SOW Gemeente-avonden 2003 - Hervormde WBA te Krimpen aan ...

SOW Gemeente-avonden 2003
Gemeenteavond 24 maart 2003 deel 1
Gemeente,
Vanavond gaat het over de kerk die ons lief is: De Nederlandse
Hervormde Kerk. Het is de kerk waarin velen van ons zijn geborenen werd
en gedoopt. Het is de kerk waar we opgroeiden en van de wonderlijke
wegen God als de onbegrijpelijke Liefhebber van zondaren gingen horen.
Het is de kerk waar velen van ons belijdenis deden. Er werd getrouwd,
vaak werden kinderen ontvangen en gedoopt. Elke zondag mogen we er
het Woord van God horen en er samen met de leden van de gemeente de
gemeenschap der heiligen ervaren. En als we sterven is onze enige troost
de troost die ons, geleerd werd in de kerk.
Er zijn er ook onder ons die uit een andere kerk komen. Niet zelden zal
dat gepaard zijn gegaan met een proces van een bewuste keuze met
velerlei gevolgen. Het is ook de kerk die vastgehouden werd door het
plaatselijke voorgeslacht, toen in 1935 helaas de wegen uiteengingen in
hervormd Krimpen aan den IJssel.
Vanavond gaat het over die kerk die ons lief is. Een kerk die onder zware
spanning staat, mede door het SoW-proces. Het is de kerk waar we een
enorme gebrokenheid zien, maar ook de kerk waar we dankbaar voor
mogen zijn voor datgene wat de Heere ons daarin geeft.
In dit gedeelte zal het allereerst gaan over inhoudelijke en geestelijke
aspecten van het SoW-proces en vervolgens over de plaatselijke
ontwikkelingen in dat verband. Broeder N.A. De Jong zal ingaan op de
landelijke ontwikkelingen en de kerkvoogdelijke aspecten.
Bewust kiezen we ervoor daarbij allerlei meningen van bonden,
verenigingen of comités hier inhoudelijk erbij te betrekken. U zult niet
horen voor welke partij we kiezen, wel wat is aangedragen. Kerk en
partijschap horen niet bij elkaar. Het gaat ons om de kerk van Christus,
niet van mensen, maar van God.
De Nederlandse Hervormde Kerk en haar belijdenis
De NHK kent twee grondlijnen, die het eigene van deze kerk met een
kleine “k” bepalen:
• Het is een belijdende kerk, en zo gehoorzaamheid verschuldigd aan de
Schrift als het Woord van God dat ons zegt we door het geloof in Jezus
Christus uit genade behouden worden'.
• Het is tegelijk een kerk die met haar roeping in de volle breedte van het
volk wil staan. Daarin ligt ook haar kracht: temidden van een dorp, een
stad er zijn bij huwelijk, doop en begrafenis. Het is een kerk met een
roeping voor de wereld totdat na de wederkomst geen kerk meer nodig is.
U begrijpt dat dit twee prachtige uitgangspunten zijn. In de praktijk
roepen ze echter vaak spanning op. De verwoording van de binding aan
de belijdenis staat in de kerkorde. De praktische uitwerking daarvan staat
in de ordinantiën. Hoe staat dit in de kerkorde van de Protestantse kerk in
Nederland?
We treffen er in het nieuwe artikel 4 de belijdenisgeschriften aan die we

kennen van de vroegchristelijke kerk en die van de gereformeerde
traditie. Maar ook de catechismus van Luther en de Augsburgse Confessie.
En in een volgend artikel spreekt men over de betekenis van de
theologische verklaring van Barmen voor het belijden in het heden en de
Konkordie van Leuenberg voor het bijeenkomen van de Lutherse en de
gereformeerde tradities. Dat is nieuw .
Hier komen we bij een punt: hoe moeten wij als gemeente dit waarderen:
de kerk waartoe we behoren, voegt belijdenisgeschriften toe en erkent
nieuwe geschriften erbij? Juist deze toegevoegde belijdenisgeschriften
roepen ernstige vragen op, terwijl we ook moeten erkennen dat de
belijdenis-geschriften al lange tijd niet meer het van de Schrift afgeleide
gezag hebben dat ermee bedoeld werd.
Wat zijn de bedenkingen? De discussie gaat wat betreft de Augsburgse
Confessie, geschreven door hervormer Melanchton, over de volgende
punten :
• een weglaten van het gezag van de Heilige Schrift tegenover de traditie,
een nuancering van het afwijzen van de vrije wil, een hervorming van het
bisschopsambt i.p.v. een afschaffing, en een al te nadrukkelijke scheiding
van kerk en staat;
• een tegenstrijdigheid wat betreft de volharding der heiligen, de heilige
Doop en het Heilig Avondmaal.
We beperken ons tot de tegenstrijdigheden. In de Augsburgse Confessie
wordt gezegd, in ronde taal uitgedrukt, dat gelovigen de Heilige Geest
kunnen verliezen. Bij de doop wordt gesteld dat deze noodzakelijk is, met
als gevolg het niet kunnen zalig worden van ongedoopte kinderen. En de
avondmaalsleer is Luthers te noemen, ze staat daardoor dichter bij de
Roomse leer.
Hoe belangrijk zijn deze dingen? Wij geloven dat God Zijn kinderen niet
loslaat en dat de doop wel een teken van Gods genade is maar niet de
zaak zelf. De zaligheid hangt niet van mensen en menselijke tekens af,
hoe belangrijk we de volharding en de doop ook vinden.
De discussie over de avondmaalsleer lijkt een theologenstrijd, hoewel
daarom niet van minder belang. Calvijn heeft de Augsburgse Confessie
ondertekend, dat stelt gerust. Maar er wordt ook gesteld dat hij daar later
spijt van had. Waar de een zegt dat de avondmaalsleer Lutherse trekken
vertoont en daardoor bijna Rooms is, zegt de ander dat de leer van de
transsubstantiatie er niet in staat (deze zegt dat het brood en de wijn
letterlijk overgaan in het lichaam en bloed van Christus), terwijl
anderzijds Roomse theologen maar liefst 351 pagina’s met bedenkingen
wisten te formuleren waarom ze het er niet mee eens waren.
Naast de Augsburgse Confessie wordt de Leuenberger Konkordie vaak
genoemd. Waar de Augsburgse Confessie eeuwen oud is, is de
Leuenberger Konkordie enkele tientallen jaren oud. Lutheranen en
gereformeerden verwoorden daarin hun gemeenschappelijk belijden in.
Deze Leuenberger Konkordie zegt niets over de persoonlijk uitverkiezing,
maar het zegt ook de oud-kerkelijke belijdenissen en de reformatorische
belijdenissen te aanvaarden. Tegelijk spreekt men over Gods vrije genade
maar anderzijds verwerpt het de rechtvaardige verwerping van

eeuwigheid door God . Dat is strijdig met bijvoordbeeld de Dordse
Leerregels, waarin gezegd wordt dat het rechtvaardig is als God ons
verwerpt. We mogen dit zien als troost en als onmisbaar voor het rechte
verstaan van Gods daden. Anderzijds is ook op te merken dat het in de
jaren zeventig met algemene stemmen en zonder enige stem van protest
in de kerkelijke pers in de synode is aanvaard en is het het enige
belijdenisgeschrift met een huwelijksartikel. .
De plurale kerk
De vraag dringt zich op hoe we dit moeten wegen. Sommige zaken zijn
duidelijk, vaak ook is er verwarring. Kan een kerk enerzijds een
geloofswaarheid in haar grondslag opnemen en belijden in bijv. de
Dordtse leerregels, en anderzijds een tegenovergestelde waarheid
aanvaarden? Het is duidelijk, dat kan niet. Logisch niet, maar ook niet als
we zeggen één te zijn in het geloof. Gelovigen zijn mensen met een
onvolkomen zicht op het Woord van God. Wie van ons kan de Waarheid
ten volle kennen? Dat kan God alleen. Maar als geformuleerd wordt waar
de kerk zich op baseert, als omschreven wordt in belijdenissen waar
gelovigen het over eens zijn, dan kan daar geen tegenstrijdigheid in
blijven. Tegelijk moeten we ook zeggen dat het geloof een geheim is dat
met ons verstand niet te vatten is.
We komen hier bij misschien wel het meest fundamentele bezwaar tegen
de nieuwe kerk: het is een plurale kerk. Voor ieder is er een waarheid bij.
Dat past uitstekend bij onze tijd, ik mijn waarheid, jij de jouwe, en we
laten elkaar daarin vrij. Het past bij de mens die het geloof in een
absolute waarheid kwijt is na alle secularisatie en confrontatie met
openheid, met andere godsdiensten en culturen. Het past ook in een tijd
van eenzaamheid, waar ieder voor zich denkt en het gemeenschappelijke
niet populair is.
Calvijn zegt in de Institutie: “De Gemeenschap van de kerk wordt
bijeengehouden door twee banden, namelijk:
• door de eenstemmigheid in de gezonde leer;
• en door de broederlijke liefde.”
Eenstemmigheid in de gezonde leer is fundamenteel voor een kerk. En
laten we het ook dicht bij huis houden, fundamenteel in een gemeente.
De bijbel spreekt ons wel over verscheidenheid, maar dan over
verscheidenheid in gaven, niet in de leer . De grondwaarheden, allereerst
verwoord in de Bijbel maar in bepaalde tijden waarin bepaalde dwalingen
heersen ook verwoord in de belijdenisgeschriften, zijn niet opgeefbaar. De
God van zonde en genade, van schuld en verlossing, van eis en van
dankbaarheid mogen we niet kwijtraken. Ook is er een bijbelse opdracht
de eenheid te zoeken.
Aan de andere zijde: de zuivere kerk met een kleine “k” bestaat niet. Het
blijft tot de dag der opstanding een kerk die valt onder de gebrokenheid
van de zonde. De gedachte aan een zuivere kerk met alleen maar bijbelse
fundamenten is een goed streven, maar kan evenzeer ontaarden in een
doperse overschatting van de eigen zuiverheid en kerkelijk activisme
buiten Gods Geest om. Calvijn is tegen de overschatting van de kerk, hoe
belangrijk zij ook is, in tegenstelling tot de Rooms-katholieke kerk, waar
de kerk en de zaligheid samenvallen. De kerk is ons lief, maar het blijft

een uiterlijk hulpmiddel.
De plurale kerk en de gemeente
De gevolgen van het plurale denken zien we ook in de plaatselijke
gemeente. Wat verandert daar?
- de kerk kent geen geboorteleden meer
- de buitengewone wijkgemeente verandert, de BW wordt een WBA, met
dezelfde zelfstandigheid.
- de zelfstandigheid van alle gemeenten wordt vergroot en het toezicht
voor de hervormden wordt vereenvoudigd. De kerkenraad kan vele
beslissingen nemen:
o of hij de naam hervormde gemeente dan wel protestantse gemeente wil
dragen
o of men plaatselijk wil verenigen met de gereformeerde kerk of niet
o of kinderen en volwassen doopleden wel of niet aan het avondmaal
toegelaten worden
o of andere levensverbintenissen kunnen worden ingezegend dan die
tussen man en vrouw
o of niet-lidmaten gekozen kunnen worden tot ambtsdrager, waarna bij
ambtsaanvaarding deze leden belijdende leden worden
Het zal duidelijk zijn welke keuzen onze kerkenraad maakt. Zoals bijv. tot
op heden bijvoorbeeld niet wordt opgedrongen vrouwen in het ambt te
hebben, kan ook hier de kerkenraad haar keuzen maken. Ook de zorg
voor de erediensten, het vaststellen van het beleidsplan, het opzicht over
de leden en de orde en liturgie in de eredienst blijven zaken die de
kerkenraad beslist, zonder mogelijkheid van ingrijpen door de
bovenplaatselijke organen. Overigens is de kerkenraad verplicht over alle
besluiten van bovengemiddeld belang de gemeente vooraf te kennen en
te horen. We zouden kunnen zeggen: de positieve keerzijde van de
plurale kerk is een grotere zelfstandigheid van de plaatselijke gemeente.
Een weging en het vervolg
Hoe wegen we deze dingen? Een aantal overwegingen staat tegenover het
bezwaar van pluralisme:
1. De kerk hangt niet van de kerkorde af, maar volgens de Nederlandse
Geloofsbelijdenis van de levende prediking naar de Schrift en de daaruit
voortvloeiende visie op de sacramenten en de tucht.
2. De plurale kerk biedt ruimte zelf de keuzen te maken. Er wordt niets
opgedrongen, binnen de ruimte die de kerkorde en de ordinantiën bieden.
3. De bovenplaatselijke kerk en de niet-gereformeerde
belijdenisgeschriften zeggen velen weinig tot niets. Helaas zeggen we
erbij, we laten nogal eens onze roeping te spreken in de kerk liggen.
4. De ordinantiën in de nieuwe kerkorde geven aan dat een gemeente zich
aan kan duiden als de hervormde gemeente. Daar komt bij dat de
gemeente zich verbonden kan verklaren aan de gereformeerde
belijdenisgeschriften.
De kerkenraad heeft zich duidelijk uitgesproken tegen Samen op Weg. De
toevoeging van belijdenissen, de plurale geest in de kerkorde en de
ordinanties, het ontbreken van een artikel over het huwelijk en de vrees
voor verlies van eenheid in de kerk zijn daarvoor de argumenten.
Ongetwijfeld vraagt u zich af wat dit dan gaat betekenen als in december

