen tot kevers<br />
• Praktijk<br />
– Herkennen van <strong>in</strong>secten<br />
F<strong>in</strong>i Jänichen: Gelukkige <strong>in</strong>secten
Wat maakt <strong>in</strong>secten bijzon<strong>de</strong>r?<br />
• Soortenrijkdom<br />
8%<br />
5%<br />
Dieren <strong>in</strong> Ne<strong>de</strong>rland<br />
1%<br />
12% 1%1%1%<br />
71%<br />
• Aantallen en biomassa<br />
• Invloed op het ecosysteem<br />
Insecten<br />
Kreeftachtigen<br />
Sp<strong>in</strong>achtigen<br />
Weekdieren<br />
Wormen<br />
Overige ongewervel<strong>de</strong>n<br />
Vogels<br />
Rest gewervel<strong>de</strong>n
Wie hoort bij <strong>de</strong> <strong>in</strong>secten?
Kenmerken van <strong>in</strong>secten
Levenscyclus van <strong>in</strong>secten<br />
• Onvolledige<br />
metamorfose<br />
• Volledige<br />
metamorfose<br />
ei nimfenstadia volwassen <strong>in</strong>sect ei larvenstadia pop volwassen <strong>in</strong>sect
Volledige metamorfose<br />
• Ontwikkel<strong>in</strong>g van <strong>de</strong><br />
Kle<strong>in</strong>e nachtpauwoog<br />
1. Vrouwtje legt eieren<br />
2. Eieren<br />
3. Uit het ei kruipen<strong>de</strong><br />
rupsen<br />
4. Volwassen rups<br />
5. Pop <strong>in</strong> open gemaakt<br />
cocon met ou<strong>de</strong><br />
rupsenhuid<br />
6. Vl<strong>in</strong><strong>de</strong>r (mannetje)
Volledige metamorfose<br />
• Uitkomen van <strong>de</strong><br />
kon<strong>in</strong>g<strong>in</strong>nepage<br />
1. Goudglanzen<strong>de</strong> pop<br />
spr<strong>in</strong>gt open<br />
2. De vl<strong>in</strong><strong>de</strong>r strekt<br />
zich<br />
3. Hij houdt zich met<br />
<strong>de</strong> voorpoten vast<br />
4. Hij zoekt een hogere<br />
plek op<br />
5. Ontvouwen van <strong>de</strong><br />
vleugels<br />
6. Laten drogen van <strong>de</strong><br />
vleugels
Waar leven <strong>in</strong>secten?
Waar leven <strong>in</strong>secten?<br />
In het water (als volwassen <strong>in</strong>sect)<br />
Grote sp<strong>in</strong>nen<strong>de</strong> watertor
In het water (als larve)<br />
Waar leven <strong>in</strong>secten?<br />
Steekmuglarven
Op het water<br />
Waar leven <strong>in</strong>secten?<br />
Schaatsenrij<strong>de</strong>r
In <strong>de</strong> grond<br />
Waar leven <strong>in</strong>secten?
Waar leven <strong>in</strong>secten?<br />
In en op <strong>de</strong> grond<br />
Zwarte wegmier
In en op <strong>de</strong> grond<br />
Zandloopkever<br />
Waar leven <strong>in</strong>secten?<br />
Enc.Ins
In <strong>de</strong> lucht<br />
Waar leven <strong>in</strong>secten?<br />
Blauwtjes
Tussen planten<br />
Waar leven <strong>in</strong>secten?<br />
Zevenstippelig lieveheersbeestje
Op planten<br />
Waar leven <strong>in</strong>secten?<br />
Rups van <strong>de</strong> witvlakvl<strong>in</strong><strong>de</strong>r
In planten<br />
Iepensp<strong>in</strong>tkever<br />
Waar leven <strong>in</strong>secten?
