Supporter 30 - Sport Development

een uitgave van
KWARTAALBLAD OVER SPORT & ONTWIKKELINGSSAMENWERKING jaargang 7 / 07-2008
CHIEL WARNERS EN DE TIENKAMP VAN HET LEVEN
////// VREDESELFTAL IN COLOMBIA// LI JIAO/////////
MONNIKEN AAN DE BAL// ‘SUPER LADY’ SUSAN MUWONGE//////

INHOUD
Supporter 30
COLOFON
2
INTERVIEWS
REPORTAGES
ACHTERGROND
Het kwartaalblad Supporter wordt uitgegeven
door het programma Sport & Ontwikkelingssamenwerking
van NCDO (Nationale Commissie
voor Internationale Samenwerking en Duurzame
Ontwikkeling). Meningen die in artikelen worden
weergegeven zijn niet per definitie de meningen
van het programma Sport & Ontwikkelingssamenwerking.
Chiel Warners ‘Het leven is een tienkamp’
Hij behoort tot de wereldtop in de zwaarste atletische discipline: de tienkamp.
Af en toe verlaat hij de atletiekbaan om zijn sporthart op een andere manier
te laten spreken.
Susan Muwonge Over de kop
Ze is hip, ze is snel, ze is ‘Super Lady’. Rallycoureur Susan Muwonge vindt
het leuk dat mannen soms een scheef gezicht trekken als ze hen eruit rijdt.
Colombia Voetballen voor vrede
Aartsvijanden die met elkaar in hetzelfde elftal spelen? Het gebeurt in Bogotá,
Colombia. Eén van de voetballers is Luis. Hij verliet de guerillabeweging FARC en
geeft nu voorlichting op scholen. ‘Ik heb vele mensen gedood.’
Tibet Monnikspijen en voetbalschoenen
Ze bidden, studeren en debatteren. Maar als de pauzebel klinkt, hollen ze naar buiten
voor een potje voetbal. Jonge Tibetaanse monniken komen graag even los van het
gedisciplineerde kloosterleven.
WK 2010 Zuid-Afrika bouwt aan het WK
Zuid-Afrikanen verwachten een flinke economische en culturele impuls van het
wereldkampioenschap voetbal in 2010. Maar experts twijfelen aan de grote invloed
van het evenement. Wegen de nadelen wel op tegen de voordelen?
Hoofdredactie: NCDO-programma Sport & OS
(www.sportdevelopment.org), Tessa Kocken
Eindredactie en coördinatie: Schrijf-Schrijf tekst
en meer (www.schrijf-schrijf.nl), Eric de Frel,
Jens Middel
Redactieraad: Jan Boessenkool, Helga van
Kampen, Judith Kilsdonk en Willem Vissers
Medewerkers: Marieke van Doggenaar,
Arne Doornebal, Frank van Eekeren,
Roland de Hommel, Marrigje de Jong,
Ton Koene, Marcel de Korte, Jeroen Kuiper,
Olivier Rijcken.
Redactieadres:
NCDO, Tessa Kocken
Mauritskade 63
1092 AD Amsterdam
T: (020) 568 87 88
E: t.kocken@ncdo.nl
SSN 1562-7726
Ontwerp: Piraña grafisch ontwerp
(www.pirana.nl)
Druk: Artoos (www.artoos.nl)
© NCDO 2008. Niets uit deze uitgave mag
worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt
door middel van druk, fotokopie, microfilm of
welke andere wijze dan ook, zonder
voor afgaande schriftelijke toestemming van de
uitgever.
Coverfoto: Meerkamper Chiel Warners in
actie tijdens het polsstokhoogspringen op
de Europese Kampioenschappen Atletiek in
2005. Hij springt hier over een lat op 4,90
meter hoogte. Lees meer over hem op pagina 7.
Foto: ANP
6
24
13
28
20

RUBRIEKEN
COLUMNS
Merchandise
Van yogatruien tot milieuvriendelijke sneakers: hier vind je handige tips om
verantwoord sportief door het leven te gaan.
Tribune
Reacties van lezers over artikelen uit de vorige Supporter. ‘Wordt het niet eens tijd dat
de bondscoach bij de selectie van een nationaal team ook rekening houdt met het
nemen van maatschappelijke verantwoordelijkheid?’
Club
Een project met achterstandskinderen in Heerlen maakte de lokale tafeltennisclub
TTV Agin/Otten enthousiast voor ontwikkelingshulp. Bij het eerste damesteam speelt
Li Jiao. Zij komt deze zomer voor Nederland uit op de Olympische Spelen.
Bond
De Chinese voetbalbond roept regelmatig de hulp in van de KNVB. ‘Zo kan
de jeugd in achtergebleven provincies ook op een fatsoenlijke manier aan de
sport deelnemen.’
Positiespel
Reageer op de nieuwe stelling en win een spectaculair fotoalbum! Lees ook de
winnende reactie op de stelling uit de vorige Supporter.
Veld
Nieuws over de Course Féminine 2008, Afrikaanse krijgers op een vredesconferentie
en andere wetenswaardigheden
De Wissel Heldendroom
In deze wisselcolumn zit Paul Rosenmöller tussen de Ghanese supporters tijdens
de openingswedstrijd van de Afrika Cup. Hij komt erachter dat sport in Ghana de
verdeelde bevolking kan verenigen.
De Libero Grensgeval
Van Eekeren rekent niet meer op oer-Hollandse olympisch kampioenen.
De nieuwe generatie wordt al doodmoe van surfen op internet. Buitenlanders
binnenhalen lijkt de enige oplossing.
4
11
18
12
10
22
5
31
3

MERCHANDISE
SCHONE BAL
4
Naar het strand deze zomer? Vergeet de fair
trade-bal niet. De felgekleurde outdoorvolleybal
van Fair Trade Sports is goed bestand tegen
vuil en water en wordt geproduceerd met respect
voor mens en milieu. Daarmee is hij dubbel schoon,
en uitermate geschikt voor een verantwoord potje
beachvolleybal.
verkoopprijs $ 34,99 (€ 22,-)
te koop via www.fairtradesports.com
BUIGzAAM KATOEN
Mensen gaan vóór machines. Dat is het motto
van People Tree. Het fair trade-kledingmerk
werkt in ontwikkelingslanden met kleine
coöperaties die traditionele productiemethoden
hanteren. Dat levert naast banen ook nog mooie
kleding op. Bijvoorbeeld deze yogatrui van
organisch katoen.
verkoopprijs £ 40 (€ 50,-)
te koop via www.peopletree.co.uk
GROENE GRAMMEN
Wild amazonerubber, ecologisch leer en biokatoen. Dat zijn de
bestanddelen van de Veja Grama sneaker. Producent Veja zet
zich in voor behoud van het regenwoud én goede arbeidsomstandigheden.
Bijzonder aan deze Grama-collectie:
op de zool van elke schoen is te zien hoeveel gram
('grama' in het Braziliaans) natuurlijk rubber erin
verwerkt is. verkoopprijs € 100
zie www.veja.fr voor verkoopadressen

PAUL ROSENMöLLER (1956) is
oud-politicus en programmamaker.
Van 1994 tot 2002 was
hij fractievoorzitter van
GroenLinks in de Tweede Kamer.
Na zijn vertrek uit de politiek
werd Rosenmöller programmamaker
voor de IKON. Voor de
serie ‘Paul Rosenmöller en… de
Kracht van Afrika’ belichtte hij
de positieve kanten van het
Afrikaanse continent. Alle
afleveringen zijn nog te zien op
www.dekrachtvanafrika.nl. De
programmareeks maakt deel uit
van het multimediaproject ‘De
Kracht van Afrika’, opgestart
door IKON en NCDO in mei 2008.
Heldendroom
Het stadion bruist van uitbundige eensgezindheid.
In de openingswedstrijd van de Afrika Cup 2008
speelt gastland Ghana tegen Guinee. De
opgetogen Ghanese supporters staan als één
man achter de Black Stars, het nationale elftal. Als
één man? Was de Ghanese bevolking niet
verscheurd door conflicten? Nee, vanavond niet.
Niet als hún Black Stars op het veld staan.
Ik ben bij de wedstrijd om opnames te maken
voor het tv-programma ‘De Kracht van Afrika’. De
supporters doen me terugdenken aan een
gesprek dat ik had met Osei Bonsu Amoah, de
Ghanese staatssecretaris voor Sport. Hij zei:
‘Sport is een manier om oorlogen en conflicten bij
te leggen. Als het nationale elftal speelt, staat het
hele land er eensgezind achter. Dan zijn er even
geen etnische en politieke conflicten meer.’
Een bevolking die hevige geschillen aan de kant
legt en zich verenigt rond een elftal. Dát is nog
eens sportieve verbroedering. De wedstrijd is het
hoogtepunt van mijn zoektocht naar wat sport kan
betekenen voor mensen in Ghana. We hoefden
niet lang te zoeken. Op allerlei niveau’s kan sport
een middel zijn om mensen te helpen.
Foto: Sjoerd Mouissie
// DE WISSEL
In het stadion lijk ik ver weg te zijn van de
zanderige trapveldjes waar Ghanese jongetjes
dagelijks een lekke bal rondschoppen. Het
sporten houdt ze van de straat, leert ze respect
voor elkaar te hebben, doet ze met elkaar
samenwerken. En laat ze dromen over een
carrière als prof. Ik ben ook langsgeweest bij zo’n
profclub, in de tweede divisie. De voetballers daar
hebben weer hun eigen droom: ooit in het tenue
van het nationale elftal te mogen spelen. En
daarna misschien bij een Europese topclub. Maar
dat is alleen weggelegd voor de happy few.
Daarom wil de tweede-divisieclub een school
bouwen. Zodat voetballers die geen fabelachtige
sportcarrière ontwikkelen, zich kunnen
voorbereiden op een andere loopbaan. Sport en
onderwijs gaan in Afrika wel vaker hand in hand.
De passie voor dat gekke voetbalspelletje is groot
in Ghana. Overal heb ik dezelfde gedrevenheid
gezien, de bewondering voor sporthelden en de
droom zelf zo’n held te worden. Misschien wel de
beroemdste Ghanese held is Marcel Desailly. Die
schopte het tot aanvoerder van het Franse
nationale elftal dat in 1998 wereldkampioen werd.
Intussen is hij ambassadeur van UNICEF. Ik kreeg
hem voor de camera na een persconferentie van
de FIFA. Hij vertelde dat voetbal vrolijkheid en
geluk brengt bij mensen die verder niet veel
hebben. Dat sport een prachtige manier is om
creativiteit en discipline bij kinderen te stimuleren.
Met zijn inzet voor de Ghanese jeugd helpt hij al
die kleine dromertjes een stap verder op weg naar
een beter leven – en misschien zelfs naar
heldendom.
Opeens klinkt in het stadion een oorverdovend
gejuich. De Black Stars stellen het thuispubliek
tijdens de openingswedstrijd van de Afrika Cup
niet teleur. Op een moment dat iedereen al lijkt te
berusten in een 1-1 gelijkspel, maakt de Ghanees
Sulley Ali Muntari in de 90e minuut plotseling het
winnende doelpunt. Tot diep in de nacht dansen
de supporters om de overwinning te vieren. De
etnische en politieke conflicten zullen nog even
moeten wachten. In ieder geval tot de Afrika Cup
voorbij is.
Paul Rosenmöller
5