het besluit valt tot vereniging onder de nieuwe kerkorde. Aan welke kant
valt de weegschaal uit? De kerkenraad stelt echter dat er een aantal
redenen is om hierin nu geen definitieve keuze te maken. Allereerst niet
omdat er nog geen noodzaak is tot een keuze, dat volgt pas na december
2003. Verder spreekt ons de gedachte aan niet tegen delen van de kerk of
zelfs van onze eigen gemeente willen kiezen, mensen waar we ons
geestelijk mee verbonden weten of waar we zelfs verantwoordelijkheid
voor dragen. Anderzijds merken we wel op dat er behoefte is aan
oriëntatie, aan een begin van meningsvorming. In de gemeente en in de
kerkenraad constateren we dat velen allerlei bezwaren zien, maar dat
deze niet doorslaggevend hoeven te zijn voor een uiteindelijke keuze.
Beslissend is volgens de NGB een prediking, sacramentsbediening en
tucht die gebaseerd is op het Woord van God. Niet het menselijke maar
het Goddelijke is beslissend.
Ten diepste is doorslaggevend is de trouw van God en de roeping om Zijn
Woord te verbreiden. De zuivere prediking en bediening van de
sacramenten in de gemeente zijn bepalend, ook binnen een kerk waar we
tegen onze wil in verder zouden moeten. Dat klinkt negatief, en dat is het
ook, maar het brengt ook positief gezien een blijvende roeping met zich
mee. Het verder gaan onder deze nieuwe kerkorde is ook een zaak van
mogen. Er is niets in ons dat ons vrijpleit van schuld aan de grote zorgen
van de kerk. De fundamentele gedachte van Gods verbondstrouw
tegenover een ontrouw volk weegt voor de kerkenraad zwaar. Samuel
blijft trouw in de tempel met het Woord van God in een tijd van verval.
Simeon en Anna en ook Jezus zelf keren zich niet van tempel of synagoge
in hun tijd, ook al was de eredienst er door toedoen van de
schriftgeleerden er verziekt .
Keer op keer zien we in het Oude Testament en Nieuwe Testament dat
mensen God verlaten. Verlaat God dan Zijn volk? Israël is niet Gods volk
vanwege de trouw en heiligheid van dat volk zelf. Het is God die Zijn volk
vasthoudt en waar dat volk naar terug mag keren. Met deze gedachte is
nog geen beslissing genomen, maar daarmee is wel de overwegende
denkrichting van dit moment aangegeven. De gedachte aan het verbond
is belangrijk, maar mag niet in mindering komen op de belijdenis.
Gelukkig mogen we opmerken dat in de gemeente en in de kerkenraad tot
op heden een goede eensgezindheid is als het gaat over de gedachten
over samen op Weg. Niet dat er niet verschillend gedacht wordt, of dat
het ondenkbaar zou zijn dat één of meer gemeenteleden wellicht een
andere weg zullen gaan. Maar wel dat we elkaar kunnen begrijpen en
respecteren in het geweten dat voor God verantwoording heeft af te
leggen. Als kerkenraad willen we ons over geen enkele keuze negatief
uitlaten en we roepen ook de gemeente daartoe op. Spreek met elkaar,
deel uw zorgen, houdt elkaar in liefde vast, maar verwijt het elkaar niet
als op bijbelgetrouwe gronden de wegen uiteengaan. Dat kan veel leed
besparen.
Hoe gaat dit verder in onze gemeente? Als kerkenraad denken we aan een
tweede gemeenteavond. Op die avond zouden we meer richtinggevende
uitspraken willen doen. Pas in december wordt duidelijk of de synode
besluit tot vereniging en zo ja wat men denkt te doen aan de
overwegingen van bezwaarden.

We eindigen met een aantal citaten of samenvattingen uit brieven van
gemeenteleden, die de kerkenraad op verzoek, gedaan in de Ora van
januari, ontving:
Heel de kerk, heel het volk, sprak een predikant. En wij spreken het hem
na
God is getrouw, ondanks onze zonden en zelfs ondanks ketterij in Israël
en de kerk.
Kiezen wij voor een belijdende kerk of een belijdeniskerk? Een keuze voor
de laatste eindigt in een kerkelijke dood.
Terecht maakte u als kerkenraad bezwaar tegen Samen op Weg bij de
commissie voor bezwaren en geschillen. Graag wijs ik de kerkenraad op
het belang van kennisname van de argumenten van het Comité tot het
behoud van de Nederlandse Hervormde kerk als voorbereiding op de
gemeenteavond.
Ik zie uit naar de gemeenteavond van 24 maart, want – schrijft een
gemeentelid – door open communicatie komen gemeente en kerkenraad
dichter bij elkaar te staan. Dit bevordert de eenheid.
Tenslotte: “In de Bijbel lees je van profeten die het oordeel moeten
aanzeggen, maar ditzelfde oordeel ook moeten ondergaan. Ze voelen zich
medeschuldig met het volk en gingen mee in ballingschap. Habakuk kon
bij lege stallen nog juichen in de Heere”.

Gemeenteavond 24 maart 2003 deel 2
Gemeente,
De voorgenomen fusie tussen de Nederlandse Hervormde Kerk, de
Gereformeerde Kerken in Nederland en de Evangelisch-Lutherse Kerk en
de aanvaarding van de kerkorde van de Protestantse Kerk in Nederland
heeft niet alleen consequenties voor de leer, maar heeft ook gevolgen
voor het beheer.
Bovenplaatselijk toezicht
Gezegd moet worden dat de veranderingen op het gebied van beheer -
zeg maar de kerkvoogdelijke aspecten - voor de hervormden veel minder
ingrijpend zullen zijn dan voor de gereformeerden en de lutheranen.
De benaming Gereformeerde Kerken in Nederland geeft al aan dat het een
verband is van meerdere kerken. Deze afzonderlijke kerken kennen een
grote mate van autonomie.
De Nederlandse Hervormde Kerk verstaat zich niet als kerkverband, maar
als kerk, die weliswaar bestaat uit meerdere gemeenten.
Terwijl een plaatselijke gereformeerde kerk zelfstandig is in het nemen
van besluiten op het gebied van beheer, dient een hervormde gemeente
vooraf goedkeuring te vragen aan het provinciaal toezichthoudend college.
Te denken valt dan bijvoorbeeld aan het beroepen van een predikant, de
aan- of verkoop van een pastorie en de bouw van een nieuwe kerk. Ook
vindt er een beoordeling plaats van de jaarrekeningen, begrotingen en het
beleidsplan van de kerkvoogdij en de diaconie door het daartoe
aangewezen provinciale college.
In de nieuwe kerk is ook een vorm van toezicht geregeld. Het toezicht zal
minder verstrekkend zijn dan in de huidige hervormde situatie, maar daar
wel nauw op aansluiten.
Er zal onderscheid worden gemaakt tussen gemeenten die voldoen aan
hun verplichtingen wat betreft het inzenden van jaarrekeningen,
begrotingen en beleidsplannen en gemeenten die niet aan die
verplichtingen voldoen.
De laatste groep zal in veel meer situaties voorafgaande goedkeuring aan
het zogenaamde regionale college voor de behandeling van beheerszaken
moeten vragen, dan de eerste groep. Ook van gemeentes die er financieel
gezien zeer slecht voor staan kan worden verlangd dat zij bij
vermogensrechtelijke aangelegenheden vooraf goedkeuring vragen aan
het regionale college. Gedacht kan dan worden aan het verstrekken of
aangaan van geldleningen en het kopen, verkopen of verhuren van
onroerende zaken. In het algemeen moet echter gezegd worden dat er
minder toezicht zal zijn in de nieuwe situatie. Hierbij wordt overigens niet
alleen gedoeld op het beheer door de kerkvoogdij, maar ook op het
beheer door de diaconie.
Kerkvoogdij wordt college van kerkrentmeesters
Tot nu toe sprak ik van kerkvoogdelijke aspecten en van de kerkvoogdij.
In de nieuwe kerk zal deze benaming echter wijzigen. Er wordt in de
nieuwe kerkorde niet meer gesproken van kerkvoogdij en van
ouderlingen-kerkvoogd.

In artikel 2 van ordinantie 11 van de kerkorde staat, dat de ouderlingen
die in het bijzonder zijn aangewezen tot kerkrentmeester tezamen met de
kerkrentmeesters het college van kerkrentmeesters vormen. Het college
telt ten minste drie leden en de meerderheid van het college bestaat uit
ouderlingen-kerkrentmeester. In het artikel is tevens opgenomen dat de
kerkenraad uit de leden van de gemeente ook kerkrentmeesters kan
benoemen die geen ouderling zijn.
In onze gemeente is het al vele jaren zo dat alle kerkvoogden het ambt
van ouderling dragen en allen deel uitmaken van de kerkenraad. Dit is
echter niet in alle hervormde gemeenten het geval. In de huidige
kerkorde is er ook de mogelijkheid om kerkvoogden te benoemen die niet
in het ambt staan. Zij het dat ook onder de hervormde kerkorde de
meerderheid van het college wel ouderling dient te zijn.
De gereformeerde kerken kennen geen kerkvoogdij. Kerkvoogdelijke
zaken vallen bij de een gereformeerde kerk onder de commissie van
beheer. De commissieleden staan meestal niet in het ambt en maken dan
dus ook geen deel uit van de kerkenraad.
Positie college van kerkrentmeesters en kerkenraad
Hiermee kom ik direct op de relatie tussen beheersaangelegenheden en
de kerkenraad.
Ook hier dient weer te worden opgemerkt dat de veranderingen voor de
gereformeerden en lutheranen groter zijn dan voor de hervormden. In
tegenstelling tot wat nu het geval is bij de gereformeerden, zal de
kerkenraad een meer directe betrokkenheid op en verantwoordelijk voor
het beheer krijgen en zullen de beheerders meer worden betrokken bij het
geestelijk leiding geven aan de gemeente. In de hervormde kerkorde van
1951 werd de scheiding tussen bestuur en beheer doorbroken doordat het
beheer werd toevertrouwd aan een college van kerkvoogden, dat deel
uitmaakt van de kerkenraad. Ter onderbouwing van de positie van de
ouderling-kerkvoogd, als verbijzondering van het ambt van ouderling, is
vaak benadrukt dat Christus niet alleen zeggenschap heeft over
geestelijke zaken, maar ook over zaken van materiële aard. Met andere
woorden: Navolging van Christus heeft niet alleen geestelijke, maar ook
financiële consequenties. Deze vervlechting van geestelijke en stoffelijke
zaken in de christelijke gemeente, wordt in de hervormde kerk dan ook al
tientallen jaren gezien als de verantwoordelijkheid van de kerkenraad.
Ten opzichte van de hervormde situatie is de positie van de kerkenraad in
verhouding tot het college van kerkrentmeesters en het college van
diakenen in de nieuwe kerkorde wat versterkt. In de huidige situatie stelt
de kerkenraad de begroting en jaarrekening in overleg met de betrokken
colleges vast. De woorden ‘in overleg’ zijn niet meer opgenomen in de
meest recente tekst van de nieuwe kerkorde. Indien een kerkenraad
wijzigingen wenst aan te brengen in een ontwerpbegroting dient er
overigens wel eerst overleg te zijn met het betrokken college. Als over de
wijziging geen overeenstemming wordt verkregen, vraagt de kerkenraad
bemiddeling van het regionale college voor de behandeling van
beheerszaken. Na deze bemiddeling neemt de kerkenraad echter een
definitief besluit.
Positie ten opzichte van de plaatselijke wijkgemeenten
In de zogenaamde overgangsbepalingen behorend bij de nieuwe kerkorde