Op dieren<br />
Waar leven <strong>in</strong>secten?<br />
Vlooi
In dieren<br />
Waar leven <strong>in</strong>secten?<br />
Sluipwesprupsen komen uit vl<strong>in</strong><strong>de</strong>rrups
Voedselweb<br />
Bokkever L<br />
Eten en gegeten wor<strong>de</strong>n<br />
meikeverlarve<br />
Mestkever<br />
beuk<br />
Schorskever<br />
snuitkever<br />
Meikever<br />
vl<strong>in</strong><strong>de</strong>rrupsen<br />
Vliegen
S<strong>in</strong>t Jacobsvl<strong>in</strong><strong>de</strong>r<br />
Vegetariër
Zebrarupsen<br />
Vegetariër
Vegetariër<br />
Stippelmotten op Vogelkers
Vegetariër<br />
Rupsen van <strong>de</strong> stippelmot
Vegetariër<br />
Stippelmot
Vleeseters<br />
Roofvlieg
Vleeseters<br />
Roofwants
Vleeseters<br />
Roofwants
Vleeseters<br />
Libel Larve van Zandloopkever
Insecten als voedsel voor vogels<br />
• De Grauwe klauwier
Bestuivers
Bestuivers
Bestuivers<br />
Soldaatje Sluipvlieg
Goudwesp op schermbloem<br />
Bestuivers<br />
Zij<strong>de</strong>bij op Gele kamille<br />
Zeefvlieg op Parnassia Zweefvlieg op Leeuwentand
Groot gea<strong>de</strong>rd witje op distel<br />
Bestuivers
Penseelkever op bergdistel<br />
Bestuivers<br />
M.Stang
Koekoekshommel op Distel<br />
Bestuivers
Dikkopje op anjer<br />
Bestuivers<br />
M.Stang
Bestuivers<br />
Mannetje van een solitaire bij copuleert met een bijenorchis
Langhoornbij op Lathyrus<br />
Bestuivers
Diversiteit van <strong>in</strong>secten <strong>in</strong> <strong>de</strong> du<strong>in</strong>en
Diversiteit van <strong>in</strong>secten <strong>in</strong> <strong>de</strong> du<strong>in</strong>en<br />
~30<br />
~20<br />
~40<br />
Soorten NL<br />
45<br />
69<br />
70<br />
607<br />
3000<br />
772
Spr<strong>in</strong>ghanen en krekels<br />
• Veldspr<strong>in</strong>khaan<br />
• Sabelspr<strong>in</strong>khaan
Spr<strong>in</strong>ghanen en krekels<br />
Boskrekel
Noord-Hollands<br />
Du<strong>in</strong>reservaat<br />
(Kerkhof 2001)<br />
Spr<strong>in</strong>ghanen en krekels
• Libellen<br />
• Waterjuffers<br />
Libellen en waterjuffers<br />
M.Peereboom
Libellen en waterjuffers<br />
• Biotopen van libellen en waterjuffers <strong>in</strong> <strong>de</strong> du<strong>in</strong>en<br />
Watersnuffel<br />
– Infiltratieplassen (onaantrekkelijk voor veel libellensoorten)<br />
R.Thomson<br />
Gewone oeverlibel
Libellen en waterjuffers<br />
• Biotopen van libellen en waterjuffers <strong>in</strong> <strong>de</strong> du<strong>in</strong>en<br />
– Kwelplassen (vooral pioniersoorten)<br />
Platbuik
Libellen en waterjuffers<br />
• Biotopen van libellen en waterjuffers <strong>in</strong> <strong>de</strong> du<strong>in</strong>en<br />
– Vochtige du<strong>in</strong>valleien<br />
Zwerven<strong>de</strong> pantserjuffer
Wantsen en Cica<strong>de</strong>n (Snavel<strong>in</strong>secten)
Wantsen en Cica<strong>de</strong>n<br />
Bootsmannetje (Waterwants)
Dagvl<strong>in</strong><strong>de</strong>rs en nachtvl<strong>in</strong><strong>de</strong>rs<br />
Dagvl<strong>in</strong><strong>de</strong>rs: 70<br />
soorten <strong>in</strong> NL<br />
Nachtvl<strong>in</strong><strong>de</strong>rs:<br />
> 2000 soorten<br />
<strong>in</strong> NL
• Diversiteit van<br />
vl<strong>in</strong><strong>de</strong>reieren<br />
1. Eikeblad, Sp<strong>in</strong>ner<br />
(Gastropacha quercifolia) op<br />
Sleedoorn, Appel, Pruim<br />
2. Oranjetip, Witjes (Anthocharis<br />
cardam<strong>in</strong>es) op P<strong>in</strong>ksterbloem<br />
en Look- zon<strong>de</strong>r-look<br />
3. R<strong>in</strong>gelrupsvl<strong>in</strong><strong>de</strong>r, Sp<strong>in</strong>ner<br />
(Malacosoma neustria) op<br />
meidoorn, sleedoorn<br />
4. Grote beervl<strong>in</strong><strong>de</strong>r,<br />
Beervl<strong>in</strong><strong>de</strong>rs (Arctia caja)<br />
5. Landkaartje, Schoenlappers,<br />