INTERVIEW
Chiel Warners
‘HET LEVEN IS EEN
6

Gespierde mannen die in twee dagen tien loodzware onderdelen
afwerken op het oernummer van de Olympische Spelen: de tienkamp.
Nederlander Chiel Warners (30) behoort tot de wereldtop op dit onder-
deel. Af en toe verlaat hij de atletiekbaan om zijn sporthart op een
andere manier te laten spreken, als ambassadeur van Right To Play.
TIENKAMP’
De training van vandaag op
sportcentrum Papendal zit erop.
De adrenaline kolkt nog door
zijn lichaam, maar Chiel Warners
kan snel omschakelen. Zijn
polsslag daalt en zijn hart gaat
alweer uit naar het ultieme doel:
plaatsing voor de Spelen in
Beijing. Een harde dobber, want
ondanks een lichaam dat
Michelangelo graag uit marmer
had gehouwen, zijn blessures
Chiel niet vreemd.
‘Sporten op dit niveau is als
leven op de rand van de
afgrond. Eigenlijk ben ik een
patiënt met een goed gevulde
lappenmand: een afgescheurde
achillespees, twee versleten
tussenwervelschijven, een
gescheurde bovenbeenspier en
Tekst: Marcel de Korte Foto’s: Ronald de Hommel, Right To Play, ANP
VRIJDAG 9 NOVEMBER 2007
‘We rijden naar Westpoint, de armste buurt van de hoofdstad
Monrovia. Het is een plek vol rioolwater en afval op straat,
geïmproviseerde hutten en autowrakken. Midden in die ellende
klinkt het geluid van spelende kinderen. Want binnen de
gemeenschap zijn verschillende scholen – vaak door gewone
mensen uit de buurt opgezet – om kinderen een beter leven te
geven dan de hele dag op straat rond te dolen. Right To Play
levert daaraan een tastbare bijdrage.’
Fragment uit het Liberia-dagboek van Chiel Warners
een gescheurde kuitspier. Door
topsport slijt je sneller. Daar kan
mijn vriendin Karin Ruckstuhl
over meepraten. Ze is zevenkampster
en herstelt nu van
een hernia. De Spelen kan ze
vergeten. Straks zit ze als
supporter op de tribune.’
ZijLijN
Oud-voorzitter Avery Brundage
van het IOC zei het al in 1972:
‘The Games must go on’. Dat
was een dag na de bloedige
Palestijnse aanslag op de
Israëlische ploeg tijdens de
Spelen in München. Ook nu
staat het sportevenement volop
in de belangstelling omdat een
aantal mensen ‘de droom van
elke atleet wil afpakken’, zoals
Warners het noemt. Met
gefronst voorhoofd zoekt hij
naar de juiste bewoordingen.
Niet voor niets is hij jurist. Maar
eenmaal in het vuur van zijn
betoog laat de dertigjarige atleet
zijn voorzichtigheid varen.
‘Natuurlijk weet ik dat de
mensenrechtensituatie in China
flink moet verbeteren. Het is
alleen zo typisch Nederlands tot
een boycot op te roepen. Alsof
daarmee iets of iemand
verandert. Volgens mij kun je er
veel beter naartoe gaan. Juist
door aanwezig te zijn en door
de blik van de wereld op China,
kunnen er kansen op verandering
ontstaan. In gesprek gaan
met “de gewone Chinees” levert
meer op dan vanaf de zijlijn
kritiek spuien. Wat mij betreft
moeten de Erik van Muiswinkels
dus hun mond houden.’
HiNDerNiSSeN
Chiel bracht eind 2007 voor de
organisatie Right To Play een
bezoek aan Liberia. Dat land
krabbelt langzaam op na een
bloedige burgeroorlog. Het
hoofd boven water houden is er
niet eenvoudig. De Liberianen >>>
7

INTERVIEW
Chiel Warners
8
WAT IS TIENKAMP?
RENNEN, SPRINGEN, STOTEN, WERPEN
De tienkamp bestaat uit tien atletiekonderdelen,
verspreid over twee dagen. De prestaties van
een deelnemer worden tijdens de wedstrijd
omgezet in punten. De totaalscore bepaalt de
winst. Tienkamp kent de volgende onderdelen
(met erachter de persoonlijke records van Chiel
Warners):
Dag 1
/ 100 meter sprint (10,62 sec)
/ Verspringen (7,85 meter)
/ Kogelstoten (15,77 meter)
/ Hoogspringen (2,03 meter)
/ 400 meter (46,61 seconden)
Dag 2
/ 110 meter horden (14,01)
/ Discuswerpen (47,77 meter)
/ Polsstokhoogspringen (5 meter)
/ Speerwerpen (62,53 meter)
/ 1500 meter (4,28 minuut)
hebben hun eigen ‘tienkamp’:
een race tegen de klok waarbij
hindernissen als honger en
armoede op hun pad liggen.
Warners: ‘De kans om ambassadeur
van Right To Play te
worden heb ik met beide
handen aangegrepen. De
organisatie zet zich in voor
kinderen in ontwikkelingslanden
via de universele taal van sport
en spel. Een prachtig alternatief
voor de dagelijkse ellende.
Kinderen krijgen de kans plezier
te maken en via allerlei projecten
praktijk- en levenslessen op te
doen.’
Chiel vindt wel dat er in Liberia
veel meer nodig is dan spelende
kinderen. De internationale
gemeenschap moet zich
bijvoorbeeld ook inspannen het
land de middelen te verschaffen
om de boel weer op te bouwen.
‘Ik reed in Monrovia en zag
midden op een kruispunt een
markt die mensen spontaan
hadden opgezet. Uiteraard was
er complete chaos. Daarom
probeert de stad daar nu een
winkelcentrum te bouwen.
Monrovia beschikt alleen niet
over de juiste spullen. Toch is
het hartverwarmend om te zien
dat veel bewoners een handeltje
starten. De geest van vooruitwillen-komen
zie je overal in de
hoofdstad.’

ATLEET VAN HET JAAR
Meerkamper Chiel Warners (1978) werd tweemaal
Nederlands kampioen Tienkamp. In 1996
haalde hij brons tijdens de Wereld jeugdkampioenschappen
en het jaar erna goud op de
Europese jeugdkampioenschappen. In 1999
vestigde hij zijn persoonlijk record: 8363 punten.
Tijdens de Olympische Spelen van 2004 in Athene
werd hij vijfde op de tienkamp. De Koninklijke
Nederlandse Atletiek Unie (KNAU) riep hem uit
tot atleet van het jaar 2004.
LOFTrOMPeT
In Liberia bezocht Warners de
minister van Sport. ‘In
Nederland schreeuwen sportbonden
en atleten al jaren om
zo’n departement. Onze premier
zou eens met zijn collega in
Monrovia moeten bellen.
Wellicht kan Nederland iets leren
van Liberia’, adviseert Chiel.
‘Iedereen steekt altijd de
loftrompet over het belang van
sport. Het is zo gezond en er
gaat zo’n grote maatschappelijke
voorbeeldfunctie van uit.
Maar als puntje bij paaltje komt
in de topsport, geven beslissers
in Den Haag niet thuis. Hoe
willen ze ooit de Spelen van
2028 binnenhalen? Als lid van
de NOC*NSF Atletencommissie,
de ondernemingsraad voor
atleten, had ik een gesprek met
ambtenaren van het Ministerie
van Welzijn, Cultuur en Sport.
Die zeiden: “Hoezo meer geld?
Jullie krijgen toch al 800 euro
per maand?” Dat is het niveau
van de discussie in Nederland
over topsport. Het wordt als
beroep gewoon niet serieus
genomen.’
ViruS
Af en toe klopt ook het leven
na de tienkamp voorzichtig
aan de deur. Chiel Warners
werkte een paar jaar geleden
als jurist bij Ernst & Young,
maar heeft nu geen flauw
idee wat de toekomst gaat
brengen. ‘Ik zou best als
ZATERDAG 10 NOVEMBER 2007
‘In Nederland kan elk kind spelen en hoeft zich niet druk te
maken over de dag van morgen. Maar de meesten zitten de hele
dag achter de computer dik te worden. Natuurlijk is dat ook de
schuld van de ouders. Gewoon dochter of zoon de straat
opschoppen. In Liberia zijn kids juist blij met elke speelminuut
van Right To Play, omdat ze dan even verlost zijn van alle zorgen.’
Fragment uit het Liberia-dagboek van Chiel Warners
analist willen aanschuiven bij
een tv-uitzending over atletiek.
Bijvoorbeeld om uit te leggen
dat een tienkamper die na vijf
onderdelen onderaan bungelt,
op de tweede dag nog best kan
winnen. Verder kan ik me goed
voorstellen straks als professional
voor een ngo aan de slag te
gaan. Bij Right To Play bijvoorbeeld.
Door mijn sportcarrière
heb ik veel landen en culturen
gezien en een brede kijk ontwikkeld.
Maar pas sinds “Liberia”
ben ik echt aangestoken door
het ngo-virus. Misschien kan ik
op die manier werken aan een
betere wereld.’ ••••••••
9