is geregeld dat de buitengewone wijkgemeente wordt omgevormd tot een
wijkgemeente van bijzondere aard.
Een deel van de overgangsbepalingen heeft een kortstondig karakter en is
uitgewerkt direct met of kort na de inwerkingtreding van de nieuwe
kerkorde. De overgangsbepaling waarin de positie van de wijkgemeente
van bijzondere aard wordt geregeld behoort uitdrukkelijk niet tot deze
kortstondige bepalingen.
Onze b.w. heeft een eigen rechtspersoonlijkheid. Als wijkgemeente van
bijzondere aard (w.b.a.) zal onze gemeente deze eigen
rechtspersoonlijkheid behouden.
Gewone wijkgemeenten missen deze rechtspersoonlijkheid. De andere
hervormde wijkgemeenten hebben te maken met de centrale kerkenraad
en de centrale kerkvoogdij bij zogenaamde vermogensrechtelijke
aangelegenheden. In de nieuwe situatie zal dat de algemene kerkenraad
en het (centrale) college van kerkrentmeesters worden. In de plaatselijke
regeling kan overigens worden vastgelegd dat bepaalde
vermogensrechtelijke zaken kunnen worden toevertrouwd aan de
wijkraden van kerkrentmeesters of de wijkraden van diakenen.
Zo krijgt op dit moment onze eigen diaconie ook alle ruimte voor het
vaststellen en uitvoeren van het diaconaal beleid van onze wijkgemeente
zonder dat zij daarbij afhankelijk is van de centrale diaconie, hoewel
uitsluitend de centrale diaconie en dus niet de diaconie van onze
buitengewone wijkgemeente rechtspersoonlijkheid bezit.
Betekent de landelijke fusie nu ook dat we plaatselijk samen moeten gaan
met de andere hervormden wijkgemeenten en met de gereformeerden?
Het antwoord is nee.
Plaatselijk zal er niet zo veel veranderen. De centrale kerkenraad, waarin
afgevaardigden vanuit de hervormde wijkgemeenten bij elkaar komen, zal
worden omgevormd tot een algemene kerkenraad, waarin ook
gereformeerde afgevaardigden zullen participeren. In de huidige situatie
vaardigt onze kerkenraad al enkele broeders af naar de centrale
kerkenraad. Onze b.w. heeft en krijgt echter alle ruimte voor haar eigen
beleid. Dit zal ook in de nieuwe kerk het geval zijn. Plaatselijke
wijkgemeenten kunnen overigens wel federeren tot een zogenaamde
protestantse gemeente. Zo kan de situatie ontstaan dat er binnen de
Protestantse Kerk in Nederland in één burgerlijke gemeente een
protestantse gemeente, een gereformeerde kerk, een lutherse gemeente
en een hervormde gemeente naast elkaar bestaan.
De commissies van bijzondere zorg
Indien definitief wordt besloten tot een fusie van de drie kerken, zal vóór
1 februari 2004 een drietal commissies van bijzondere zorg worden
benoemd: één hervormde, één gereformeerde en één lutherse commissie.
Indien een aanzienlijk deel van de gemeenteleden en/of van de
ambtsdragers in een gemeente van overtuiging is dat zij niet (langer) deel
kunnen uitmaken van de verenigde kerk, zal de commissie met hen in
gesprek gaan en eventueel een zogenaamde voorziening treffen.
Alhoewel het deel van de gemeente dat niet wenst mee te gaan in de
verenigde kerk, zelfs al zou het de meerderheid zijn, conform de kerkorde
en de bijbehorende overgangsbepalingen geen enkel recht heeft op (een
deel van) de bezittingen, is er een mogelijkheid opgenomen dat zij
materieel gezien toch in zekere mate worden tegemoetgekomen.

Uitdrukkelijk is echter in overgangsbepaling 33 geregeld “… dat in ieder
geval de registers, het doop- lidmaten- en trouwboek, de notulenboeken,
de financiële administratie … alsmede de naam en het archief van de
hervormde … gemeente blijven toebehoren aan de hervormde …
gemeente … die deel blijft uitmaken van de Protestantse Kerk in
Nederland.”
De raad van advies voor het gereformeerd belijden
In ordinantie 4 artikel 27 is een lid opgenomen waarin de taken worden
vermeld van de raad van advies voor het gereformeerd belijden.
De belangrijkste taken van deze raad zijn:
- het desgevraagd adviseren van de generale synode inzake die
aangelegenheden die het gereformeerd belijden raken;
- en het desgevraagd adviseren van andere ambtelijke vergaderingen of
organen van de kerk met het oog op de voortgaande bezinning op vragen
van geloven en kerk en het belijdend gesprek binnen de verenigde kerk;
Aangezien wij groot belang hechten aan het gereformeerd belijden binnen
onze kerk en de breedte van de verenigde kerk aanleiding genoeg geeft
om te waken voor dit gereformeerd belijden, kunnen we het instellen van
deze raad van advies alleen maar toejuichen.
Om de positie van de raad wat te versterken, zou het goed zijn als deze
raad niet alleen desgevraagd kan adviseren, maar ook ongevraagd.
De classis Rotterdam, waar onze gemeente deel van uitmaakt, heeft de
synode deze maand gevraagd om de raad van advies voor het
gereformeerd belijden ook de mogelijkheid te geven ongevraagd te
adviseren.
Besluitvormingstraject
In het voorgaande is steeds de situatie geschetst zoals deze zal zijn als de
fusie van de drie kerken een feit is.
Er is echter nog een besluitvormingstraject te gaan. Vanwege de grote
bezwaren die er zijn tegen het huidige SoW-proces, hoopt onze
kerkenraad nog steeds dat er geen tweederde meerderheid zal zijn als op
12 december 2003 de synode het definitieve fusiebesluit zal nemen.
Het fusiebesluit zal overigens in twee lezingen (dat is in twee stappen)
worden genomen. Na het besluit in eerste lezing, dat staat geagendeerd
voor de synodevergadering in juni 2003, wordt het besluit eerst ter
consideratie aangeboden aan de kerkelijke vergaderingen, waaronder de
kerkenraden en de classicale vergaderingen. De kerkenraden en classicale
vergaderingen krijgen vervolgens de gelegenheid om op het besluit te
reageren en kunnen dan ook hun bezwaren tegen het besluit uiten. De
binnengekomen reacties zullen worden besproken in de drie afzonderlijke
synodevergaderingen op 12 december 2003, waarna het definitieve
besluit zal worden genomen. Indien in de hervormde synode geen
tweederde meerderheid wordt behaald vóór fusie, gaat de vereniging van
de drie kerken niet door. In cijfers betekent dit dat minimaal 25 van de
totaal 7 hervormde synodeleden tegen het fusiebesluit zullen moeten
stemmen. De vraag is overigens wel hoe snel dit onderwerp daarna weer
terug zal keren op de agenda van de synode.
Indien er wel besloten wordt tot fusie, zal de vereniging van de drie
kerken per 1 mei 2004 in werking moeten treden.

De periode tussen 12 december 2003 en 1 mei 2004 dient met name te
worden gebruikt om de ambtelijke organisatie van de kerk aan te passen
aan de nieuwe kerkorde.
In deze periode behoren onder andere de colleges van diakenen en van
kerkrentmeesters opnieuw te worden samengesteld. Op voordracht van
de betreffende colleges dient de kerkenraad hierover te besluiten. Het is
goed om hierbij te vermelden dat de maximale zittingstermijn van
ambtsdragers in de nieuwe kerkorde is teruggebracht van 12 naar 8 jaar.
Oftewel een ambtsdrager is in de nieuwe situatie slechts éénmaal
herkiesbaar.
Visie op vervolg van proces
Hoe de besluitvorming zich zal voltrekken in de loop van dit jaar en
uiteindelijk op 12 december 2003 is nog steeds onzeker. Tot op heden is
er geen aanleiding om te verwachten dat de fusie uiteindelijk door de
gereformeerde of lutherse partners zal worden geblokkeerd.
In de Nederlandse Hervormde Kerk liggen de verhoudingen echter anders.
Van de synodeleden die zich rekenen tot het gereformeerde deel van de
hervormde kerk is de meerderheid tegen de voorliggende kerkorde en
tegen de voorgenomen fusie. Dit deel vormt naar schatting ongeveer
éénderde van het totaal aantal hervormde synodeleden. Het is dan ook
mogelijk dat de voor fusie benodigde tweederde meerderheid net niet
wordt behaald.
We weten allemaal dat God het is die Zijn Kerk uiteindelijk regeert en dat
Hij wellicht andere wegen gaat met onze Hervormde Kerk dan wij op dit
moment denken, maar menselijkerwijs gesproken is het te verwachten
dat het aantal tegenstemmers te klein zal zijn om de fusie tegen te
houden.
Bij diverse gevoelige synodebesluiten in het afgelopen jaar stemde
weliswaar meer dan éénderde van de synodeleden tegen, echter de
tegenstand lijkt naarmate het proces tot een afronding komt enigszins
terug te lopen. De verantwoordelijkheid die gezien de stemverhoudingen
steeds zwaarder op de enkeling drukt, uit zich bij de synodeleden niet in
gelijk stemgedrag. Verwacht wordt dan ook dat het aantal tegenstemmers
te klein zal zijn. In de synodevergaderingen wordt echter ook gebeden om
de werking van de Heilige Geest tijdens de besluitvorming en dat is iets
waar we ook in onze gemeente tot het laatst toe om moeten blijven
bidden.
Laten we het blijven verwachten van Gods trouw en Zijn leiding ook in de
weg die de kerk die ons lief is zal gaan.

Gemeenteavond 24 maart 2003 vragen
VERSLAG
Van het gedeelte van de gemeentavond over Samen-Op-Weg
waarin vragen konden worden gesteld.
Datum: 24 maart 2003 Plaats: Sionskerk
1 Vraag
De Gereformeerde Bond heeft vanaf haar oprichting geen andere
doelstelling gehad dan de getuigenis van de waarheid in de Nederlandse
Hervormde Kerk. De pluraliteit van deze kerk is al jaren een feit. Deze
zelfde Bond kan in de Protestantse Kerk in Nederland in dezelfde
pluraliteit toch onverminderd haar roeping en opdracht voortzetten?
Antwoord
Dat is waar, de roeping van de Gereformeerde Bond wordt in de nieuwe
kerk alleen maar groter en moet onverminderd blijven bestaan.
2 Vraag
Wat betekent het dat er geen geboorteleden meer zijn en ouderlingen zijn
geen lidmaat hoven te zijn?
Antwoord
In de Nederlandse Hervormde Kerk zijn de niet-gedoopte kinderen leden
van de gemeente (geboorteleden). In de Protestantse Kerk in Nederland
zijn de niet-gedoopte kinderen geen lid van de gemeente. In de
Protestantse Kerk in Nederland kan iemand in het ambt worden verkozen
die geen lidmaat is. Als de bevestiging plaatsvindt vindt ook de belijdenis
plaats en wordt de betreffende persoon lidmaat. Het ligt niet voor de hand
dat we als kerkenraad hierin mee gaan, de kerkenraad kan er voor kiezen
dat alleen uit belijdende leden tot het ambt gekozen wordt.
3 Vraag
De kerkenraad van de Buitengewone Wijkgemeente heeft nog geen
standpunt ingenomen met betrekking tot een finaal besluit aldus broeder
D. De Jong. Maar hoe interpreteer ik dan de stemverklaring van broeder
N.A. de Jong dd. 10 of 11 januari j.l.? En heeft broeder N.A. de Jong zijn
stemverklaring afgestemd met het moderamen van de kerkenraad?
Antwoord
Broeder N.A. de Jong is lid van de synode en stemt niet als lid van de
kerkenraad van onze Buitengewone Wijkgemeente. Broeder N.A. de Jong
heeft zijn stemverklaring niet afgestemd met het moderamen van de
kerkenraad.
4 Vraag
De beslissing mee te gaan in de PKN komt te liggen bij de leden van de
gemeente?
Antwoord
De kerkenraad kan formeel niet voor de leden besluiten en kan wel

