Toelichting - Gemeente Terneuzen

Toelichting - Gemeente Terneuzen Toelichting - Gemeente Terneuzen

bestemmingsplannen.terneuzen.nl
from bestemmingsplannen.terneuzen.nl More from this publisher
16.09.2013 Views

3. BESTAANDE SITUATIE 3.1 Inleiding Voor het formuleren van beleid en het opstellen van een bestemmingsplan is het belangrijk de huidige situatie van het plangebied en de uitgangssituatie in beeld te brengen. In dit hoofdstuk komen achtereenvolgens de historie, de ruimtelijke en de functionele opbouw van het plangebied aan bod. Daarna volgt een opsomming van de huidige kwaliteiten, aandachtspunten, knelpunten en ontwikkelingen. 3.2 Ontstaansgeschiedenis KOEWACHT Koewacht is een betrekkelijk jong dorp. De plaats wordt genoemd in een stuk uit 1590 waarin wordt opgemerkt: "er moet haast gemaakt worden met het fort Masereels, anders genoemd de Koewagt". In de zeventiende eeuw komt Koewacht nog niet op de landkaarten voor; dit is pas in 1739 het geval op een kaart van W.T. Hattinga. Wel is er een kaart die de toestand aangeeft van na de Vrede van Munster in 1648 waarop de plaats Koyewert voorkomt, wat zoveel als Koeiewaard kan betekenen en dus het toponiem Koewacht kan inhouden: een waard is een laaggelegen land aan een rivier waarop koeien kunnen grazen. Nadat deze waard door inpoldering was verdwenen werd er in de loop der tijd, in de volksmond, niet meer gesproken van Koewaard maar van Koewacht. Nieuwe Molen is een buurtschap dat rond dezelfde periode ontstaan is aan de weg tussen Koewacht en Axel. Koewacht is bekend om zijn vlascultuur; vlas is een gewas waarvan linnen gemaakt wordt. De ligging op de grens geeft een heel eigen karakter aan het dorp. Van oudsher is Koewacht een katholieke dorpskern. In beide delen van het dorp staan kerken. Tot de Eerste Wereldoorlog werd er door de inwoners van het Nederlandse deel gebruik gemaakt van de kerk in het Belgische gedeelte van het dorp. Toen de grens door de Duitse bezetter werd afgesloten ontstond de behoefte aan een eigen kerk. Pas in 1921- 1922 werd deze gebouwd, de St. Philippus en Jacobuskerk. Die geografische ligging over de landsgrens heeft te maken met het ontstaan van Koewacht tijdens de Tachtigjarige Oorlog. In 1586 behoorde het Belgisch gedeelte aan de katholieke Spanjaarden. Vanuit Axel werden regelmatig strooptochten georganiseerd tegen het Spaans gebied. Om de grens te beschermen werd een reeks forten gemaakt. Van sommige forten vindt men enkel sporen in het landschap terug, maar het fort Masereel (anders genoemd “De Koewagt”) groeide uiteindelijk uit tot een woonkern die nu Koewacht genoemd wordt. Op de plaats van het vroegere fort staat nu de kerk van St. Philipus en Jacobus. Die locatie voor het fort lag in die tijd voor de hand, in de zestiende eeuw was de hele omgeving erg vochtig en het fort ligt op het hoogste gedeelte en bleef daardoor droog. Het bewaakte de toegang tot de Moerbekepolder en de Riedepolder. 62

Kaart 22: Voormalige gemeente Koewacht in 1913. OVERSLAG Overslag is een zeer oud dorp. De oudste gegevens in de archieven dateren van 780. Het was een welvarend dorp van vissers en kooplieden. Het dorp lag toen aan het water, een zeearm van de Honte. Om overstromingen te vermijden werd de kreek afgedamd ter hoogte van Overslag. Op de plaats waar nu de grens loopt, stichtte men een handelspost waar de goederen uit de schepen werden overgeladen in kleinere vaartuigen die verder het binnenland invoeren. De goederen werden overgeslagen met een hijskraan, zoals ook het sprekende wapen van deze voormalige gemeente laat zien. De naam van het dorp ligt dus voor de hand: Overslag. In die tijd behoorde Overslag bij de parochie Zuiddorpe. Met de voltooiing van de Sassevaart in 1547, die grotere schepen toeliet om rechtstreeks naar Gent te varen, ging het snel bergaf met Overslag. Na de vrede van Münster in 1648 en het sluiten van de grens tussen de Noordelijke Nederlanden en de Spaanse Nederlanden verloor Overslag zijn handelsfunctie volledig. Kaart 23: Voormalige gemeente Overslag in 1913. 63

Kaart 22: Voormalige gemeente Koewacht in 1913.<br />

OVERSLAG<br />

Overslag is een zeer oud dorp. De oudste gegevens in de archieven dateren van 780.<br />

Het was een welvarend dorp van vissers en kooplieden. Het dorp lag toen aan het<br />

water, een zeearm van de Honte. Om overstromingen te vermijden werd de kreek<br />

afgedamd ter hoogte van Overslag. Op de plaats waar nu de grens loopt, stichtte men<br />

een handelspost waar de goederen uit de schepen werden overgeladen in kleinere<br />

vaartuigen die verder het binnenland invoeren. De goederen werden overgeslagen met<br />

een hijskraan, zoals ook het sprekende wapen van deze voormalige gemeente laat zien.<br />

De naam van het dorp ligt dus voor de hand: Overslag.<br />

In die tijd behoorde Overslag bij de parochie Zuiddorpe. Met de voltooiing van de<br />

Sassevaart in 1547, die grotere schepen toeliet om rechtstreeks naar Gent te varen,<br />

ging het snel bergaf met Overslag. Na de vrede van Münster in 1648 en het sluiten van<br />

de grens tussen de Noordelijke Nederlanden en de Spaanse Nederlanden verloor<br />

Overslag zijn handelsfunctie volledig.<br />

Kaart 23: Voormalige gemeente Overslag in 1913.<br />

63

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!