POSITIESPEL
NIEUWE STELLING
‘MEER TOPSPORTERS UIT ONTWIKKELINGSLANDEN IN
NEDERLAND TOELATEN LEIDT IN DE LANDEN VAN
HERKOMST NIET TOT EEN BRAINDRAIN,
MAAR JUIST EEN BRAINGAIN.’
Zo luidt de stelling in deze Supporter. In zijn column op pagina 31 spoort Frank van Eekeren de
regering aan de grenzen open te zetten voor buitenlandse topsporters. Denk jij er anders over?
Vertel ons vóór 11 augustus 2008 wat je vindt (in maximaal 200 woorden) en maak kans op het
spectaculaire sportfotoboek ‘One Love’.
Stuur je mening naar: sportdevelopment@ncdo.nl
10
OUDE STELLING
‘TOPSPORTERS zIJN HET MOREEL VERPLICHT OM zICH, TIJDENS
Of OP zIJN MINST NA HUN CARRIERE, IN TE zETTEN VOOR
GOEDE DOELEN.’
Zo luidde de stelling in de
vorige Supporter, naar
aanleiding van het interview
met tennissters Kristie
Boogert en Miriam Oremans.
Beiden voelen als ex-topsporters
de verantwoordelijkheid
om zich voor goede
doelen in te zetten. Leo
Lagendijk uit Ridderkerk
reageerde op de stelling.
‘Ik vind niet dat topsporters méér moreel verplicht zijn dan anderen om zich in te zetten voor goede
doelen. Iedereen is hierin vrij. Wel vind ik dat topsporters zich bewust moeten zijn van hun (helden)status
in de maatschappij. Ze moeten zich bedenken dat hun belangeloze inzet voor één of meerdere goede
doelen veel navolging kan hebben onder supporters die zich willen vereenzelvigen met hun idolen. Het
gedrag van sporters kan zo veel invloed hebben. Er zijn genoeg mooie voorbeelden van een geslaagde
match tussen topsport en ontwikkelingswerk. Kijk naar FC Barcelona, dat belangeloos met Unicef op het
shirt voetbalt. Daarmee bereikt Unicef een enorm en wereldwijd publiek. Een goed voorbeeld is ook
Feyenoord. Die club heeft zich verbonden aan het Rotterdamse Sophia Kinderziekenhuis en draagt dat
naar de supporters uit. Een collecte tijdens een thuiswedstrijd bracht zo’n € 30.000 op. Johan Cruijff, de
grootste Nederlandse voetballer ooit, zet zich in voor goede doelen met zijn Johan Cruijff Foundation. Hij
zorgt er onder meer voor dat aankomende topsporters in hun eigen tempo kunnen studeren en een
diploma kunnen halen. Dat is belangrijk voor als ze vroegtijdig buiten de boot vallen of na hun sportieve
carrière een baan in de maatschappij moeten zoeken. Ook de Cruijff Courts zijn een goed voorbeeld van
zijn inzet, vooral op het sociale vlak. Vaak zijn die sportveldjes te vinden in achterstandswijken van
steden in ontwikkelingslanden. En vergeet de schaatser Johan Olav Koss niet. Die is in ons schaatsgekke
landje bij een groot publiek bekend en vindt veel steun voor de sport- & ontwikkelingsprojecten
van zijn organisatie Right To Play. Allemaal voorbeelden van (voormalige) topsporters die rekenschap
geven van hun status en ertoe bijdragen dat veel anderen zich ook inzetten voor goede doelen.’

Ook reageren op een
artikel in Supporter?
Stuur je reactie naar
SPORTDEVELOPMENT@NCDO.NL
of naar
NCDO
AFD. SPORT & OS
T.A.V. SUPPORTER
POSTBUS 94020
1090 GA AMSTERDAM
Lay-out / 1
Wit op een groene achtergrond;
nee, geen sportschoenen op gras.
Geel op wit en lekker kleurig; nee,
geen flitsend sportshirt. Het is de
nieuwe Supporter, fel en vrolijk in
een flitsende lay-out. Een complete
make-over zegt de inhoudsopgave,
in een lichtgroene letter op een
rode ondergrond. Nou, voor mij is
de lay-out een stuk onleesbaarder
geworden. Want dat was het blad
vooral voor mij – goede inhoudelijke
stukken, rustige opmaak en
prachtige foto’s. De inhoud is nog
steeds prima, hoewel ik de ‘oude’
inhoud leesbaarder en overzichtelijker
vond. Geef mij maar meer van
die artikelen zoals ‘Vrouwen met
ballen’ en een minder kleurrijke
opmaak.
Jan Heerkens, Utrecht
Lay-out / 2
De nieuwe lay-out vind ik een groot
succes; het blad ziet er professioneel
en overzichtelijk uit. Ik lees
Supporter al twee jaar met veel
plezier. Het magazine bevat een
goede combinatie van opinies,
ervaringen en informatie over
bestaande initiatieven en ontwikkelingen
in de wereld van sport &
ontwikkelingssamenwerking. De
artikelen zijn vlot geschreven en
spreken tot de verbeelding. Ook de
variatie is goed, hoewel er naar
mijn idee weinig verhalen uit
Zuid-Amerika in staan. Door het
lezen van Supporter en de website
Sportdevelopment.org blijf ik op de
hoogte van wat er allemaal speelt.
Het lezen over al die initiatieven
sterkt me in de overtuiging dat
sport veel goeds kan doen.
Marieke de Groot, Groningen
VERANTWOORDELIJKHEID / 1
Uit het interview met Miriam
Oremans en Kristie Boogert
(Supporter 29) blijkt dat de twee
voormalig toptennissters zich
inzetten voor Right To Play. Laat ik
vooropstellen dat ik dit soort
initiatieven toejuich. Ook twijfel ik
niet aan de oprechtheid van de
beide dames. Wat ik echter niet zo
goed begrijp is waarom (voormalig)
topsporters en bekende
Nederlanders (sowieso een vrij
onduidelijke categorie mensen) zo
vaak het idee hebben dat ze een
maatschappelijke verantwoordelijkheid
dragen. Zijn wij onbekende
Nederlanders en amateursporters
dan gevrijwaard van deze
verantwoordelijkheid? Of is de
gedachte dat wij zonder deze
‘voorbeeldfiguren’ zelf niet in staat
// TRIBUNE
Lezers over Supporter
zijn enige actie te ondernemen?
Wouter Meijer, Utrecht
VERANTWOORDELIJKHEID / 2
Voormalig tennisster Kristie
Boogert zegt dat ze als ex-sporter
‘een grote maatschappelijke
verantwoordelijkheid heeft’ omdat
ze ‘bekende Nederlander’ is
geworden (Supporter 29). Haar
inzet voor de kinderen in Mali valt
te prijzen. Gelukkig zijn er meer
topsporters die de wereld
verbeteren. Neem voetballer
Clarence Seedorf. Viel hij eerder op
vanwege zijn steun aan minderbedeelden
in Suriname, nu gaat bij
elk doelpunt dat hij maakt geld
naar projecten in Afrika. Geweldig!
Jammer dat juist Seedorf niet
aanwezig is bij het EK Voetbal.
Wordt het niet eens tijd dat de
bondscoach bij de selectie van een
nationaal team óók rekening houdt
met het nemen van maatschappelijke
verantwoordelijkheid? En zou
het geen zinvolle invulling zijn van
de wereldwijde media-aandacht
voor de Olympische Spelen als het
NOC ook ‘liefde voor de medemens’
als maatstaf neemt? Het zou een
stimulans zijn voor collega-topsporters
en een voorbeeld voor ons
allen.
Michiel Driebergen, Wageningen
11

BOND
GROOT IN GROEI, KLEIN IN VOETBAL
12
Voetbal is hot in China. Dat bewijst de populaire profcompetitie waarin clubs als Beijing
Guo’an en Shanghai Shenhua het publiek vermaken. Toch telt de nationale voetbalbond
amper tienduizend leden. De Chinezen roepen daarom regelmatig de hulp in van de KNVB.
Voor trainerscursussen en adviezen om de sport breed te ontwikkelen.
Volgens de Wereldbank is China nog steeds een ontwikkelingsland. Bijna tweehonderd
miljoen Chinezen leven onder de armoedegrens van één dollar per dag. De KNVB is al
tien jaar actief in China. Vanaf 1999 eveneens met de International Coaching Course van
de KNVB Academie. Ook ontwikkelingslanden komen voor die cursus in aanmerking;
om het voetbal op een hoger plan te brengen én de sociale structuur te verstevigen.
GrOei
Manager Henk van de Wetering van de KNVB Academie was onlangs in Beijing. Hij
overlegde daar met de Chinese Football Association over voetbalprojecten en het
inzetten van KNVB-kennis. Hij vindt dat China alleen op voetbalgebied nog een
ontwikkelingsland is. ‘Tijdens een fietstochtje door de stad zag ik hoe rap alles zich
ontwikkelt. Overal zie je nieuwe bedrijven en enorme winkelpaleizen. Daarom werken
we in China op een totaal andere manier dan in Afrika. Daar is sport vaak een middel
voor maatschappelijke vooruitgang. Maar in China dragen we bij aan het verbreden
van de voetbalsport zelf, zodat een stevige structuur ontstaat. Zo kan de jeugd in
achtergebleven provincies ook op een fatsoenlijke manier aan deze sport deelnemen.’
VOeTBAL
Henk van de Wetering gaf de wereldvoetbalbond (FIFA) in 2001 een paar voorzetten
om de voetbalstructuur in China te verbeteren. Want ondanks de profcompetitie en
de vele supporters komt een brede clubcultuur niet van de grond. Daarom moet het
land investeren in jeugdteams bij profclubs en in het onderwijs, adviseert de manager.
‘Goede docenten met een voetbalhart kunnen de leerlingen motiveren tegen een bal
aan te trappen. Al moeten er wel meer sportvelden komen. Die hebben vaak
plaatsgemaakt voor onderwijslokalen, omdat educatie in China hoog op de agenda
staat. Prima, maar een sportieve uitlaatklep is ook belangrijk.’
Daarom vroeg de Chinese voetbalbond de KNVB om de cursussen in 2008 en 2009
speciaal af te stemmen op het onderwijs. Volgens KNVB-docent Jan Derks zijn
Chinezen leergierig genoeg. Hij gaf vorige maand twee opleidingen op het prachtige
bondscomplex nabij Beijing. ‘Chinese trainers roepen “Zo en zo moet het” en de
spelers volgen dat braaf op. Maar als het tijdens de wedstrijd niet werkt, kijken ze
vragend naar de bank. Daarom leren we coaches het onafhankelijk denken te
stimuleren, zodat spelers zelf de juiste keuzes kunnen maken. We promoten dus
een nieuwe manier van omgaan met elkaar.’
Benieuwd hoe jouw sportbond maatschappelijke verantwoordelijkheid
kan tonen door middel van sport & ontwikkelingswerk?
Neem contact op met sportdevelopment@ncdo.nl
Meer info: www.academy.knvb.nl
Tekst: Marcel de Korte Illustratie: Olivier Rijcken