ichting en leiding geven. Formeel klopt de vraagstelling. Uiteindelijk
neemt de synode het besluit, vervolgens worden de gemeenten, gewild of
ongewild, meegenomen naar de Protestantse Kerk in Nederland. De
kerkenraad zal wel besluiten voor het geheel van de gemeente, maar de
leden kunnen individueel anders besluiten.
5 Vraag
Als het proces doorgaat, wat is dan de waarde van het wijkgemeente van
bijzondere aard (WBA) of Buitengewone Wijkgemeente zijn? Wat is er op
tegen om aan te sluiten bij de Centrale Gemeente? Immers, we kunnen
zelfstandig blijven bepalen welke ligging we hebben of welke weg we
gaan. De zelfstandigheid van iedere wijkgemeente is groot.
Wat is de positie van de Buitengewone Wijkgemeente als de fusie
doorgaat. Wordt de Buitengewone Wijkgemeente een WBA, of worden
pogingen ondernomen om een gewone wijkgemeente te worden?
Antwoord
De Buitengewone Wijkgemeente wordt automatisch een WBA. Daar zijn
formeel geen speciale procedures voor nodig, de rechten en plichten
blijven hetzelfde. Afgesproken is om als kerkenraad de discussie over het
blijven van een WBA niet nu te voeren, maar pas als een besluit tot fusie
is genomen. Eerst is het zaak om het SOW-proces door te komen.
6 Vraag
Een kerkorde:
a) waarin met geen woord over het huwelijk wordt gesproken;
b) waarin vastgelegd is dat homosexuele relaties kunnen worden
ingezegend, terwijl de Heere dit een gruwelijke zaak noemt;
c) krachtens welke we elkaar niet meer kunnen aanspreken op datgene
wat verwoord is in de drie formulieren van enigheid;
is een kerk met zo’n kerkorde wel een ware kerk?
Antwoord
Een kerk is een ware kerk (artikel 29 van de NBG) als daarin op zuivere
wijze het Woord wordt gepredikt, de sacramenten worden bediend, en de
tucht wordt geoefend. In deze gebroken bedeling is er geen absoluut ware
kerk. In het verleden is de ware kerk wel dicht benaderd rondom het
Woord bijvoorbeeld in de tijd van de Reformatie. Een kerk in onze
bedeling is nooit volledig een ware of een valse kerk. We worden in de
nieuwe kerk wel meer in de richting van een valse kerk gedreven.
7 Vraag
Worden wij als belijdende leden van de Nederlandse Hervormde Kerk zo
maar stilzwijgend meegenomen naar de nieuwe kerk?
Antwoord
Ja, de ambtelijke vergaderingen hebben de bevoegdheid om bij
meerderheden besluiten te nemen. Als veel leden in een gemeente een
andere weg willen gaan worden er wel voorzieningen getroffen.
8 Vraag

Hoe moeten zij handelen, die niet meegenomen wensen te worden naar
de nieuwe kerk?
Antwoord
Zij moeten dat zelf kenbaar maken.
9 Vraag
Hoe ziet u concreet het moeten beantwoorden van de tweede doopvraag
in de nieuwe kerk: “ware en volkomen leer ter zaligheid” bij een kerkorde
met onder andere de mogelijkheid van de inzegening van het
homohuwelijk? Kerk “alhier” is toch landelijk verband van de Protestantse
Kerk in Nederland. Denk (?) over zondag 31!
Antwoord
Dit is in de nieuwe kerk alleen aan de orde als in de eigen gemeente
wordt aanvaard dat het homohuwelijk ingezegend kan worden.
10 Vraag
In het verbrede moderamen hebben onder andere zitting de broeders P.
Benard en H. van der Sijden. Hoe kunnen deze mensen, die geboren en
getogen zijn in de Gereformeerde Gemeenten, de pijn voelen van hen die
geen druppel afgescheiden bloed in de aderen hebben; een pijn die het
hart ineen doet krimpen bij de gedachte aan een aanstaande opheffing
van de Nederlandse Hervormde Kerk. Moge de Heere het genadig
verhoeden.
Antwoord
Broeder P. Benard geeft aan dat hij deze pijn niet op deze wijze voelt. Wel
wordt gevoeld het verlangen en het streven naar eenheid van de
gereformeerde belijders, dat is cruciaal en bindend. Broeder P. Benard zou
meer eenheid willen met de gereformeerde belijders in bijvoorbeeld de
Christelijk Gereformeerde Kerk of de Gereformeerde Gemeenten. Dit
laatste ligt moeilijker bij de Gereformeerde Gemeenten? In het SOWproces
wordt gemist dat de toenadering wordt gezocht met de Christelijk
Gereformeerde Kerk of de Gereformeerde Gemeenten. Overigens wordt
ook vanuit deze kerken dat verlangen niet zichtbaar gezocht.
11 Vraag
In de weergave van broeder D. de Jong wat betreft geboren en gedoopt in
de Nederlandse Hervormde Kerk en de trouw van God heb ik gemist het
belijdenis doen en de ambtsaanvaarding.
Antwoord
Het belijdenis doen is wel genoemd, maar inderdaad ook bij het doen van
belijdenis en het aanvaarden van een ambt wordt de liefde tot de kerk
stellig gevoeld en daarmee trouw uitgesproken.
12 Vraag
Aanbevolen wordt om in te stemmen met het Convenant zoals dat
verwoord wordt door de classis Alblasserdam. Dit is een stevige basis en
zal veel onrust in de gemeente wegnemen.

Antwoord
Het convenant betekent een uitbreiding op de al bestaande
zelfstandigheid van gemeenten in de nieuwe kerk. Op de suggestie wordt
welwillend gereageerd.
13 Vraag
Hoe is de nieuwe quotisatieregeling? En hoewel in de quotisatieregeling de
verdeling is op basis van meelevendheid, geldt dat niet voor de verdeling
van de stemmen!
Antwoord
De nieuwe quotisatieregeling gaat vooral over bijdragen die gebaseerd
zijn op het levende geld in een gemeente. Dat betekent dat meelevende
gemeenten meer bijdragen. Het wordt als teleurstellend ervaren dat in de
quotisatieregeling de verdeling is op basis van meelevendheid, terwijl dat
niet geldt voor de verdeling van de stemmen. Hoewel dit een belangrijk
en teleurstellend aspect is, is belangrijk dat we ons nu concentreren op de
geestelijk en principiële aspecten van het SOW-factor.
14 Vraag
De bepaalde vrijheid van de gemeente, is dat niet bedriegelijk? Terwijl
toch uiteindelijk de nieuwe kerkorde met al haar besluiten zal zegevieren?
Antwoord
De nadruk in de lezingen is gelegd op de identiteit van de gemeenten en
die iedere gemeente kan houden in de nieuwe kerk.
15 Vraag
Kunnen wij wanneer de fusie toch doorgaat als bezwaarden Hervormd
blijven?
Antwoord
Vraag is reeds beantwoord.
16 Vraag
Zijn wij niet halfslachtig als wij tegen zijn en toch meegaan?
Antwoord
Naast het aspect van de waarheid is het van belang om te benadrukken
het aspect van het verbond. God blijft zijn kerk trouw en vanuit het
verbond dat God met ons wil sluiten worden wij opgeroepen om trouw te
zijn.
17 Vraag
Waarom wil men fuseren?
Antwoord
Opdat zij allen één zijn. Toch zijn er ook bedrijfsmatige en financiële
achtergronden te onderkennen, zoals we bijvoorbeeld zien in de
quotisatieregeling.
18 Vraag

Moeten zij niet ja zeggen en alle consequenties aanvaarden? Ook als zij
nee zeggen dan nemen zij toch alles voor eigen rekening? Kiest nu heden
wie gij dienen zult. Ja en nee, dat kan niet. Eén in Christus, eén met Gods
volk. Liever met Gods volk kwalijk behandeld.
Antwoord
Ook nu hebben we in de Nederlandse Hervormde Kerk onze eigen
verantwoordelijkheid. Die verantwoordelijkheid drukt nu ook zwaar. De
vraag is of we dat wel beseffen als we lid zijn van de Nederlandse
Hervormde Kerk.
19 Vraag
De juridische basis van de Buitengewone Wijkgemeente is naar de mening
van de vragensteller zwak te noemen in de Nederlandse Hervormde Kerk
omdat onze Buitengewone Wijkgemeente tot stand is gekomen door een
besluit van de meerdere vergaderingen. Als de nieuwe kerk er komt, dan
is het wellicht tijd om de Buitengewone Wijkgemeente-status te verlaten.
Antwoord
De kerkenraad neemt dit aspect mee, maar zal hier voorafgaande aan de
besluitvorming m.b.t. SoW geen discussie over voeren of besluit nemen.
Zie ook vraag en antwoord 5.
20 Vraag
Met het aanvaarden van de nieuwe kerkorde erkennen we een levens- en
geloofsvisie en zijn we gehouden alle belijdenisgeschriften in de kerkorde
van de nieuwe kerk te respecteren. We moeten de bijzondere status en
vrijheid die een gemeente in de nieuwe kerk kan hebben niet
overschatten. Het gaat er niet om dat we iets bijzonders zijn, maar dat we
iets exclusiefs hebben.
Antwoord
Geen nadere toelichting was noodzakelijk aldus het gemeentelid die
bovengenoemde stelling inbracht.

Gemeenteavond 16 september 2003 deel 1
Broeders en zusters,
Het is nu ongeveer een half jaar geleden dat we de vorige gemeenteavond
over Samen op Weg hielden. In feite nog niet zo lang geleden, maar sinds
het SoW-proces in een stroomversnelling terecht is gekomen kan er in
zo’n periode veel gebeuren. Dat blijkt dan ook wel uit de volgende
verkorte weergave van dat wat er in de afgelopen 6 maanden door met
name de triosynode is behandeld en besloten.
Wat houdt de triosynode in?
Voor de goede orde: De triosynode is de gezamenlijke vergadering van de
synoden van de drie kerkgenootschappen die bij het Samen op Wegproces
zijn betrokken: nl. de Nederlandse Hervormde Kerk, de
Gereformeerde Kerken in Nederland en de Evangelisch-Lutherse Kerk.
Deze synode bestaat uit 180 afgevaardigden: 75 hervormd, 75
gereformeerd en 30 luthers.
Alle besluiten met betrekking tot de kerkorde en de vereniging worden in
eerste instantie in de triosynode genomen en later in de eigen synode
bekrachtigd.
Triosynode van 3 en 4 april 2003
Op 3 en 4 april heeft de triosynode de generale regelingen behandeld. In
deze generale regelingen, die behoren bij de kerkorde en de ordinanties,
worden onder andere de volgende zaken geregeld: de ledenregistratie, de
kerkelijke rechtspraak, de predikantstraktementen en –pensioenen, de
rechtspositie van medewerkers en de dienstenorganisatie.
De gevoeligheid bij de behandeling van de regelingen bleek met name te
liggen bij het onderdeel ledenregistratie. De verplichting voor een
gemeente om een eventueel geregistreerd partnerschap vast te leggen in
de ledenadministratie werd vanwege de bezwaren uit de regeling gehaald.
Ook werd de verplichting om een eventuele kerkelijke zegening van een
andere levensverbintenis op te nemen in de ledenadministratie, zo
gewijzigd dat dit alleen geldt voor kerkenraden die hebben besloten dat
zo’n zegening ook in hun gemeente plaats mag vinden.
Dankbaar mocht worden geconstateerd dat er op dat punt ruimte werd
gegeven aan hen die principiële bezwaren hebben tegen de zegening van
een homohuwelijk.
Gereformeerde synode op 11 en 12 juni 2003
Voorafgaand aan de triosynode van 12 en 13 juni vergaderde
gereformeerde synode. Een zeer groot aantal gereformeerde kerken had
bezwaar tegen het feit dat een plaatselijke gereformeerde kerk het recht
op uittreding verliest 5 jaar nadat de vereniging van de kerken ingaat. Dit
betekent dat een gereformeerde kerk die meent niet meer in de verenigde
kerk te kunnen blijven, zich vanaf 1 mei 2008 niet meer kan afscheiden
van de verenigde kerk met meenemen van de goederen.
In tegenstelling tot de hervormde gemeenten hebben de gereformeerde
kerken dit recht nu wel.
Gereformeerde Deputaten Appèlzaken waarbij de bezwaarde kerken in