(Araschnia levana) op<br />
Brandnetel<br />
6. Sp<strong>in</strong>ner (Dasychira abietis) op<br />
Fijnspar
• Diversiteit van<br />
vl<strong>in</strong><strong>de</strong>rrupsen<br />
1. Meriansborstel, Schaadsp<strong>in</strong>ner,<br />
(Dasychira pudibunda)<br />
op bladverliezen<strong>de</strong> bomen<br />
2. Hermelijnvl<strong>in</strong><strong>de</strong>r, Tandsp<strong>in</strong>ner<br />
(Cerura v<strong>in</strong>ula) op wilg<br />
en populier<br />
3. Wolfsmelkpijlstaart,<br />
Pijlstaarten (Hyles euphorbiae)<br />
op Wolfsmelksoorten<br />
4. Grote Schildmot, Schildmotten<br />
(Apoda limaco<strong>de</strong>s) op eik,<br />
beuk e.a.<br />
5. Eekhoorn, Tandsp<strong>in</strong>ner<br />
(Stauropus fagi) op beuk<br />
6. Spanner, Geometridae
• Diversiteit van<br />
vl<strong>in</strong><strong>de</strong>rpoppen<br />
1. Anthocharis cardam<strong>in</strong>es<br />
2. Aporia crataegi<br />
3. Limenitis camilla<br />
4. Apaturis iris
Tweevleugelige<br />
Zweefvlieg (320 soorten <strong>in</strong> NL)
• Muggen<br />
• Vliegen<br />
Tweevleugelige
Tweevleugelige<br />
Maartse vlieg<br />
(Haarmug)
Vliesvleugelige<br />
• Mieren (53 soorten <strong>in</strong><br />
NL, 39 <strong>in</strong> <strong>de</strong> du<strong>in</strong>en)<br />
Ro<strong>de</strong> bosmier
Vliesvleugelige<br />
• Wespen (200 soorten <strong>in</strong> <strong>de</strong> du<strong>in</strong>en)<br />
Hornaar
•Wespen<br />
Vliesvleugelige<br />
Goudwesp<br />
Graafwesp<br />
Appelgalwesp<br />
Houtwesp
Vliesvleugelige<br />
• Bijen (96 soorten <strong>in</strong> Meijen<strong>de</strong>l)<br />
Hon<strong>in</strong>gbij
• Bijen<br />
Vliesvleugelige<br />
Zandbij Bloedbij<br />
Kegelbij<br />
Pluimvoetbij
M.Peereboom<br />
Kevers<br />
• Snuitkevers<br />
• Loopkevers<br />
• Bladsprietkevers<br />
• Bladhaantjes
Kevers<br />
• Snuitkevers (200 soorten <strong>in</strong><br />
<strong>de</strong> du<strong>in</strong>en)
• Snuitkevers op reigersbek,<br />
~ tot het du<strong>in</strong>gebied<br />
beperkt. Larven<br />
zijn ver<strong>de</strong>eld<br />
In <strong>de</strong> bloemknoppen:<br />
Limobius borealis<br />
Limobius mixtus<br />
On<strong>de</strong>r <strong>de</strong> bla<strong>de</strong>ren:<br />
Hypera dauci<br />
In <strong>de</strong> wortel:<br />
Lixus vilis<br />
Kevers
Herkennen van <strong>in</strong>secten
Herkennen van <strong>in</strong>secten<br />
• Vleugels (aantal, vorm, a<strong>de</strong>ren)<br />
• Vliezig en twee: vliegen en muggen<br />
• Kleurrijk met schubben: vl<strong>in</strong><strong>de</strong>rs<br />
• Voorvleugels leerachtig: kevers en wantsen
Herkennen van <strong>in</strong>secten<br />
• Hoofd (on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>len)
Herkennen van <strong>in</strong>secten<br />
• Antennes (vorm, grootte)
• Mond<strong>de</strong>len<br />
Herkennen van <strong>in</strong>secten<br />
malen-kraken steken-zuigen zuigen-likken zuigen
Herkennen van <strong>in</strong>secten<br />
– Poten (vorm, aanpass<strong>in</strong>gen)<br />
vangen graven spr<strong>in</strong>gen<br />
glij<strong>de</strong>n lopen zwemmen
Herkennen van spr<strong>in</strong>khanen
Herkennen van spr<strong>in</strong>khanen
Herkennen van spr<strong>in</strong>khanen
Libel of waterjuffer?
Wants, cica<strong>de</strong> of kever?
Wants, cica<strong>de</strong> of kever?
Wants, cica<strong>de</strong> of kever?
Dagvl<strong>in</strong><strong>de</strong>r of nachtvl<strong>in</strong><strong>de</strong>r?
Herkennen van <strong>in</strong>secten<br />
• Mimicry: Vl<strong>in</strong><strong>de</strong>r, kever, zweefvlieg of wesp ?
Herkennen van hommels
Herkennen van <strong>in</strong>secten<br />
• Vlieg of hommel?
Herkennen van <strong>in</strong>secten<br />
• Vlieg of hommel?
• Vlieg of bij?<br />
Herkennen van <strong>in</strong>secten
Change language