REPORTAGE
Colombia
VOETBALLEN VOOR
VREDE
De Nederlander Joel Brounen coacht in de
Colombiaanse hoofdstad Bogotá een voetbal-
elftal van ex-kindsoldaten. In het team spelen
voormalige doodsvijanden met elkaar samen.
Als alles goed gaat, speelt het elftal binnen-
kort in Nederland tegen een vergelijkbaar
team uit Liberia. >>>
13

REPORTAGE
Colombia
14
‘Ik bereidde een aanslag
voor op president Uribe.’
Het kan verkeren. Zo ronsel je als FARC-lid in de sloppenwijken van
Bogotá strijders voor de burgeroorlog, en zo speel je voetbal met je
voormalige aartsvijanden. Het overkwam Luis Rojas*, een goedgemutste
Colombiaan die 27 jaar geleden geboren werd in een dorpje
in de Llanos, de zinderende laagvlakte van Colombia. Inmiddels is
hij de oudste voetballer van Goleadores de Paz (Doelpuntenmakers
voor de Vrede). ‘In Colombia heerst al meer dan veertig jaar
burgeroorlog’, vertelt Luis. ‘Ik was jarenlang lid van de FARC, de
zogenaamd marxistische guerillabeweging in Colombia. Ik vocht
tegen het leger, de politie en de Autodefensas, een paramilitaire
groep die vaak aan de kant van het leger staat. Inmiddels speel ik
samen met voormalige strijders van de Autodefensas in hetzelfde
team. Eén van hen woont zelfs bij
mij in huis.’
We bevinden ons in het park El
Tunal, een groene vlakte in het
zuiden van Bogotá, de
Colombiaanse hoofdstad met acht miljoen inwoners. Het is
zondagmiddag. Gezinnen zitten met picknickmanden in het park en
genieten van de zon. Groepen jongens komen bijeen en spelen
voetbal tegen wie er maar zin heeft. Ook het team van Luis is er elke
zondag te vinden. Trots trekt Luis zijn blauw-witte voetbalshirt aan

en houdt een balletje hoog. Naast zijn rugnummer prijkt een witte
vredesduif met daaromheen ‘Goleadores de Paz’.
VerMOOrDeN
Tegen de berghellingen in de verte ligt de sloppenwijk Cazucá
– een eindeloze zee wrakkige huisjes van steen, golfplaat en
plastic. Hier wonen de armen en de desplazados: miljoenen
Colombianen die gevlucht zijn voor de gewapende strijd op het
platteland. In wijken als Cazucá heerst het recht van de sterkste.
Politie vertoont zich er nauwelijks. De FARC ronselt er nog altijd
nieuwe leden.
Luis sloot zich aan bij de FARC toen hij dertien jaar was en nam
deel aan gevechten in het hele land. ‘Ik heb vele mensen gedood.’
In 2000 werd hij door het leger opgepakt en belandde
voor twee jaar in de gevangenis. Luis: ‘Nadat ik was vrijgekomen,
keerde ik terug naar de FARC. Ik werd naar Cazucá gestuurd.
Daar hield ik me bezig met het opzetten van ontvoeringen. Ook
bereidde ik een aanslag voor op president Uribe. Die aanslag is
er trouwens nooit gekomen. In die tijd twijfelde ik steeds meer
over wat ik aan het doen was. Ik wilde voor het volk vechten,
maar begon te begrijpen dat ik dat niet meer deed. We waren
vooral bezig met ontvoeringen en aanslagen. We vermoordden
leden van de politie en het leger. Maar dat zijn ook Colombiaanse
burgers. Ik wilde niet meer tegen mijn eigen volk vechten.
Daarom stapte ik in 2005 uit de FARC.’
Dat ging niet zomaar. ‘Wie vertrekt, geldt als verrader en moet dat
met de dood bekopen als hij door zijn voormalige medestrijders
gevonden wordt. Maar ik heb het risico genomen, ik kon niet
meer. Op een bepaald moment ben ik naar een legerpost
gevlucht, toen ik er bij één in de buurt was.’ Het leger verhoorde
Luis en stuurde hem naar Bogotá. Daar kwam hij in een tweejarig
re-integratieprogramma van de Colombiaanse overheid terecht.
Luis kreeg psychische steun, volgde een opleiding en ontving
een bescheiden inkomen. Tegenwoordig geeft hij regelmatig
voorlichting op scholen over zijn verleden. Op die manier
probeert hij anderen ervan te overtuigen zich verre te houden van
het gewapende conflict in het land.
VOeTBALLeN
Het re-integratieprogramma is niet alleen bedoel voor ex-leden
van de FARC. Ook oud-strijders van groeperingen als de ELN en
de AUC komen in dit programma terecht. Zij komen bij elkaar in
opvangtehuizen te wonen. Dat geeft weleens spanningen, maar
het samenwonen gaat in de praktijk wonderbaarlijk goed. ‘We
praten niet veel over ons verleden’, zegt Luis. ‘Toch zijn we op
een bepaalde manier gelijk. We hebben allemaal een >>>
15

REPORTAGE
Colombia
gewelddadige achtergrond. Misschien dat we daardoor ook
vrienden met elkaar kunnen worden. En met elkaar kunnen
sporten. Het is al vaker gezegd: sport verbroedert.’
Luis neemt ons mee naar de wijk waar hij woont. ‘Overdag is het
hier redelijk veilig, maar het blijft oppassen’, zegt hij, terwijl we
door smalle straatjes naar zijn huis lopen. Geroutineerd houdt hij
de omgeving in de gaten. Eenmaal binnen laat hij trots foto’s van
zijn vrouw en zijn dochter van vijf
zien. Aan de muur hangt een
groot portret van zijn vader. ‘Die is
in 1999 door de paramilitairen
vermoord.’ Behalve het gezin van
Luis wonen nog twee mensen bij
hem in huis: zijn moeder en de 21-jarige Daveison, een jonge
ex-paramilitair. Inmiddels is hij een goede vriend van Luis, hoewel
hij geestelijk wat instabiel is, volgens Luis. ‘Hij is snel afgeleid. Ik
zie het als mijn taak hem in de gaten houden. Daarom wil ik
graag bij de Goleadores de Paz blijven. Als oudste van de groep
kan ik de jongeren begeleiden.’
Luis belt een paar vrienden in de buurt, roept naar wat jongens
op straat en tien minuten later staat hij voor de deur te straatvoetballen.
Dat er ook auto’s langsrijden, deert de op blote
16
voeten spelende en technisch zeer begaafde spelers niet.
Voorbijkomende auto’s toeteren even en rijden vervolgens
gewoon over de bakstenen die als doelpalen dienen.
ViereNDeLeN
Niet alleen Colombianen doen mee aan het straatvoetbal, ook de
Nederlander Joel Brounen is van de partij. De 27-jarige
Nijmegenaar woont sinds drie jaar in Bogotá. Hij begon er als
‘Eén van de spelers was hoofd
van de afdeling ontvoeringen.’
medewerker bij de Nederlandse ambassade en inmiddels werkt
hij voor de Verenigde Naties. Brounen zet zich vrijwillig in als
coach voor de Goleadores de Paz. Hij weet maar al te goed met
wat voor jongens hij te maken heeft, maar wil desondanks – of
juist daarom – hun levensverhalen niet aanhoren. ‘Sommigen
hebben me wel eens wat verteld. Dan krijg je verhalen over
middeleeuwse praktijken als het vierendelen van mensen. Ik weet
dat één van de jongens in mijn team het hoofd van de afdeling
ontvoeringen was. Daar moet je niet te lang over nadenken.’