eroep waren gegaan, hebben de gereformeerde synode geadviseerd het
zogenaamde ‘recht op uittreding’ niet te beperken.
De gereformeerde synode heeft het advies echter naast zich neergelegd.
Op verzoek van het gereformeerd moderamen is de overgangstermijn van
5 jaar weliswaar opgerekt naar 10 jaar, maar het opnemen van dit recht
voor onbepaalde tijd is later in de triosynode zelfs niet in stemming
gebracht.
Opmerkelijk is wel te noemen dat de bezwaren in de gereformeerde
kerken zich over het algemeen op een heel ander vlak bevinden dan de
bezwaren die leven bij de hervormde gemeenten. Wordt de nadruk door
de hervormde bezwaarden gelegd op de leer, bij veel gereformeerde
kerken lijkt het met name te gaan om zelfstandigheid en beheer.
Triosynode van 12 en 13 juni 2003
Op donderdag 12 juni werden de laatste ordinantiën en
overgangsbepalingen door de triosynode vastgesteld en kwam aan de
behandeling van de nieuwe kerkorde een eind. Voor velen een opluchting,
voor anderen een moeilijk moment, omdat de tekst nu definitief was
vastgesteld en ze graag bepaalde onderdelen uit de kerkorde geschrapt
hadden gezien.
Veel tijd om een en ander te verwerken was er echter niet. De dag erna
kwam het fusiebesluit namelijk al aan de orde. Op 12 december van dit
jaar staat het definitieve fusiebesluit op de agenda van de afzonderlijke
synoden. Nu ging het om het fusiebesluit in eerste lezing, zeg maar in
eerste behandeling. Bij de uiteindelijke stemming stemden er op 13 juni
24 van de 72 aanwezige hervormde synodeleden tegen de fusie. Verder
stemden er 5 gereformeerden en 4 lutheranen tegen.
Deze uitslag zette grote druk op het vervolg van het proces. Op 12
december dient het besluit door de hervormde synode te worden
genomen met een tweederde meerderheid. Deze tweederde meerderheid
werd nu precies gehaald, maar het leek zeer goed mogelijk dat deze
vereiste meerderheid er op 12 december net niet zou komen.
De anti-breuk commissie (commissie Stelwagen)
De periode vanaf 13 juni heeft dan ook grote druk gelegd op de antibreuk
commissie onder leiding van visitator ds. Stelwagen. Deze
commissie Stelwagen heeft een achttal uitvoerige gesprekken gevoerd
met enkele Gereformeerde Bondsafgevaardigden, enkele afgevaardigden
uit de kring van het Gekrookte Riet en een afvaardiging van het Comité
tot behoud van de Nederlandse Hervormde Kerk, teneinde breuken in de
Hervormde Kerk te voorkomen.
Hervormde synode van 27 juni 2003
Toen op 27 juni de hervormde synode bijeen was om onder meer de
genomen besluiten rond kerkorde en fusie te behandelen en bekrachtigen,
bleek de commissie Stelwagen echter niet in haar opdracht te zijn
geslaagd.
De commissie was niet tot een oplossing gekomen, waarbij alle bezwaarde
partijen met een goed geweten een plaats binnen de Protestantse Kerk in
Nederland zouden kunnen innemen.
Een deel van de afgevaardigden die op 13 juni nog tegen het fusiebesluit
stemden, zag de poging van de commissie als een uiterste, een ultieme

poging om alle bezwaarden erbij te houden. Deze afgevaardigden vonden
het niet verantwoord om nog langer tegen het fusiebesluit te stemmen,
ook al hadden zij wel tegen de aanvaarding van de kerkorde gestemd.
Andere bezwaarden konden het principieel en gezien de dreigende
breuken in de Hervormde Kerk niet verantwoorden om vóór te stemmen
en stemden tegen. Echter, van de 24 tegenstemmers op 13 juni waren er
op 27 juni nog slechts 15 over. De hoop dat er op 12 december a.s. géén
tweederde meerderheid zal worden gehaald, werd vanaf dat moment dan
ook niet meer reëel geacht.
Echter, beseffend dat God Zijn Kerk regeert en dat Hij nog een
onverwachte wending aan het proces kan geven blijft toch het gebed om
een oplossing aanwezig.
Consideratie door classes
Die onverwachte wending zou kunnen worden verkregen door de
consideraties door de classes naar aanleiding van het fusiebesluit. Met
consideraties worden de reacties vanuit de classes bedoeld op fusiebesluit
dat in eerste lezing door de synode is genomen. Voordat het definitieve
besluit op 12 december wordt genomen, vindt er een behandeling in
tweede lezing plaats. De synode neemt de reacties vanuit de classes mee
bij de definitieve besluitvorming. Als de hervormde classes massaal
aangeven dat ze niet in kunnen stemmen met het fusiebesluit, dient de
synode hier haar consequenties uit te trekken. Er vanuit gaande dat de
classis, als grondvergadering van de kerk, serieus wordt genomen, zal het
fusiebesluit de tweederde meerderheid niet halen indien de classes dit
besluit massaal afwijzen. De kerkenraden kunnen hun visie aan de classis
kenbaar maken en middels hun afgevaardigden ook mede invloed
uitoefenen op de besluitvorming in de classis. Gisteren is er vanuit de
classis Rotterdam, waartoe onze gemeente behoort, geconsidereerd.
Voor degenen die het kerkelijk nieuws enigszins volgen is het niet
onbekend dat er ook vele gereformeerde kerken tegen het
verenigingsproces in de huidige vorm zijn. Anders dan in onze hervormde
kerk, mogen de gereformeerde kerkenraden zich ook direct richten tot de
synode middels consideraties. Uitgaande van de huidige situatie in de
gereformeerde kerken, waar regelmatig afscheidingsgeluiden klinken, kan
het bijna niet anders dan dat er vele gereformeerde kerken zullen zijn die
het huidige besluit afwijzen. Hopelijk worden deze geluiden dit serieus
genomen bij de besluitvorming in de gereformeerde synode.
Eigenheid en rechtspersoonlijkheid gemeente
Als de vereniging van de 3 kerken doorgaat, wat betekent dat dan voor
onze gemeente?
Zoals u weet is onze gemeente een buitengewone wijkgemeente, afgekort
b.w. In tegenstelling tot een gewone wijkgemeente die slechts een deel
van de burgerlijke gemeente bestrijkt, strekt een b.w. zich uit over de
gehele burgerlijke gemeente. Een buitengewone wijkgemeente heeft meer
vrijheid dan een gewone wijkgemeente als het gaat om het beroepen van
een predikant. In de voorziening in de preekbeurten is de buitengewone
wijkgemeente onafhankelijk van de centrale kerkenraad en aan de b.w.
kan zelfstandigheid worden verleend in beheersaangelegenheden. Dit is
bij onze b.w. ook het geval. De b.w. heeft een eigen rechtspersoonlijkheid

en een zelfstandig college van kerkvoogden.
Onder de nieuwe kerkorde krijgt onze buitengewone wijkgemeente
automatisch de status van wijkgemeente van bijzondere aard, afgekort
w.b.a. Wij hoeven daar geen actie voor te ondernemen, krachtens één
van de overgangsbepalingen behorend bij de kerkorde krijgen we deze
status vanzelf. De eigen rechtspersoonlijkheid blijft gehandhaafd. Dat
betekent dat evenals nu het geval is, onze eigen kerkenraad de
zeggenschap houdt over de financiën en de goederen. Beslissingen over
vermogensrechtelijke zaken worden niet in centraal verband genomen,
maar uitsluitend door onze eigen kerkenraad en ons eigen college van
kerkrentmeesters, de nieuwe naam voor de kerkvoogdij.
Als je kijkt naar de zelfstandigheid en de eigen rechtspersoonlijkheid
verandert er voor onze wijkgemeente bij een genomen fusiebesluit dus
eigenlijk niets. De positie van onze wijkgemeente ten opzichte van de
centrale gemeente zal worden vastgelegd in de zogenaamde plaatselijke
regeling, Hierop kan worden teruggegrepen. Bovendien staat de w.b.a.
status in de overgangsbepalingen geregeld. Anders dan de term
overgangsbepalingen doet vermoeden gaat het bij deze bepaling en een
deel van de overige bepalingen niet om een tijdelijke situatie, maar om
een regeling voor onbepaalde tijd.
Kunnen we dus opgelucht ademhalen en denken het valt dus allemaal wel
mee? Nee, helaas niet!
De moeite met delen van de kerkorde blijft bestaan. Ook de gedachte dat
we delen van onszelf, hervormde leden, misschien wel kennissen of
familieleden mogelijk zien afhaken omdat ze de weg die de hervormde
kerk gaat niet mee kunnen maken, baart ons grote zorgen. Ons gebed tot
de HEERE blijft dan ook of Hij onze kerk wil bewaren voor scheuring.

Gemeenteavond 16 september 2003 deel 2
Gemeente,
Vanavond houden wij de tweede gemeenteavond over de kerk die ons lief
is. De vorige keer hebben we het gehad over de twee grondlijnen van de
NHK; de lijn van de belijdende kerk en de lijn van de kerk die een roeping
heeft voor het volk. We hebben gezien hoe aan beide lijnen recht gedaan
moet worden, maar dat mede door het proces van SOW het belijden van
de kerk onder spanning komt te staan. Een aantal punten zijn we
langsgegaan, met als conclusie dat het meest fundamentele bezwaar
tegen de PKN is haar plurale grondslag. De gereformeerde grondslag is er
wel, maar niet alleen. De plurale grondslag betekent in positieve zin dat
de zelfstandigheid van de plaatselijke gemeente vergroot is.
De kerkenraad heeft zich duidelijk uitgesproken tegen Samen op Weg. De
toevoeging van belijdenissen, de plurale geest in de kerkorde en de
ordinanties, het ontbreken van een artikel over het huwelijk en de vrees
voor verlies van eenheid in de kerk zijn daarvoor de argumenten.
Maar met deze bezwaren zijn we er niet, de vraag is of zij doorslaggevend
zijn. Ten diepste, werd toen gezegd, is doorslaggevend de trouw van God
en de roeping om Zijn Woord te verbreiden. De zuivere prediking en
bediening van de sacramenten in de gemeente zijn bepalend, ook binnen
een kerk waar we tegen onze wil in verder zouden moeten. Dat klinkt
negatief, en dat is het ook, maar het brengt ook positief gezien een
blijvende roeping met zich mee. Het verder gaan onder deze nieuwe
kerkorde is ook een zaak van mogen. Er is niets in ons dat ons vrijpleit
van schuld aan de grote zorgen van de kerk. De fundamentele gedachte
van Gods verbondstrouw tegenover een ontrouw volk weegt voor de
kerkenraad zwaar.
Uitgangspunten
Nu zijn we op de tweede gemeenteavond. Op deze avond wil de
kerkenraad aangeven hoe hij denkt dat onze gemeente hierin staat en ook
willen we ingaan op wat in de tussentijd is gebeurd. Ons uitgangspunt
nemen we in Romeinen 3 vers 10 : “Er is niemand rechtvaardig, ook niet
één”. Een forse uitspraak: er is niemand die verstandig is, er is niemand
die God zoekt, we zijn onnuttig voor God, er is niemand die goed doet,
ook niet één. Ook niet ik, ook niet u. Het gaat niet over uw buurman of
buurvrouw, het gaat over mijzelf. Dit uitgangspunt nemen we voor een
aantal zaken.
Ten eerste. Dit gedeelte treft de kern van de kerk. In het vervolggedeelte
gaat het over de rechtvaardiging door het geloof. Het is de ontdekking
van Luther die de kerk nieuw leven in blies in de Reformatie. Er komt
ruimte voor het Evangelie door eerst de mens op de juiste plaats terug te
zetten. Dit is wat we in de kerk horen te vinden: Jezus Christus en Die
gekruisigd, voor mij als zondaar. Van daaruit is de uitwerking van het
Christelijk geloof mogelijk, persoonlijk en in de kerk en samenleving. De
kerk hoort daarom ook voluit de kerk van Christus te zijn, de christenen
zijn gekocht door Zijn bloed en er is niemand voor wie dat anders ligt. Op
dat kenmerk, op die kern moeten we de kerk dan ook beoordelen.

