Opfris derde graad ASO - Stuurgroep Volwassenenonderwijs

Met welke resultaten?
Wat zijn de conclusies?
Literatuur
1. Tekstervarend lezen
Bij deze affectieve benadering gaat het in eerste instantie om de emotionele beleving van de tekst, de werking die de
tekst op de cursist uitoefent. Kernbegrippen hierbij zijn:
− evocatie: wat roept de tekst bij je op en wat betekent hij voor jou
− respons: wat breng je ervan naar buiten en hoe doe je dat.
2. Tekstbestuderend lezen
Hier wordt vooral een beroep gedaan op de cognitieve vermogens van de cursist: de tekst wordt geanalyseerd en
geïnterpreteerd, eventueel volgens een bepaald model of een procedure (bijv.. het verhaal, het thema, de structuur,
de personages, het perspectief, de stijl).
Taalbeschouwing
1. Taalsysteem
Taal kan beschouwd worden als een ‘systeem’, een geheel van regels en principes volgens dewelke woorden,
woordgroepen en zinnen kunnen worden gevormd. Het systeem valt uiteen in deelsystemen.
− Fonologie (klankleer): welke spraakklanken komen in een taal voor en hoe kunnen ze met elkaar worden
gecombineerd.
− Morfologie (vormleer): hoe kunnen woorden worden opgebouwd.
− Syntaxis (zinsleer): hoe kunnen zinnen worden opgebouwd.
− Semantiek (betekenisleer): welke betekenissen kunnen worden toegekend aan woorden.
2. Taalgebruik
Het taalsysteem staat niet op zich, maar wordt gebruikt als instrument om bepaalde communicatieve doelen te
verwezenlijken. Voor een volledige beheersing van een taal is het niet voldoende te weten wat een goede uitdrukking
in die taal is en wat niet, maar ook onder welke omstandigheden, tegenover welke gesprekspartner en met welke
communicatieve bedoelingen zo’n uitdrukking gebruikt kan worden.
3. Taalvariatie
Zo vertoont het taalgebruik verschillen volgens de leeftijd, de sekse, de sociaal-economische klasse enz. Die
taalvarianten zijn op alle niveaus van de taal te vinden: de uitspraak, de woordenschat, de zinsbouw, de tekstopbouw.
4. Taalregister
Naast sociale factoren (zie ‘ taalvariatie’) zijn er ook situationele factoren die het taalgebruik beïnvloeden. Eén van die
situationele factoren is ‘het onderwerp van gesprek’; een andere factor is de ‘ relatie tussen spreker en
toegesprokene’. Op die basis is er een aantal gesprekssituaties te onderscheiden, lopend van de meest informele
(bijv.. een gesprek onder vrienden) naar de meest formele situaties (bijv.. een sollicitatiegesprek). De stijl die hieraan
gekoppeld wordt, noemen we het ‘taalregister’.
Leerplan Algemene Vorming – Opfris Derde Graad ASO 2007-03-01
44