Brounen is iets bijzonders van plan met zijn team. ‘Het is de
bedoeling dat de Goleadores de Paz een wedstrijd in Nederland
gaan spelen tegen een elftal van ex-kindsoldaten uit Liberia.’ Of
het doorgaat, hangt van allerlei praktische zaken af. ‘Het is niet
makkelijk de juiste groep spelers te selecteren. Het moeten
stabiele jongens zijn, ze moeten de reis naar Europa aankunnen.
Verder is het een probleem dat de meeste spelers geen paspoort
hebben. Ze komen uit oorlogsgebieden en kunnen niet zomaar
even terug om hun papieren op te halen. Het wordt nog een heel
karwei om de Nederlandse ambassade ervan te overtuigen de
spelers naar Nederland te laten komen.’
VOOrLiCHTeN
Edwin van Haveren (39), economisch adviseur bij de gemeente
Nijmegen, is ervan overtuigd dat die wedstrijd er gaat komen. Hij
is de initiatiefnemer van de Game of Hope, een Nijmeegse
stichting die niet alleen de Goleadores de Paz naar Nederland wil
halen, maar ook Watanga FC, een elftal uit Liberia. Van Haveren:
‘Dat elftal bestaat uit ex-kindsoldaten en speelt in Liberia op het
hoogste niveau, vergelijkbaar met de Nederlandse eredivisie.’
Oorspronkelijk zou de wedstrijd deze zomer gespeeld worden.
Toen stichting Lokaalmondiaal onlangs medeorganisator werd,
zijn de plannen veranderd. ‘De wedstrijd maakt nu deel uit van
het Road to 2010-project. Dat is een serie activiteiten in de
Tekst: Jeroen Kuiper Foto’s: Ronald de Hommel
aanloop naar het WK Voetbal in Zuid-Afrika in 2010’, aldus Van
Haveren. Hij wil beide teams voor een week naar Nederland
halen. ‘We zijn van plan met het Colombiaanse en Liberiaanse
elftal scholen en sportverenigingen te bezoeken om jongeren
voor te lichten over de gevolgen van oorlogen. Daarnaast willen
we met de wedstrijd aantonen hoe belangrijk sport is. De spelers
in de twee elftallen zijn het levende bewijs dat sport mensen kan
redden.’
Regelmatig denkt Van Haveren aan een zin die hij las in een boek
over George Weah, de voormalige topvoetballer uit Liberia. ‘Toen
Weah op het hoogtepunt van zijn sportcarrière was, woedde de
burgeroorlog in Liberia in alle hevigheid. Als Weah dat land
bezocht voor een interland, hielden de gevechten een paar dagen
op en vierde iedereen feest. Zoveel invloed kan sport hebben.’ ••
Meer informatie over de stichting Lokaalmondiaal
staat op www.lokaalmondiaal.net.
*De naam Luis Rojas is op verzoek van de geïnterviewde
gefingeerd.
17

DE CLUB
TTV Agin/Otten Heerlen
OPGERICHT IN: 1973
ONTWIKKELINGSSAMENWERKING:
MATERIëLE ONDERSTEUNING
THAISE CLUB
WAT? WAAROM?
18
HOE?
Tafeltennis, dat speel je toch op de camping?
Misschien geldt dat voor de meeste Nederlanders,
maar tafeltennis is ook een olympische sport. Bij TTV Agin/
Otten Heerlen vind je spelers van het laagste tot het
De rubbers van
hoogste niveau. Het eerste damesteam (dat speelt onder tafeltennisbatjes (kosten:
de naam MF Services/Fürst) heeft met speelsters van
€ 40,- per rubber) zijn op
Aziatische afkomst zelfs internationale allure. ‘Omdat
professioneel niveau al na een
professioneel tafeltennis in Nederland geen grote naam
maand niet meer bruikbaar.
heeft, moeten we veel moeite doen om sponsors te
‘Maar omdat er dan nog prima
krijgen’, vertelt bestuurslid en teammanager René Daniels. mee gespeeld kan worden,
‘En dan is er vaak geen tijd en geld om iets met
sturen we ze via een oudontwikkelingssamenwerking
te doen. Maar we hebben
clublid naar een Thaise
er wel van geproefd.’
tafeltennisclub’, legt Daniels
uit. ‘En niet alleen met
sportartikelen, ook met onze
kennis kunnen we sporters
elders ter wereld helpen.’ Zo liepen twee Iraanse
tafeltennissters in het kader van een uitwisselingsproject twee
weken stage bij de Heerlense club. ‘Ze misten de knowhow
om verder te komen’, vertelt Daniels. ‘Wij hebben ze geleerd
hoe ze trainingen konden geven. Een geweldig project.’
‘Het mes snijdt aan twee
kanten bij dit soort
activiteiten’, aldus Daniels.
‘Onze club kan zich van
een sympathieke kant laten
zien, en anderen zijn blij
met kennis en materiële
steun.’ In de toekomst wil
de tafeltennisvereniging
graag iets structureels
doen met ontwikkelingssamenwerking.
‘Sport is
heel belangrijk voor een
gelukkige jeugd’, licht
Daniels toe. ‘Dat kinderen
enorm enthousiast kunnen
raken voor tafeltennis,
hebben we onlangs gezien
tijdens een project met
achterstandskinderen in
Heerlen. En dat heeft ons
weer enthousiast gemaakt
voor sport & ontwikkelingssamenwerking.’

Naam: LI JIAO
Leeftijd: 35 JAAR
Woonplaats: HEERHUGOWAARD
Sport: TAfELTENNIS
Sinds: 29 JAAR
Wedstrijdteam: Mf SERVICES/füRST &
NEDERLANDS OLyMPISCH TEAM
Wat heb je met sport? ‘Ik speelde
al tafeltennis op de kleuterschool.
Op mijn negende werd
ik geselecteerd voor het
jeugdteam van mijn provincie,
Shandong. Ter vergelijking met
Nederland: die provincie heeft
90 miljoen inwoners. Om in
China aan de top te spelen,
moet je ontzettend veel inzet
tonen. Op mijn 21e kon ik de
druk niet meer aan en ben ik
gestopt met professioneel
tafeltennis. Tot mijn verassing
werd ik in 1999 benaderd door
een tafeltennisclub uit
Heerhugowaard. Ik ben toen
van China naar Nederland
verhuisd en heb daar nooit spijt
van gehad.’
‘Vanuit China kwam ik naar Heerhugowaard.
Daar heb ik nooit spijt van gehad.’
Wat heb je met ontwikkelingsamenwerking?
‘Tot tien jaar
geleden was het in China niet
gebruikelijk iets voor goede
doelen te doen. Van huis uit ben
ik dat dus niet gewend. Nu het
land zich steeds meer ontwikkelt,
zullen Chinezen zich vast
meer gaan inzetten voor
Tekst: Marieke van Doggenaar Foto's: Marrigje de Jong
>>>
ontwikkelingssamenwerking. In
Nederland wil ik er als sporter
ook best iets voor doen. Bij
Lotto Weekend Miljonairs heb ik
weleens prijzen uitgereikt tijdens
een speciale aflevering voor
goede doelen. Zelf meespelen
durf ik nog niet, omdat ik pas
een paar jaar Nederlands
spreek.’
Olympische Spelen in China. Wat
betekent dat voor jou?
‘Als je mij negen jaar geleden
had verteld dat ik naar de
Olympische Spelen zou gaan,
had ik je niet geloofd. Voor
een topsporter is dit het
mooiste wat er is. Of de
Spelen nu in China
plaatsvinden of elders, dat is
mij als sporter om het even.
Maar voor China is het zeker
belangrijk. Het land kan
bewijzen dat het in staat is
een groot evenement te
organiseren. En de wereld kan
China een beetje beter leren
kennen.’ •••••••••••••••
19

ACHTERGROND
Effect van grote sportevenementen onduidelijk
Zuid-afrika bouwt aan
Steeds vaker organiseren ontwikkelingslanden enorme sportevenemen-
ten. In 2010 komt het WK Voetbal naar Zuid-Afrika, vier jaar later naar
Brazilië. De verwachtingen van de economische invloed zijn hoogge-
spannen. Maar kan een sportevenement als het WK deze verwachtingen
in Zuid-Afrika waarmaken?
Om het antwoord meteen te
verklappen: wetenschappers
twijfelen sterk aan een grote
economische invloed van het
WK. Zeker is dat lang niet
iedereen in Zuid-Afrika van het
evenement zal profiteren.
Rondom de speelsteden
kunnen bewoners misschien
een graantje meepikken. Op
het platteland is die kans al
veel kleiner.
ECONOMISCH EFFECT
exTrA HOOGSeiZOeN
Deze conclusie kwam afgelopen
maart naar voren tijdens het
congres ‘The Impact of Mega
Sport Events’ in Kaapstad. De
aanwezige wetenschappers
baseerden zich onder meer op
studies naar het effect van de
Olympische Spelen in Sydney en
Barcelona en de wereldkampioenschappen
voetbal in
Duitsland en Frankrijk.
Geen gegarandeerd economisch
succes voor Zuid-Afrika dus.
Toch zijn er gunstige omstandigheden.
Het WK valt in een
periode die anders het
20
laagseizoen zou zijn, en zorgt
dus voor een extra hoogseizoen.
Voetbalfans plakken vanwege de
verre reis waarschijnlijk een
vakantie vast aan hun bezoek.
Ook zullen door het WK minder
Zuid-Afrikanen tijdens hun
vakantie het land verlaten. Dat
alles betekent extra inkomsten
voor het land.
Ondanks deze factoren waren de
wetenschappers op het symposium
licht pessimistisch gestemd.
Ze geloven niet in de zonnige
prognoses van Grant Thornton.
Dit internationale onderzoeksbureau
voorspelde in 2007 dat het
Bruto Nationaal Product van
Zuid-Afrika door het WK in 2009
zal groeien met 5,4% (4,3 miljoen
euro) en dat er 159.000 banen bij
zullen komen. Deze cijfers leiden
tot hooggespannen verwachtingen
in Zuid-Afrika.
FEELGOODEFFECT
BeTer iMAGO
Maar de wetenschappers hebben
niet alleen sombere vermoedens.
Ze zijn vrolijker gestemd over de
niet-economische invloeden van
het WK. Het kampioenschap
kan wonderen doen voor het
imago en de nationale identiteit
van Zuid-Afrika. Dit is het
zogenaamde ‘feelgoodeffect’.
Onderzoek naar hoe dit effect
werkt is nog nauwelijks gedaan.
Wel is onderzocht wat een groot
sportevenement kan betekenen
voor de populariteit van een land
of stad. Zo blijkt bijvoorbeeld dat
Barcelona na de Olympische
Spelen blijvend een paar
plaatsen steeg op de populariteitsindex
van steden
(Perception of City Index).
Datzelfde geldt voor de ranking
van Duitsland op de Anholt
Nation Brands Index na de
organisatie van het WK in 2010.
Volgens Danny Jordaan,
voorzitter van de South African
Football Association, biedt het
WK Zuid-Afrika mooie kansen
om het nationale imago op te
vijzelen. Jordaan wil graag naar
een ‘post-apartheidsimago’,
waardoor Zuid-Afrika serieuzer
genomen wordt door buitenlandse
investeerders en de
internationale zakenwereld.
Zuid-Afrika maakt zich intussen
gereed om de voordelige
gevolgen van het WK zo goed
mogelijk te benutten. Het lokale
organisatiecomité (LOC) van het
WK organiseert samen met de
Zuid-Afrikaanse overheid
projecten en activiteiten die ook
ná het WK doorwerken. Dit zijn
de zogeheten Legacy Projecten.
Die omvatten onder meer de
bouw en restauratie van
voetbalstadions en velden in
achterstandswijken, het
FIFA-project ‘20 Centres for
2010’, Dreamfields en de Cup
of Heroes (zie kader).
GEZONDHEIDSEFFECT
ONGeWeNST SOuVeNir
De precieze gevolgen van het
WK zijn moeilijk te voorspellen.
Want behalve mogelijkheden
voor gunstige invloeden zijn er
ook risico’s op kwalijke effecten.
Denk aan spanningen die
ontstaan als gevolg van desillusies
bij Zuid-Afrikanen door
tegenvallende effecten, en aan
frustraties door een ongelijke
verdeling van de opbrengsten.
De experts vroegen tijdens het
symposium begrip bij de
verantwoordelijke organisaties
(zoals FIFA, Lokale Organisatie
Comité en de Zuid-Afrikaanse
overheid) voor deze potentiële
spanningen en onderstreepten
het belang van strategieën om
ze te voorkomen of verzachten.
Al met al biedt het WK 2010
talrijke veelbelovende