Ten tweede. Vanuit deze tekst herhalen we nog eens wat de vorige keer
ook is gezegd. De kerkenraad is van mening dat het ons niet past een
oordeel te geven over keuzes die mensen maken in het verband van
Samen op Weg. We zijn allen afgeweken zegt Paulus in Romeinen. Dat
betekent voor ons: laat niemand zich door zijn keuze in dit proces boven
de ander stellen. Zo gemakkelijk beschouwen we andere meningen als
niet-christelijk, andere mensen als blinden, andere kerken als dwalende.
We mogen onze mening uitspreken, we mogen en moeten wijzen op wat
in de bijbel staat, maar nooit liefdeloos en altijd vanuit de dankbaarheid
dat de Heere zondaren wil gebruiken voor Zijn kerk. Zo dienen we ook als
gemeenteleden met elkaar om te gaan.
Ten derde. Als de kerk zo te maken heeft met onrechtvaardigen, met
zondaren, betekent dat de kerk niet smetteloos is. De zuivere kerk vinden
we niet op aarde, wel de strijdende. Dat ontslaat ons niet van de
verplichting de zuivere kerk te zoeken op grond van Gods Woord. De kerk
is dan wel een verzameling zondaren, de zonde dient geweerd te worden.
Passiviteit of onttrekking aan verantwoordelijkheid past ons niet. Dat
geeft de betrekkelijkheid aan, hoewel het een betrekkelijkheid blijft die we
moeten verantwoorden tegenover de Heere.
Wat is er gebeurd?
Wat is er gebeurd sinds de vorige gemeenteavond en hoe staat de
kerkenraad daar tegenover. Eerst zeggen we graag dat we terugzien op
een goede gemeente-avond. Daar zijn we dankbaar voor, zo gemakkelijk
kan een onderwerp als dit leiden tot tegenstellingen die de gemeente
geen goed doen. Er is op bepaalde punten verschil van mening gebleken,
maar we constateerden ook dat er eensgezindheid was in de gezamenlijke
zorg en de gezamenlijke roeping.
Zoals u weet heeft de kerkenraad tot tweemaal toe bezwaar aangetekend
tegen zaken in de nieuwe kerkorde en de ordinantiën. Allereerst toen
toegestaan werd dat, als kerkenraden daarvoor kiezen, een
levensverbintenis van twee personen van hetzelfde geslacht in de kerk
gezegend kan worden. Het tweede bezwaar werd ingediend toen de
kerkorde werd vastgesteld. Op beide werd een reactie ontvangen. Ten
aanzien van de levensverbintenis van gelijk geslacht reageerde het
moderamen met een uitgebreid stuk dat erop neer komt dat binnen de
kerk op grond van de Schrift hierop verschillende visies leven. Met
betrekking tot het bezwaar tegen de kerkorde reageerde het moderamen
met een verwijzing naar de uitgebreide en zorgvuldige behandeling in de
bevoegde kerkelijke organen. Onze gemeente werd daarbij
vertegenwoordigd door ds. M.A. van den Berg. In de synode lijkt onder de
twijfelaars de stemming om te slaan ten gunste van de vereniging. We
moeten constateren dat er geen verwachting is gewekt dat het
verenigingsbesluit gekeerd zal worden.. Anders gezegd: met wat er ligt
hebben we te maken al moeten we de verwachting van de Heere niet
laten varen.
U weet dat de kerkenraad tegen het proces van SoW is. In de kerkenraad
is gevraagd of er broeders zijn die nu al weten niet mee te gaan in de
PKN. We zijn er dankbaar voor dat tot op heden geen enkele broeder
binnen de kerkenraad dit liet weten. Pas na december 2003 zal blijken

welke definitieve keuzen worden gemaakt. Daarom geldt voor alles wat
hierna wordt gezegd dat we niet verder kunnen gaan dan het uitspreken
van richtinggevende verwachtingen. En we zeggen het hier opnieuw: de
keuze binnen of buiten de PKN maakt voor ons geen onderscheid in de
diepe geestelijke verbondenheid in Christus. De apostolische brieven
staan vol van het niet verdelen van het lichaam van de Heere Jezus.
Een belangrijke rol in de toekomstige kerk is weggelegd voor diverse
verklaringen en geschriften die werden aangedragen om het
gereformeerde karakter van de nieuwe kerk te waarborgen. Op de
gemeenteavond werd aandacht gevraagd voor het Convenant van de
classis Alblasserdam. Later verscheen een nog breder opgesteld Appèl op
initiatief van een aantal predikanten. De kerkenraad reageerde steeds met
instemming. Tenslotte heeft het moderamen van de synode een
verklaring aangereikt die hetzelfde beoogt. De kerkenraad is van mening,
dat het goed is dat deze verklaring ondertekend wordt door onze
gemeente. Letterlijk staat erin:
“ We verklaren ons gebonden te weten aan de gereformeerde belijdenis.
Met Gods hulp zullen wij weerspreken en weren al wat met dit belijden in
strijd is.”
Wie belangstelling heeft voor de volledige tekst hiervan kan deze bij ons
aanvragen.
Is deze verklaring voldoende? Helaas moeten we constateren dat de
verklaring ten diepste de pluraliteit niet wegneemt, maar ze eigenlijk zelfs
bevestigd. Het zou niet nodig moeten zijn dat kerkenraden moeten
weerspreken wat met de gereformeerde belijdenis in strijd is. Anderzijds
biedt het een aangrijpingspunt om op terug te vallen: de verklaring geeft
de ruimte en de grenzen aan om te staan voor de gereformeerde
belijdenis. Met verdriet constateren we de gebrokenheid die eraan
verbonden is. Slechts de trouw van God blijft over en de bijbel lezend zien
we dat we juist daar verwachting van mogen hebben, juist in situaties
waarin voor het volk van God de dingen uit handen geslagen zijn. De
kerkenraad kiest voor het meegaan in de PKN in het gebed dat God deze
kerk bij Zijn Woord zal bewaren en terugbrengen.
Keuzen
In de nieuwe kerkorde is een groot aantal zaken waarin de plaatselijke
kerkenraad een keus moet maken. Hierover dient ook de gemeente te
worden gehoord. De keuzen willen we nu langslopen.
• Of de gemeente de naam hervormde gemeente dan wel protestantse
gemeente wil dragen.
De kerkorde geeft de mogelijkheid aan de hervormd in de naam te blijven
dragen. Het geeft de verbondenheid met het voorgeslacht aan, een
voorgeslacht dat ook koos voor de hervormde kerk toen de kerkelijke
situatie heel moeilijk was. Dat geldt landelijk, maar ook plaatselijk in
Krimpen aan den IJssel in de geschiedenis van de evangelisatie.
Buitengewone wijkgemeenten krijgen automatisch de naam wijkgemeente
van bijzondere aard. Over de volledige naamgeving heeft de kerkenraad
nog geen uitspraak gedaan, wel is besloten dat het voornemen bestaat de
BW over te laten in een WBA.
• Of men plaatselijk wil verenigen met de gereformeerde kerk of niet
Het ligt niet voor de hand landelijk bezwaar te hebben tegen de

vereniging, en vervolgens plaatselijk wel te verenigen. De kerkenraad
kiest er dan ook voor niet plaatselijk te verenigen.
Een nuancering is hier wel op zijn plaats. Het is te simpel om de
plaatselijke gereformeerde kerk gelijk te benaderen als de landelijke
gereformeerde kerken in Nederland. Zo heeft de plaatselijke
gereformeerde kerk ervoor gekozen geen levensverbintenissen buiten het
huwelijk van man en vrouw te zegenen. Ook van de predikant van deze
gemeente weten we dat hij de bijbelgetrouwe richting in de landelijke
gereformeerde kerken vertegenwoordigt.
Nog niet duidelijk is hoe de plaatselijke situatie onder de PKN zal zijn. Pas
na mei 2004 wordt duidelijk of ook de plaatselijk betrokken gemeenten
zullen verenigen, dan wel dat één of meer gemeenten bijvoorbeeld de
naam hervormd of gereformeerd wenst te houden. Inhoudelijk kunnen wel
zeggen dat, wat de huidige visie van de kerkenraad van de BW betreft,
het voor de hand ligt dat waar nu samengewerkt wordt, dat in de
toekomst waarschijnlijk ook zo zal zijn. U kunt dan denken aan
bijvoorbeeld het pastoraat in de gevangenis, het onderling afstemmen van
de diensten in Tiendhove of het afstemmen van de uitzendingen via de
lokale omroep. En waar nu niet samengewerkt wordt, zijn er geen
voornemens om dat te veranderen. Anders gezegd: we streven naar
eenzelfde verhouding tot de plaatselijke organen zoals dat nu ook is. Hoe
dat ingevuld wordt is een zaak die pas na het besluit in december,
waarschijnlijk pas zelfs na mei 2004, genomen kan worden.
• Of kinderen en volwassen doopleden wel of niet aan het avondmaal
toegelaten worden.
We zijn van mening dat het aangaan aan het Heilig Avondmaal
voorbehouden is aan de volwassen belijdende leden. Niet voor niets
spreken we over de gemeenschap der heiligen bij het heilig avondmaal.
Dat wil niet zeggen dat kinderen of doopleden geen geloof zouden kunnen
hebben. De Heere stelt het geloof van kinderen ons juist tot voorbeeld.
Het wil wel zeggen dat het deelnemen aan het avondmaal een belijdenis is
die voortbouwt op de belijdenis die is uitgesproken in een openbare
belijdenisdienst.
• Of andere levensverbintenissen kunnen worden gezegend dan die
tussen man en vrouw.
De kerkenraad zal uitsluitend huwelijken inzegenen die tussen een man
en een vrouw gesloten worden. We menen dat de bijbel hier duidelijk is in
de afwijzing van de zonde van niet-huwelijkse levensverbintenissen. Dat
betekent niet dat we persoon afwijzen die hiermee worstelt, hoeveel
vragen er ook over blijven. Het ontslaat ons niet van de verplichting met
hen die een andere geaardheid kennen op een goede wijze om te gaan. Ik
herhaal de tekst die in het begin als uitgangspunt werd genoemd. Er is
niemand rechtvaardig, ook niet één. Laten we ons ook in dit verband niet
geestelijk boven de ander plaatsen, maar samen zoeken naar wat de
Heere wil geven aan mensen.
• Of niet-lidmaten gekozen kunnen worden tot ambtsdrager, waarna bij
ambtsaanvaarding deze leden belijdende leden worden
We zijn van mening dat alleen mannelijke belijdende leden tot
ambtsdrager gekozen kunnen worden. Van ambtsdragers mag u
verwachten dat zij een voorbeeld zijn in het dienen van de Heere. Het
dienen van de Heere moet ook een persoonlijke overtuiging zijn, dat
begint niet bij de roeping van de gemeente maar dat wordt door de

oeping van de gemeente bevestigd. De beperking tot mannelijke leden
volgt uit de scheppingsorde waar de eigenheid van man en vrouw uit
volgt. Een eigenheid die niets te maken heeft met ongelijkwaardigheid
maar wel met onderscheid in gaven en taken.
Afronding
We komen tot een afronding. We zijn ons ervan bewust niet alles gezegd
te hebben. Geprobeerd is ons te richten op de wezenlijke zaken en de
noodzakelijk keuzen. “Wie zal niet wenen?” is een oude uitdrukking die in
het verband van de kerk volop actueel is. Het zijn moeilijke tijden voor
hen die zich in Christus verbonden weten, die zich verbonden weten in de
gereformeerde belijdenisgeschriften, terwijl in kerkelijke keuzen scheuren
zichtbaar worden. In alle narigheid zien we dat we ons nog meer bewust
zijn geworden van de betekenis van de kerk als de kerk van Christus. Het
is ons gebed dat de Heere door alles heen Zijn genade wil betonen opdat
er velen mogen zijn die Christus leren kennen als hun Redder en
Zaligmaker.
We zijn begonnen met het uitgangspunt “Er is niemand rechtvaardig, ook
niet één”. Gelukkig is dat niet het einde. Paulus vervolgt in de brief aan de
Romeinen met de verlossing door Christus. Dan komen de voorbeelden
van Abraham die vanuit een volkomen heidens land een getuige werd van
de HEERE. Paulus vervolgt met de levensheiliging, de strijd met de Wet,
de werking van de Geest, de vrijmacht van God en het ongeloof van
Israël. Heeft God Zijn volk verstoten, vraagt hij? Dan haalt hij Elia aan,
die denkt dat hij alleen is overgebleven nadat de getrouwe profeten zijn
gedood. God laat zien dat niet alles wat Israël is door Hem verworpen is.
Dat Hij Zijn verbond met Israël niet vergeet en dat zelfs geheel Israël
zalig zal worden naar Zijn verkiezing. Hij gaat verder in een lofzang over
de diepten en hoogten van God en wekt op tot onderlinge liefde, tot
verdraagzaamheid jegens de zwakken in het geloof en tot het najagen
van de vrede onder elkaar.
Bij alle zorgen rond de kerk wijzen we op Gods trouw. Israël verliet de
Heere keer op keer. Israël verwierp zelfs grotendeels Christus. Maar de
Heere gedenkt zijn verbond en er is zelfs voor Israël, zelfs voor de
strijdende kerk toekomst. Zelfs voor de kerk, nee, juist voor de kerk! Het
is de trouw van de Heere en alleen Zijn trouw dat er hoop is voor de kerk.
Hem zij de lof tot in eeuwigheid.