het wk
aanknopingspunten voor
Zuid-Afrika. Zoals de mogelijkheid
om duurzame gezondheidsproblemen
rond hiv/aids
aan te kaarten. Hierbij zouden
voetbalambassadeurs ingezet
kunnen worden. Een gezondheidsrisico
is er ook. Het is niet
ondenkbaar dat veel voetbalsupporters
een bezoek brengen
aan met hiv/aids besmette
prostituees en aldus een hoogst
ongewenst souvenir meenemen.
Onduidelijk is vooralsnog wie
verantwoordelijk is voor de
preventie van die risico’s. Is
dat de overheid, de FIFA, het
LOC, deelnemende teams,
reis bureau’s, de gezondheidssector?
Ook hier geldt wat
tijdens de conferentie meermalen
werd benadrukt. Om de
gunstige effecten van het WK
zoveel mogelijk te benutten, is
een ontwikkelingsstrategie nodig
die deskundig wordt gecoördineerd
en begeleid. ••••••••
HET SyMPOSIUM
Meer weten? Ga naar www.toolkitsportdevelopment.org/mega-events voor het conferentieverslag
en alle papers en presentaties.
fOOTBALL fOR HOPE
In de aanloop naar het WK in 2010 verrijst in Kaapstad een
nieuw voetbalstadion met plaats voor 70.000 supporters.
Welke economische en sociale effecten heeft een ‘megasportevenement’? En hoe kan een gastland er
zoveel mogelijk rendement uit halen? Over deze en andere vragen bogen veertig experts zich tijdens het
internationale symposium ‘The Impact of Mega Sport Events’ van 5 tot 7 maart 2008 in Kaapstad,
Zuid-Afrika. Het symposium werd georganiseerd door de Universiteit van de Western Cape (UWC), de
Katholieke Universiteit van Leuven, de Vlaamse overheid and de Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR).
Hoofddoel was opvallende ontwikkelingen op socio-economisch-, gezondheids-, en gemeenschapsvlak
te signaleren die zich voordoen rondom megasportevenementen. En – stap twee – om strategieën te
bedenken die de gunstige invloeden vergroten en de ongunstige minimaliseren.
De wereldvoetbalbond FIFA lanceerde de campagne ‘20 Centres for 2010’ als onderdeel van haar
bestaande Football for Hope-programma. Dat programma grijpt voetbal aan om sociale projecten uit te
voeren. De campagne rond het WK 2010 moet tien miljoen dollar opbrengen. Daarmee worden twintig
Football for Hope-centra gebouwd in het Afrikaanse continent, waarvan vijf in Zuid-Afrika. Elk centrum
heeft een sportveld, klaslokalen en zorgfaciliteiten. Lokale ngo’s kunnen in de centra jongeren laten
sporten, basisonderwijs geven en gezondheidszorg bieden.
Dreamfields
Veel sportvelden in Zuid-Afrika zijn er slecht aan toe. Het Dreamfields Project mikt erop genoeg geld in
te zamelen om bestaande faciliteiten te verbeteren en nieuwe te bouwen. Het doel is om in 2010 bij
minstens 32 voetbalcentra een nieuw veld aangelegd te hebben.
Cup of Heroes
In de Cup of Heroes spelen kinderen uit Zuid-Afrikaanse townships met en tegen elkaar. Sport wordt
daarbij gebruikt als manier om deze lokale jongeren sociaal en economisch vooruit te helpen. De Cup of
Heroes is een initiatief van SCORE, een non-profitorganisatie die in Zuidelijk Afrika sportactiviteiten voor
kinderen organiseert.
Tekst: Eric de Frel, Helga van Kampen Foto: ANP
21

veld
Kort nieuws
LEZEN
Ontwaak!
Deze zomer begint
NCDO met een nieuwe
publicatiereeks Sport &
Development. Als eerste
verscheen een boekje
over de impact van grote
sportevenementen op
ontwikkelingslanden (zie
verhaal op pagina 20/21).
De volgende publicatie is
het aansporende 'Wake
Up! Unleash the potential
of partnerships between
companies and NGOs in the field of Sport &
Development'. Hierin wordt beschreven welke
partnerschappen mogelijk zijn tussen bedrijven
en ngo's op het terrein van Sport & Ontwikkelingssamenwerking.
Belangrijkste vragen zijn: Wat is
het potentieel van samenwerkingsrelaties tussen
bedrijven en ngo's binnen Sport & OS?
Welke lessen kunnen getrokken worden?
Hoe kunnen we het potentieel zo goed mogelijk
benutten? Als derde in de reeks Sport &
Development verschijnt het Casablanca­rapport
2008 (zie bericht hiernaast). De publicaties
bundelen kennis, ervaringen en onderzoek voor
verspreiding onder partners en geïnteresseerden.
Voor bestellingen, schrijf naar:
sportdevelopment@ncdo.nl
Rotary support
sportontwikkelingsdoel
De Rotary Haaksbergen bestaat vijftien jaar. De
weldoeners grijpen dit jubileum aan om een sportief
goed doel te steunen: ze zamelen sportmaterialen in
en knappen deze op voor de Stichting Ons Kent Ons.
Die gaat ermee naar Kaapverdië en helpt daar gehandicapte
sporters in hun ambitie om mee te doen aan
de Paralympische Spelen. De stichting is opgericht
door oud­rolstoelbasketbalcoach Han van Ek.
Meer informatie: www.onskentons.com
22
Communicatie in Casablanca
Het is intussen een begrip geworden: de Casablancaconferentie.
In mei organiseerden de Marokkaanse
Sport & Ontwikkelingsbond, Nike, NCDO, SAD en
Women Win voor het derde jaar op rij deze bijeenkomst.
Organisaties uit het Midden­Oosten, Noord­
Afrika en Afghanistan wisselden kennis en ervaringen
uit over hun (sport)projecten. Ook bespraken ze hoe
sport de rol van vrouwen en meisjes in de samenleving
kan versterken. De conferentie besteedde dit jaar
bijzondere aandacht aan communicatie. Hoe vertel je
een helder en krachtig verhaal over je project en
organisatie aan potentiële partners en financierders?
Hoe communiceer je over de impact van je werk? En
hoe creëer je effectieve communicatiematerialen? De
conferentie volgde op de tiende editie van de Course
Féminine, een loop van tien kilometer voor vrouwen,
georganiseerd door Olympisch Kampioene Nawal El
Moutawakel. Ruim 25.000 deelneemsters verschenen
aan de start. Naar aanleiding van de conferentie
verscheen het Casablanca­rapport 2008: ‘Gender
equity in sport for social change’.
Meer informatie over de conferentie staat op:
www.toolkitsportdevelopment.org/casablanca2008

Vechten om de bal
‘Youth warriors’ heten ze. Jeugdige, nomadische
krijgers uit het grensgebied tussen Soedan,
Oeganda en Kenia. Driehonderd ervan kwamen
van 18 tot 22 mei bijeen om te praten over conflicten
en mogelijke oplossingen. De zoektocht naar
water en grasland voor het vee leidt regelmatig tot
geweld. Veeroof loopt soms zelfs uit op doodslag.
De vredesconferentie en een groot sporttoernooi,
ondersteund door IKV Pax Chisti, doorbreken deze
spiraal van geweld. Deelnemers zijn mannen in de
leeftijd van 15­40 jaar. Ze zijn afkomstig uit elf
verschillende etnische groepen die elkaar bevechten
op leven en dood. Een delegatie jonge vrouwen
bracht tijdens het sporttoernooi vredesliederen
ten gehore. Hun rol is belangrijk. Waar deze
vrouwen voorheen liederen zongen om veeroof
aan te moedigen, zijn ze nu de motor achter het
promoten van de vrede. De conferentie besloot
met een groot voetbaltoernooi, waarin teams uit
Oeganda, Soedan en Kenia het tegen elkaar
opnamen.
Sporten voor Vrede
Het programma Sporten voor Vrede van IKV
PaxChristi is ontwikkeld naar aanleiding van twee
vredesconferenties in 2005 en 2006. Sport kan
vrede en sociale cohesie stimuleren. Het is een
aanknopingspunt om de cultuur van geweld in
Soedan, gevoed door jarenlange burgeroorlog, te
doorbreken. Tegelijkertijd heeft het programma tot
doel bij te dragen aan de ontwikkeling van de
(semi)nomaden. Er is een forum gemaakt waar
jeugdige krijgers hun behoeften en ambities
kunnen bespreken. Gemarginaliseerde groepen
kunnen dan beter opkomen voor hun recht op
onderwijs, gezondheidszorg, bescherming door
de overheid en een goed functionerend rechtssysteem.
Sporten voor Vrede is een innovatief
programma dat vredesdialoog, conflictoplossing,
ontwikkeling, educatie en vredesconferenties
combineert met sport.
Meer informatie: sportenvoorvrede.ikvpaxchristi.nl
of www.peaceandsports.nl
Op naar het WK
Voetballiefhebbers kijken reikhalzend uit naar het WK
2010 in Zuid­Afrika. Op www.roadto2010.nl verschijnen
de komende twee jaar nieuws en achtergronden
rond het aanstaande wereldkampioenschap. De site is
een onderdeel van het multimediale journalistieke
project The Road to 2010. Op de site verschijnen
verhalen over Afrikaanse teams en spelers, bijzonder
voetbalnieuws en aandacht voor nieuwe boeken en
studies over voetbal in Afrika. Ook komen er filmpjes,
weblogs van deskundigen en tips voor supporters die
naar Zuid­Afrika gaan. Tot slot gaat de website dieper
in op de sociale betekenis van voetbal in arme landen.
23

INTERVIEW
De eerste keer van Susan Muwonge
Basisschooljuf, moeder, autocoureur.
De Oegandese Susan Muwonge (30)
is het allemaal tegelijk. ‘Super Lady’
Muwonge over haar eerste crash –
en zeven andere eerste keren.
Tekst: Arne Doornebal Foto’s: Arne Doornebal
24
Eerste aanraking met de
autosport: ‘Op mijn negentiende
nam ik rijlessen. Ik zat
nog op de universiteit. Toen ik
het stuur in handen had,
ontdekte ik hoe leuk snelle
auto’s kunnen zijn. Ik ging eens
kijken bij een sprintwedstrijd.
Daarbij leggen coureurs een
parcours af van vier kilometer,
in plaats van driehonderd
kilometer bij een rally. Tussen
alle mannen deed één vrouw
mee, en ik dacht: “Hé, vrouwen
kunnen ook hard rijden!” Toen
ik begon te racen was ik nog
gespannen bij hoge snelheden.
Nu heb ik geen angst meer; wel
voel ik altijd een lichte spanning
bij belangrijke wedstrijden – en
dat is denk ik ook goed.’

OVER DE KOP
Eerste wedstrijd: ‘Vier jaar
geleden reed ik mijn eerste
wedstrijd. Rally’s in Oeganda
hebben geen aparte categorieën
voor mannen en vrouwen;
iedereen doet mee in hetzelfde
veld. Ik was erg nerveus. De
spanning was gewoon té groot.
Ik zag alle tegenstanders en
had geen idee hoe het zou
gaan. Al in het begin van de
wedstrijd schampte mijn auto
een boom, maar daarna ging
het beter. Ik kon de race
vervolgen en uiteindelijk
eindigde ik als tweede vrouw.’
Eerste crash: ‘Die vond
plaats tijdens een lange rally,
twee jaar geleden. Ik nam een
scherpe bocht met iets te veel
snelheid en kon de auto niet
meer in bedwang houden. Toen
ben ik over de kop gerold. Erg
beangstigend. Tegelijkertijd
weet je wel zeker dat je het
overleeft. De auto heeft een
stevige rallykooi. Bovendien
draag je een goede helm, een
vuurwerend pak en beschermende
handschoenen.
Ongeveer een jaar geleden
maakte ik opnieuw een crash,
ditmaal nog heftiger. Daarbij
rolde mijn auto zes keer over
de kop!’
Eerste baan: ‘Ik werk als
lerares op een basisschool in
het dorpje Budo, vlak buiten de
hoofdstad Kampala. Dat is
soms lastig te combineren met
het racen, maar ik heb een
tijdschema voor alles. Ik verdeel
mijn tijd tussen familie, werk en
racen. Ik kan natuurlijk niet
fulltime in de auto zitten. Mijn
leerlingen zijn tussen de vijf en
acht jaar oud. Ik houd veel van
mijn vak als lerares. Ik weet hoe
ik met kinderen om moet gaan
en in welke stemming ze zijn. >>>
SUPER LADy VS. fLyING CHICK
In de racesport gaan niet alleen de auto’s, maar ook de carrières
razendsnel. Susan Muwonge begon met autoracen in 2005. Tijdens
haar eerste grote rally, in 2006, eindigde ze op de zesde plaats.
Susans grote triomf kwam in 2007. Ze verraste toen vriend en
vijand door als eerste Oegandees over de finish te komen in de
prestigieuze Pearl of Africa Rally. Ze moest vier buitenlanders voor
zich laten, zodat ze niet het podium mocht beklimmen. Wel pakte
ze alle punten voor het Oegandese landskampioenschap. De hippe
Muwonge kreeg al snel de bijnaam ‘Super Lady’ en werd in korte
tijd een bekende verschijning. Veelvuldig is ze te zien in societyrubrieken
van tv-programma’s, kranten en vrouwenbladen.
Dit jaar presteerde Muwonge minder goed. In de Mbarara rally van
maart viel ze uit met een kapotte motor. Daar eindigde een andere
vrouw hoog: de debuterende Rose Lwakataka. Deze ‘Flying Chick’
is de echtgenote van Oeganda’s succesvolste rallyrijder, Ponsiano
Lwakataka. Tijdens de Pearl Rally in april troffen de twee
racevrouwen elkaar in een boeiende confrontatie. Muwonge was
Lwakataka in tien van de achttien etappes te snel af, soms met
maar enkele seconden verschil. Startproblemen in de zevende
etappe kostten Muwonge echter 25 minuten vertraging, waardoor
ze slechts als vierde Oegandese coureur eindigde. Flying Chick
kwam als eerste Oegandese deelnemer over de streep.
25

INTERVIEW
Nooit zou ik mijn werk willen
opgeven voor het racen, ook al
word ik niet rijk van het lesgeven.
Als een band van mijn
raceauto sneuvelt, kost het een
half miljoen shilling (200 euro)
om een nieuwe te kopen. Ter
vergelijking: dat is meer dan mijn
maandsalaris op de school.’
Eerste keer eigen sponsors
hebben: ‘Zonder
sponsors kun je deze sport niet
beoefenen. Ik rijd in een Subaru
Impreza, gesponsord door een
autobedrijf. Gaat er iets kapot,
dan wordt dat meestal betaald.
Ik zou ook graag aan een
buitenlandse rally meedoen,
maar daarvoor zijn meer
sponsors nodig dan ik nu heb.
Ook de fans helpen me soms
uit de brand. Toen laatst tijdens
een rally in Mbarara de motor
het begaf en ik moest terugkeren
naar huis, gaven de fans
me wat geld mee.’
Eerste keer als vrouw
gediscrimineerd: ‘Nooit.
Heus, ik ervaar zelden dat
mannen negatief reageren op
mij als coureur. Of dat ze me als
vrouw niet serieus nemen. Ik
kan de strijd met de mannen
aangaan, en soms win ik van
ze. Natuurlijk doe ik een sport
die gedomineerd wordt door
mannen; er doen maar een
paar vrouwen mee. En natuurlijk
klagen ze weleens als ik win.
“Die vrouw verslaat ons!”,
zeggen ze dan.’ Lachend: ‘Ik
hou er wel van om te zien dat
26

het ze een beetje pijn doet om
door een vrouw verslagen te
worden.’
Eerste keer een eigen
gezin hebben: ‘Mijn man en
vier kinderen zijn mijn grootste
steun. Vooral mijn man steunt
me altijd; hij gaat mee naar
iedere wedstrijd. De kinderen
zijn daar nog te jong voor. Ik
noem mijn man dan ook “my
number one fan”. Zelf zou hij
nooit in een rallyauto stappen
– dat durft hij niet. Mijn kinderen
waren in het begin ook wat
angstig als ik weer ging racen,
maar nu zeggen ze na een
crash trots tegen hun vrienden:
“Mama is zes keer over de kop
gerold”.’
Eerste keer het gevoel
een rolmodel te zijn:
‘Dat was toen er een meisje op
school zei: “Ik wil net zo
worden als Susan”. Eigenlijk is
elke docent een rolmodel voor
de kinderen, daarom is het
leraarschap ook zo belangrijk.
RACEN IN AfRIKA
De populaire racesport in Afrika kampt met een gebrek aan datgene
waaraan het bij vrijwel alle sporten op dit continent ontbreekt: geld.
De coureurs zijn vermogens kwijt aan hun auto’s, en ook het
organiseren van evenementen kan alleen met voldoende rijke
sponsors. Verschillende Afrikaanse landen hebben een eigen
rallycircuit. Ook is er een Afrikaans kampioenschap: het prestigieuze
African Rally Championship (ARC). Dit jaar werd na races in Kenia en
Tanzania de derde etappe van het ARC gereden in Oeganda: de Pearl
of Africa Rally. De vierde etappe, de Rwanda Mountain Gorilla Rally,
had in mei moeten plaatsvinden. Maar die werd geschrapt door een
gebrek aan sponsors. Deze zomer volgen nog twee races, in
Zimbabwe en Zambia.
Het ARC winnen is niet alleen een kwestie van talent, ook geld speelt
een grote rol. Meer geld betekent beter materiaal. En maar weinigen
kunnen het zich veroorloven om met een rallyauto, reserveonderdelen
én een technisch team een buitenlandse reis te maken. Voor
Oegandese coureurs als Muwonge is het meedoen aan buitenlandse
rally’s onbetaalbaar. Meestal heeft alleen de Indische Oegandees Jas
Mangat genoeg sponsors om ook in andere landen aan de start te
verschijnen. De Pearl of Africa Rally van dit jaar werd gewonnen door
Jamie Whyte, een blanke Zimbabwaan. De Japanner Hideaki Miyoshi
werd tweede, gevolgd door de Zambiaan Muni Singh. Dit drietal leidt
ook het ARC-klassement.
Meer informatie: www.africanrallychampionship.com
Maar als coureur ben ik dat
waarschijnlijk nog iets meer dan
anderen. Ik wil de leerlingen
laten zien dat vrouwen ook van
mannen kunnen winnen, dat
meiden niet onder hoeven doen
voor jongens. In het begin
kreeg ik weinig vertrouwen,
maar nu wordt er zelfs weleens
gewed dat ik de race zal
winnen.’ ••••••••••••
27

fOTOREPORTAGE
Voetbal is oorlog. Maar niet wanneer
Tibetaanse monniken het spelen. Nu en dan
gaan de bruinrode pijen uit en verruilen ze
hun sandalen voor noppenschoenen. En
ook al storten ze zich vol overgave op het
spel, meedoen is belangrijker dan winnen.
Op een binnenplaats stuift de 12-jarige Lobsang Lungtok geestdriftig
achter een bal aan. Hij is leerling-monnik in een boeddhistisch
klooster te Kathmandu. Iedere pauze tussen het bidden, studeren en
debatteren benutten hij en zijn vriendjes voor een potje voetbal. De
Tibetaanse Lobsang woont nu drie jaar in het Nepalese klooster.
28
MONNIKSPIJEN
Zijn ouders smokkelden hem de grens over, maar bleven zelf in Tibet
wonen. Veel Tibetaanse kinderen die monnik willen worden, vluchten
naar Nepal of India, want in Tibet wordt het boeddhisme sinds de
Chinese bezetting onderdrukt. Daarom zijn in Nepal veel kloosters
met Tibetaanse vluchtelingen. Vijf keer per jaar komen de kloosterlingen
samen in een park om te eten en te sporten. Tijdens die toernooien
is voetbal verreweg het populairst. Want sinds Tibet in 1997
een eigen nationaal elftal kreeg, is de sport erg geliefd bij het volk.
De monniken, gehuld in sporttenues en noppenschoenen, wagen
zich overigens ook aan badminton en volleybal. Erg competitief zijn
ze niet. Het doel van het toernooi is plezier maken en veel bewegen.
Zo komen ze even los van het gedisciplineerde kloosterleven, net als
de voetballende Lobsang.