Gemeenteavond 16 september 2003 vragen
VRAGENRONDE 2E GEMEENTEAVOND OVER SOW
Vraag 1
Wat zijn de argumenten van de kerkenraad om mee te gaan met Samen-
Op-Weg (SOW) terwijl de kerkenraad tegen de fusie is? Kun je wel de
kerk verlaten waarin je belijdenis hebt gedaan.
Antwoord
Het antwoord kent een drietal overwegingen. Deze zijn:
• de prediking, de bediening van de sacramenten en de tucht, zoals
verwoord in de gereformeerde belijdenisgeschriften veranderen voor ons
niet a.g.v. SOW;
• de plaatselijke zelfstandigheid wordt door de fusie eerder groter dan
kleiner;
• we hebben als christelijke gemeente de roeping en plicht om het
evangelie van Jezus Christus zuiver te laten klinken in de gehele kerk.
Hier geldt het “nochtans” van het geloof. Ondanks dat het volk Israël
telkens God verliet bleef God het volk Israël trouw. Zo mogen we dan ook
ervaren dat God ons en de kerk, ook in de PKN, vast zal houden.
Vraag 2
Als SOW een feit wordt en wij mee zijn gegaan kan het dan gebeuren dat
de toegezegde en vastgelegde vrijheden ons alsnog kunnen worden
ontnomen door de kerkorde en overige regelingen in die zin te wijzigen?
Antwoord
Die kans is zeer gering als we bedenken dat de (trio)synode zich veel
moeite heeft getroost om voor ons noodzakelijk geachte vrijheden in de
kerkorde, ordinantiën en overige regelgeving op te nemen.
Tevens zou de PKN het risico lopen dat alsnog een groot gedeelte de PKN
zou verlaten.
Vraag 3
Met SOW gaan we van een zieke kerk naar een valse kerk. Kan Christus
daarin nog wel aanwezig zijn?
Antwoord
Door SOW gaan we niet naar een valse kerk toe omdat er nog steeds
ruimte is voor de zuivere woordverkondiging, tuchtuitoefening en zuivere
bediening van de sacramenten. (zie de 1e vraag). Ook verliest het
verbond van God in de PKN niet zijn kracht. Christus zal meegaan in de
PKN vanwege de door Hem gedane beloften. Christus kijkt door kerkelijke
instituten heen.
Door een broeder wordt in dit kader opgemerkt dat je de kerk die ziek is
niet mag verlaten zoals je dat ook niet doet bij een zieke moeder. De kerk
heeft hulp en gebed nodig om te genezen.
Vraag 4
Is het geen oordeel van God als de Nederlands Hervormde Kerk a.g.v.

SOW opgaat in de PKN?
Antwoord
Ja!! Maar de vraag is hoe beleven wij dit oordeel? Ervaren wij dit oordeel
ook persoonlijk of verheffen wij ons en passen wij dit oordeel niet op
onszelf toe?
Het oordeel moeten we persoonlijk toepassen met de woorden: “Wij
hebben gezondigd!” en “Wie zal niet wenen?”
Vraag 5
Dr. B. Plaisier heeft gepleit om na de fusie de belijdenis van de PKN
opnieuw op te stellen. Hoe gaan wij daar t.z.t. mee om?
Antwoord
Dr. B. Plaisier denkt dat er behoefte is aan een nieuwe belijdenis die de
bestaande belijdenissen enerzijds aanpast met als doel een betere
vertolking daarvan voor de huidige maatschappij en anderzijds om de
leemten die er zijn in de bestaande belijdenissen (bijvoorbeeld de visie op
Israël) op te vullen.
Het zullen vermoedelijk geen inhoudelijke wijziging zijn van de bestaande
belijdenisgeschriften, hooguit een aanvulling.
Vraag 6
Dr. Post is onlangs gepromoveerd op de juridische problematiek m.b.t.
SOW. Hij concludeert dat gezien de kerkelijke structuur van de
Nederlands Hervormde Kerk de synode geen druk kan uitoefenen op de
plaatselijke gemeenten. Is zijn visie juist?
Antwoord
Deze vraag is te juridisch van aard om deze volledig te kunnen
beantwoorden. Wel kan worden gezegd dat Dr. Ir. J. van der Graaf in een
reactie op dit artikel (Rubriek Opgemerkt van het RD van 15-9) van
mening is dat Dr. Post geen gelijk heeft. De structuur van de Nederlands
Hervormde Kerk is (nog steeds) synodaal-presbyteriaal. Hetgeen betekent
dat de kerk van onderaf d.w.z. vanuit de gemeenten, wordt geregeerd.
Vraag 7
Als kerkelijke gemeente zullen wij alleen mannelijke belijdende leden tot
de ambten toelaten en geen homohuwelijk inzegenen. Stel er komt een
nieuwe kerkenraad die voor het overgrote deel van mening is dat dit wel
mogelijk moet zijn. Wat dan?
Antwoord
De kerkenraad wordt door de gemeenteleden gekozen. Gezien de
samenstelling van de gemeente valt dit niet te verwachten. Ook zal het
beleidsplan op dit punt medebepalend zijn.
Vraag 8
We behoren in Krimpen aan den IJssel tot één van de hervormde
gemeenten. Wat is de waarde van de naam hervormd, als er zoveel
verscheidenheid is?

Antwoord
Voor onze gemeente zijn 2 elementen bepalend. Dit zijn:
• enerzijds het belijden van onze gemeente; dit belijden geeft de grenzen
aan waarbinnen onze gemeente kan, wil en moet functioneren,
• anderzijds hebben we als gemeente de roeping om het volk het
evangelie van Jezus Christus te verkondigen; dit element geeft juist de
breedte aan waarbinnen mogen en moeten functioneren.
Vraag 9
Zijn er contacten met de hervormde gemeenten in de Krimpenerwaard
zoals Ouderkerk aan den IJssel en Krimpen aan de Lek over SOW?
Antwoord
De contacten met andere hervormde gemeenten verlopen voornamelijk
via de kerkelijke weg, te weten de classis. Aangezien onze gemeente valt
onder de classis Rotterdam zijn er geen officiële contacten met hervormde
gemeenten in de Krimpenerwaard.
Vraag 10
Hoe zit het met de bijdrage van onze gemeente aan de PKN als de kosten
van de organisatie van de PKN moet worden verdeeld over een door
scheuring verminderd ledenaantal.
Antwoord
Dit zal een verhoging van de bijdrage kunnen betekenen. Maar ook hier
geldt dat voor een eventuele verhoging bij plaatselijke gemeenten wel
voldoende draagvlak zal moeten zijn.
Ook kan afgevraagd worden wat de kosten zullen zijn voor gemeenten die
niet mee gaan met SOW en een eigen kerkelijke structuur en organisatie
op moeten gaan zetten.
Ds Lammers beëindigt de avond door te constateren dat er altijd al
spanning is geweest tussen de diverse groeperingen aan de rechterzijde
van de Nederlands Hervormde Kerk over de verhouding tussen “verbond
en belijdenis”. Het proces omtrent SOW heeft deze spanning alleen maar
verergerd.
Zij die het accent leggen op de belijdenis zullen niet mee gaan met de
PKN omdat deze in hun ogen een valse belijdenis heeft.
Zij die het accent leggen op Gods verbond gaan wel mee omdat ook in de
PKN Gods verbond niet eindigt ondanks de “valse” belijdenis.
Er wordt uit elkaar getrokken wat bij elkaar hoort.
God verhoede dat SOW doorgang zal vinden.
Laat er veel gebed zijn voor de synode om tot een juiste beslissing te
komen.
H. Linssen

SOW Gemeente-avonden 2004
Gemeenteavond 29 maart 2004 beleidsplan
1 Vooraf
In het komende half uur wil ik u iets laten zien van de achtergronden en
inhoud van het beleid van de kerkenraad, zoals verwoord in het
beleidsplan. Aangezien de tijd beperkt is gaat het om hoofdlijnen. Het
beleidsplan is voor de hele gemeente, en dus voor oud en jong. U kunt
allen ontdekken dat het in deze zaken niet uitmaakt of je jong of oud
bent, het gaat om wezenlijke zaken die ons allemaal aangaan. Uiteraard is
daarbij van belang hoe je naar deze zaken kijkt. Meestal is hoe u de zaken
waarneemt voor u de realiteit. In de christelijke gemeente gaat het om
een andere realiteit. Dat wil ik in deze inleiding ook laten zien
2 Om de opbouw van de gemeente
Gemeentezijn en gemeenteopbouw
Hoofdstuk 2 van het beleidsplan heeft als titel ‘Gemeentezijn in Christus’.
In het hoofdstuk wordt gerefereerd aan Efeze 4. In Efeze 4 worden door
Paulus de grondlijnen voor gemeentezijn en gemeenteopbouw getekend.
Efeze 4:11-13. ‘En Deze heeft gegeven sommigen tot apostelen, en
sommigen tot profeten, en sommigen tot evangelisten, en sommigen tot
herders en leraars; Tot de volmaking van de heiligen, tot het werk van de
bediening, tot opbouwing van het lichaam van Christus; Totdat wij allen
zullen komen tot de enigheid van het geloof en van de kennis van de Zoon
van God, tot een volkomen man, tot de mate van de grootte der volheid
van Christus'.
Beleidsplan
Onder de kerkorde van de Nederlandse Hervormde Kerk en van de
aanstaande Protestantse Kerk in Nederland heeft de kerkenraad de
verplichting tot het opstellen van een beleidsplan. Zo’n plan dient een
periode van vier á vijf jaar te bestrijken. Jaarlijks dient te worden bezien
of het plan bijstelling behoeft. Beleid heeft dan te maken met doelen die
gesteld worden, mogelijkheden om die doelen te bereiken en daarvoor
moeten middelen ter beschikking worden gesteld.
De kerkenraad is verantwoordelijk voor het beleidsplan. Het beleidsplan
betreft alle onderdelen van het gemeenteleven. Bij het opstellen van het
beleidsplan heeft de kerkenraad daarom ook gevraagd aan de organen
van bijstand, aan commissies en verenigingen om hun inbreng voor dit
beleidsplan te geven en aan te geven waar zij zich in de komende jaren
op willen richten en waar zij zorgen hebben. In het beleidsplan staan heel
veel zaken staan die in onze gemeente al jaren een plaats hebben, en er
zijn activiteiten die korter geleden zijn opgezet. Het gaat ons hierbij om
voortgang van het werk wat plaatsvindt en om het doordenken van
waarom we met elkaar gemeente zijn en hoe we de opbouw van de
gemeente als Lichaam van Christus bevorderen.
Kanttekeningen bij een beleidsplan
Is de kerkenraad niet teveel bezig met een papierwinkel, wordt er niet
teveel georganiseerd en vergadert men niet teveel? Hebben we juist niet

de Bijbel als ons beleidsplan en moeten we niet meer vanuit Gods Woord
leven en daarmee de gemeente bouwen en leiden in wezenlijke zaken? U
heeft daar zeker gelijk in. Anderzijds is het zo, dat de noodzaak voor het
opstellen van een beleidsplan de mogelijkheid schept om als kerkenraad
en ook als gemeente gericht na te denken óver die wezenlijke zaken. Als
bedacht wordt, dat het in alles gaat om de opbouw van het lichaam van
Christus - op de wijze zoals dat in Efeze 4 wordt gesteld - dan moet ook
de aandacht dáárop worden gericht. Dat is dan ook de wens en de inzet
van de kerkenraad.
Geen doel maar een middel
Bij alles - het zij nog eens gezegd - gaat het erom dat de gemeente als
Lichaam van Christus herkenbaar is. Ook kerk en gemeente kunnen zo
óvergeorganiseerd worden, dat kerkelijke en gemeentelijke bureaucratie
en activiteiten de geestelijke opbouw van de gemeente eerder tegenstaan
dan bevorderen. Het beleidsplan is daarom geen doel in zichzelf, maar
een middel om gemeentezijn en gemeenteopbouw te ondersteunen. En
daarbij toont zich ook in het opstellen van een beleidsplan en de
uitvoering van beleid in de beperking de Meester.
3 Schrift en verkondiging
Wat vraagt de Bijbel van ons?
Niet de vraag 'wat willen wij' maar 'wat wil de Schrift', moet voorop staan.
Niet hoe wij de gemeente willen inrichten, is doorslaggevend maar wat de
Schrift als wezenlijk over de gemeente zegt. In Efeze 4 wordt gesproken
over Hem, die opgevaren is ten hemel en die arbeiders in de wijngaard
heeft gegéven om de gemeente te bouwen 'totdat wij allen zullen komen
tot de enigheid des geloofs'. Het thema uit Lukas 6:46-49 spreekt over
het bouwen op rotsgrond en niet op zand. De Rots is Christus. De
gemeente is Lichaam van Christus. Daarmee is alles gezegd. Daaraan is
elk plan ondergeschikt. Een beleidsplan is ondergeschikt aan de roeping
en zending van Godswege. Mensen, die dienen in uiteenlopende taken,
worden geroepen en gezonden. De gemeente op zich wordt gezonden in
de wereld. Maar alles is gericht op 'de enigheid des geloofs'. Het werk in
de wijngaard is dan ook niet zomaar vrijwilligerswerk. Het is dienst in het
Koninkrijk, waarvan Christus Koning is. Dat hebben we als kerkenraad ook
in dit beleidsplan willen verwoorden, en zo willen we er ook uiting aan
geven.
Verkondiging en eredienst
Naar de Schriften is de verkondiging, binnen de eredienst, het centrale
element. Die verkondiging zelf dient óók te zijn naar Gods Woord en
overeenkomstig het belijden van de kerk der eeuwen en - in de traditie,
waarin de Nederlandse Hervormde Kerk staat - overeenkomstig de
belijdenis van de kerk van de Reformatie. De inrichting van de eredienst
(de liturgische inrichting, het gebruik van bepaalde formulieren voor
bijzondere diensten) is daarbij van wezenlijke betekenis. Het zingen van
de psalmen in de eredienst bijvoorbeeld heeft een diepe achtergrond.
Daarvan moeten kerkenraad en gemeente zich rekenschap geven.
Waarom willen we (uit) de Schriften zelf zingen? In een zich gereformeerd
noemende gemeente mag en zal er, wat de eredienst betreft, ook
aandacht zijn voor de plaats van de belijdenisgeschriften in het geheel.
Concreet komt dan ook de leerdienst, met daarin de onderwijzing van de