EN VOETBALSCHOENEN
Tekst: Marieke van Doggenaar Foto’s: Ton Koene
29

SPELAANWIJzINGEN
Meer weten over sport &
ontwikkelings samenwerking?
Zelf een sportieve bijdrage
leveren aan een betere wereld?
Er zijn diverse websites waar je
terecht kunt. Supporter zet een
aantal voor je op een rijtje.
In het netwerk Sport & Ontwikkelingssamenwerking bundelen allerlei
organisaties hun krachten. Bijvoorbeeld deze hulporganisaties:
WWW.IMPULSIS.NL (Impulsis door:
Icco, Edukans en Kerk in Actie)
WWW.ISOP.NL (Internationale Studenten
Ontwikkelings Projecten)
WWW.IKVPAxCHRISTI.NL IKV Pax Christi
WWW.PSO.NL PSO Capaciteitsopbouw
in Ontwikkelingslanden
WWW.RIGHTTOPLAy.ORG Right To Play
www.haarLem-mutare.nL Stichting
Stedenband Haarlem-Mutare
WWW.GRONINGENSANCARLOS.NL Stichting
Stedenband Groningen-San Carlos
WWW.TERREDESHOMMES.NL Terre des Hommes
WWW.UNICEf.NL Unicef
WWW.WARCHILD.NL Warchild
Kijk voor meer leden van het netwerk Sport &
Ontwikkelingssamenwerking op: www.sportdevelopment.org
30
Zoek je informatie of wil je kennis en ideeën
uitwisselen? Dit zijn belangrijke websites op het
gebied van sport & ontwikkelingssamenwerking:
WWW.SPORTDEVELOPMENT.ORG
Op dit webportaal van programma Sport & Ontwikkelingssamenwerking
van NCDO vind je info, tools en tips voor
sport & ontwikkelingssamenwerkingin Nederland
WWW.SPORTANDDEV.ORG
Dit internationale platform voor sport & ontwikkelingssamenwerking
biedt niet alleen informatie en projectvoorbeelden,
je kunt er ook ideeën, ervaringen en kennis uitwisselen.
WWW.TOOLKITSPORTDEVELOPMENT.ORG
Wat maakt een project succesvol en wat zijn de valkuilen?
Deze toolkit bundelt beschikbare kennis en ervaringen. Praktische
tools als checklists en handleidingen helpen je zelf projecten op
te zetten.
Wil je zelf een project opstarten en ben je op zoek naar
subsidiemogelijkheden? Kijk eens op één van deze websites:
WWW.SPORTDEVELOPMENT.ORG
fONDSEN EN SUBSIDIES
Op deze site vind je een overzicht van verschillende mogelijkheden
in Nederland om financiering voor een project te krijgen.
WWW.SPORT.NL/
ONTWIKKELINGSSAMENWERKING
Deze webpagina geeft basisinformatie over het nieuwe programma
‘Sportcoalities aan de slag’ van NOC*NSF
WWW.NCDO.NL
SUBSIDIE AANVRAGEN
Bij NCDO kun je subsidie aanvragen voor activiteiten in Nederland
waarmee je Nederlanders betrekt bij internationale samenwerking
en bij het leven van mensen in ontwikkelingslanden.
WWW.IMPULSIS.NL
Impulsis is een loket voor ondernemende mensen in
ontwikkelings landen en in Nederland. Je kunt er terecht voor
advies, uitbreiding van je netwerk, expertise en financiële steun.

fRANK VAN EEKEREN
is werkzaam aan de
Universiteit Utrecht. Hij
adviseert (sport)organisaties
en onderzoekt de maatschappelijke
betekenis van
sport, met speciale aandacht
voor sport & ontwikkelingssamenwerking.
Grensgeval
Grootse woorden. Daar houd ik van. Zoals die van
het Ministerie van VWS en de nationale sportkoepel.
Die willen dat Nederland structureel tot de
mondiale top tien in de topsport gaat behoren.
Prachtig. Het kan niet anders, of de landsgrenzen
gaan binnenkort wagenwijd open. Want bij die
woorden horen grenzeloze daden. Onze politici
moeten als de wiedeweerga zorgen voor een
aanzuigende werking op buitenlands sporttalent.
Laten we eerlijk zijn: op een oer-Hollandse
olympisch kampioen hoeven we niet meer te
rekenen. Na de patat- en zapgeneratie kampen
we nu met de Wii- en Google-jeugd. Onze
kinderen denken dat sport bestaat uit het zo snel
mogelijk heen-en-weer bewegen van een joystick
en ze vallen doodmoe neer na het surfen op
internet. Daar winnen we dus geen medailles
mee.
Andere landen die lijden onder verwende inwoners
begrepen al langer dat internationale scouting de
enige manier is om succesvol te zijn. Het mooiste
voorbeeld is Qatar. Luie sjeiks aldaar zagen het
niet zitten om zich in het zweet te werken en
besloten hun hunkering naar succes met oliedollars
te bevredigen. Het golfstaatje bereikte
tijdens het WK Atletiek in 2005 zijn hoogtepunt
en won met Saif Saaed Shaheen voor het eerst
goud. In 8 minuten en 13 seconden werd hij een
icoon. Zeventien dagen daarvoor heette Saif nog
Stephen Cherono en liep hij op de baan rondjes
// DE LIBERO
voor zijn geboorteland Kenia.
Zo doe je dat dus als ambitieus sportland. ‘Ho,
ho’, hoor ik het politiek correcte deel van de
bevolking protesteren, ‘dit is een nieuwe vorm van
kolonialisme!’ Onjuist. Het is eerder de moderne
gedaante van ontwikkelingssamenwerking en het
gevolg van vrijemarkthandel. Per jaar verhuizen
wereldwijd 200 miljoen mensen naar een ander
land, op zoek naar betere werkomstandigheden.
Volgens het Internationaal Monetair Fonds sturen
arbeidsmigranten uit ontwikkelingslanden jaarlijks
minimaal 167 miljard dollar naar huis. Sporters
doen een flinke duit in dat zakje. Van voormalig
800 meter-kampioene Maria Mutola is bekend dat
zij met haar in het Westen verdiende prijzengeld
tientallen kinderen in haar geboorteland
Mozambique heeft gevoed, gekleed en naar
school gestuurd.
Ook van talentroof lijkt me geen sprake. Iemand
als marathonloper Getaneh Tessema werd
Nederlander, keerde terug naar Ethiopië en draagt
nu zijn kennis over aan jonge lokale talenten. Meer
sporters in Nederland toelaten zal in de landen
van herkomst niet leiden tot een braindrain, maar
tot een braingain.
‘Wacht even’, zullen de aanhangers van Rita en
Geert tegensputteren, ‘al die buitenlanders - dat
gaat ten koste van onze Nederlandse cultuur!’
Ook onjuist. Let maar op wat straks tijdens de
Olympisch Spelen gebeurt als ‘onze’ Li Jiao
pingpongend op eremetaal afstevent. Of wanneer
Lornah Kiplagat met de Nederlandse vlag om haar
ranke schouders en het goud aan de nek een
ereronde loopt in Peking. Dan voorspel ik een
ongekend ‘wij-gevoel’, dat grensverleggend zal
werken voor de integratie.
Laat de buitenlanders dus maar komen. Zodat ik,
met een patatje op schoot en afstandbediening in
de hand, oprecht trots kan zijn op Nederland
Sportland.
Frank van Eekeren
31

DIT NUMMER UIT?
En nieuwsgierig naar het volgende? Neem
dan nu een gratis abonnement op Supporter
(zie kader hieronder). En lees elk kwartaal:
// iNTerVieWS MeT BeKeNDe SPOrTerS
// SPOrTrePOrTAGeS uiT Verre LANDeN
// iNFOrMATieVe ACHTerGrONDArTiKeLeN
// SCHerPe OPiNieSTuKKeN eN COLuMNS
// NieuWS OVer SPOrT & ONTWiKKeLiNG
// KOOPTiPS eN SPeLAANWijZiNGeN
// eN Meer!
SUPPORTER: SPORTIEf BETROKKEN
De impact van sport reikt verder dan het sportveld.
Steeds meer mensen beseffen dat. Van overheden
tot sportbonden. En van hulporganisaties tot
sportliefhebbers.
Zij weten dat sport van invloed is op politieke en sociale
verandering. Dat het een waardevol middel is tegen
armoede, onrecht, oorlog en ziektes. En ze willen
daar graag méér over weten.
Daarom lezen zij Supporter. Het enige tijdschrift in
Nederland over sport als instrument in ontwikkelingssamenwerking.
Over de personen en organisaties die
dit instrument gebruiken. En over de wijze waarop
mensen in ontwikkelingslanden hun sport ervaren.
Leer de impact van sport kennen. Neem een gratis
abonnement op Supporter, een grensverleggend
sportief tijdschrift. Mail je naam en adres naar:
sportdevelopment@ncdo.nl