Heidelbergse Catechismus, binnen het blikveld. Kohlbrugge heeft op zijn
sterfbed gezegd: 'de Heidelberger, de eenvoudige Heidelberger, houdt
daaraan vast. Met het verdwijnen van de catechismusprediking in het
geheel van de kerk ging geestelijke verschraling gepaard, of het was er
een gevolg van. In leerdiensten bestuderen we de belijdenisgeschriften en
hun opkomen uit de Schrift zelf. De verkondiging is belangrijk, het
gesprek daarover is dat ook. Door samen te delen wat de Heere ons geeft
in de verkondiging bouwt de Heere zijn gemeente.
4 Thema van het beleidsplan
Inmiddels heb ik getracht de eerste vier hoofdstukken van het beleidsplan
samengevat weer te geven. Dan zijn we daarmee gekomen bij het thema
van dit beleidsplan. Ds. Lammers daar al heel veel over gezegd. Bouwen,
graven en verdiepen, zie Lukas 6:48. Bouwen op zandgrond is niet goed.
Dat begrijpen we wel. Als een gebouw op zand rust, dan verzakt het bij de
minste of geringste gebeurtenis. Bouwen op rotsgrond, dat is belangrijk.
Bouwen, graven en verdiepen, dat zijn drie actieve woorden, er gebeurt
iets. Maar ook een drievoudig snoer wat je niet uit elkaar moet halen.
Uiteindelijk bouwt de man zijn huis op de Rots, het onmisbare fundament.
In de twee verzen daarvoor stelt de Heere Jezus de cruciale vraag: ‘En
wat noemt gij mij Heere Heere, en doet niet wat Ik zeg? Een ieder die tot
Mij komt, en Mijn woorden hoort en doet wat Ik zeg, Ik zal u tonen, wie
hij gelijk is’. Aan het bouwen, graven en verdiepen gaat dus luisteren en
horen naar Zijn stem vooraf. En dan begrijpt u ook waarom Steenrots met
een hoofdletter staat. We zijn weer terug bij hoofdstuk 2 van het
beleidsplan: Gemeentezijn in Christus.
5 Opzet van het beleidsplan
In de hoofdstukken 5 en later vindt u allerlei uitwerkingen van de eerdere
hoofdstukken. Pastoraat, catechese, daar ligt toch een groot stuk nood?
Jeugdwerk is toch zo belangrijk? De jeugd heeft de toekomst. Waar blijkt
de missionaire roeping van de gemeente? Daar gaat het om en u wilt
weten wat de voornemens daarvoor zijn. Daar gaan we het straks over
hebben. Eerst wil ik het met u hebben over de structuur van het
beleidsplan. U ziet deze structuur uitgewerkt op het bijgaande beeld De
structuur is gepresenteerd in de vorm van een huis met 9 pijlers. Het zijn
facetten van gemeenteopbouw en ze zijn ontleend aan Handelingen 2: ‘En
zij waren eendrachtelijk bijeen, volhardende in de leer der apostelen, en
in de gemeenschap, en in de breking van het brood, en in de gebeden’.
Belijden, samenkomen, pastoraat, leren, jeugd, diaconaat, evangelisatie,
zending, beheer. Een aantal aspecten loopt eigenlijk door alle
hoofdstukken heen, waarbij de jeugd wel een apart hoofdstuk heeft, maar
ook in andere hoofdstukken komt u de jeugd tegen. De ouderen onder
ons moeten het doen zonder apart hoofdstuk, maar ook u komen we in
vrijwel alle hoofdstukken tegen. Het gebed ziet u alleen genoemd in
hoofdstuk 2, maar het gebed is onderdeel van het fundament, zoals u
kunt zien. De Bijbel komt u door het hele beleidsplan tegen, en is
onderdeel van het fundament. Christus is hét fundament. Het teken van
de vis - Ichthus: Jezus Christus, Heere en Verlosser.
De structuur van de hoofdstukken geeft ook tegelijk aan hoe we als
kerkenraad het betreffende facet gestructureerd zien of willen zien, de
indeling van deze hoofdstukken is dus niet willekeurig. Ik geef twee
voorbeelden, waarvan er één me als diaken na aan het hart ligt:

Diaconaat (hoofdstuk 8), leest u ook de kleine inleidingen bij de
paragrafen eens door Ambt en eredienst – onder andere dienen aan de
avondmaalstafel
Diaconaal bewustzijn - bevorderen
Onderling dienstbetoon - betonen
Geld en goederen - inzamelen en uitdelen
Lerende gemeente (hoofdstuk 6) Zondagsschool (kinderen)
Catechese (jongeren)
Opvoedingsavonden (ouders)
Kringen (volwassenen)
Leerdiensten (iedereen)
De catechese is één van de pijlers van het gemeenteleven. Catechese is
uitdrukkelijk onderscheiden van jeugdwerk. Dr. Verboom, die men er niet
van kan verdenken geen oog te hebben voor de grote betekenis van het
jeugdwerk in allerlei verbanden, zei haarscherp: een gemeente kan, als
het erop áánkomt, zonder jeugdwerk maar niet zonder catechese.
Catechese is dooponderricht, onderricht in het verlengde van de doop,
gericht op de openbare geloofsbelijdenis en daarom op de toegang tot het
Heilig Avondmaal en tot de ambten.
In onze tijd, waarin deze zaken worden ontkoppeld, dienen ze, vanuit het
grondstramien van een gereformeerde kerk- en gemeente-inrichting, dicht
bijeen te worden gehouden.
Verder vragen allerlei taken onder en door de jongeren aandacht. De
jeugdverenigingen en het kringwerk, de zondagsschool en het clubwerk,
ze vragen om doordenking en concrete formulering ook met betrekking
tot de verantwoordelijkheid van en het contact met de kerkenraad. Ook
daarin wordt de gemeente gebouwd. In onze gemeenten zijn
jeugdouderlingen belast met speciale zorg voor de jongeren. Dat mag
natuurlijk nooit een alibi zijn voor de kerkenraad als geheel en als
gemeente om niet met de vragen rondom het jongerenwerk bezig te zijn.
Het is een opdracht voor ons allen. In hoofdstuk 7 leest u er meer over.
We zouden uren over de structuur en inhoud van het beleidsplan kunnen
spreken, en daarmee dus uren over gemeentezijn en gemeenteopbouw.
De tijd is beperkt en we moeten voortmaken.
6 Aandachtspunten en beleidsvoornemens
Per facet van het gemeenteleven zijn door de kerkenraad
aandachtspunten en beleidsvoornemens geformuleerd. U vindt ze aan het
einde van ieder hoofdstuk kort samengevat terwijl ze in het hoofdstuk zelf
al eerder zijn uitgewerkt. Ik wil ze niet allemaal doornemen, maar er een
paar uitlichten. Leest u zelf de tekst er nog eens op na om er dieper over
door te denken.
Facet Aandachtspunten en beleidsvoornemen
Belijden In kerkenraad en gemeente leven bezwaren tegen de toevoeging
van belijdenisgeschriften en het meer pluriforme karakter van de
Protestantse Kerk in Nederland. We zullen plaatselijk, in de classis en
landelijk de kerk aanspreken vanuit de grondslag en de belijdenis van de
kerk.
Samenkomende gemeente In het jaar 2005 wordt nagedacht over de
bijbelse samenkomst van de gemeente, waaronder de liturgie. In de
afweging om de liturgie al dan niet te wijzigen wordt rekening gehouden
met de bijbelse argumentatie en met het historische karakter van onze

gemeente, de eigen identiteit van de gemeente, de plaats van onze
gemeente in de plaatselijke kerkelijke gemeente, in de landelijke kerk
evenals in de samenleving.
Pastoraat Het pastoraat willen we meer vanuit de wijk vormgeven omdat
de kerkenraad van mening is dat de grootte van de gemeente om een
sterkere wijkgebondenheid vraagt. Verder verdient de verwijzing van
gemeenteleden naar hen die betrokken zijn bij psycho-pastorale hulp
aandacht.
Lerende gemeente We willen huwelijkscatechese opzetten om daarin
onderwijs te geven op een terrein waar veel zorgen bestaan. Voor de
zondagschool en voor verschillende verenigingen en kringen gaan we
intensief na hoe de betrokkenheid van gemeenteleden die tot de
doelgroep behoren kan worden vergroot, om daarmee elkaar toe te
rusten.
Jeugdwerk Binnen het jeugdwerk willen we de afstemming van de
organen die daarbij betrokken zijn vergroten en ook integratie van het
jeugddiaconaat stimuleren. Verder is het belangrijk om met onze jongeren
in gesprek te zijn en hen vast te houden.
Diaconaat De diaconie wil Woord en daad laten samengaan en de zorg
voor elkaar meer betrokkenheid geven door diaconaal huisbezoek uit te
voeren. Ook willen we gehandicapten een meer volwaardige plaats laten
innemen in de gemeente.
Evangelisatie De betrokkenheid op de zending willen we vergroten door
jaarlijks een zendingszondag te houden en door contact te leggen en te
onderhouden met een zustergemeente. In de eigen gemeente het
uitbreiden van het gevangenispastoraat, Alpha in de gevangenis is daar
een goed voorbeeld van.
Beheer De kerkvoogdij wil zich bezinnen op haar dienende en zendende
taak in de gemeente en daarbuiten. Verder overweegt de kerkvoogdij het
oprichten van een kerkelijke bureau als administratief-ondersteunend
orgaan.
Financiën zijn geen uitgangspunt maar wel het sluitstuk van het
beleidsplan. Juist ook met betrekking tot de financiële
verantwoordelijkheid gaat het om geestelijk beheer. Daarbij hebben
vrijwel alle taken in de gemeente hun financiële kant en de voortgang van
de gemeente en het werk in de gemeente financieel mogelijk moet zijn.
Keuzes die in het verleden gemaakt zijn, zoals de bouw van de nieuwe
Rehobothkerk, dienen ook te worden gefinancierd en uw steun is daarbij
onontbeerlijk. In hoofdstuk 11 vindt u de financiële aspecten nader
uitgewerkt voor zowel de kerkvoogdij als voor de diaconie. We gaan er op
deze plaats niet nader op in.
7 Jaarlijkse thema’s
Zo langzamerhand heeft u een indruk gekregen van het beleidsplan en
wat daar inzit, onderligt en ook nog achterzit. Als u opgelet heeft, en dat
heeft u, dan heeft u gemerkt dat bij de beleidsvoornemens ik niet heb
genoemd de beleidsvoornemens uit hoofdstuk 2. Daar staan in ieder geval
twee punten die met elkaar samenhangen. Het gaat dan over eenheid en
verscheidenheid, evenals over ontmoeting en toerusting.
Eenheid in verscheidenheid
U weet net zo goed als ik dat er binnen onze gemeente binnen de eenheid

in het Bijbels gereformeerd belijden verscheidenheid is in gaven,
geloofsbeleving en de uitingen daarvan. U weet ook dat Christus als Hoofd
van de gemeente heeft geboden dat de Zijnen één zullen zijn. Het niet
gedeeld kunnen zijn van het Lichaam van Christus is ook de basis voor de
eenheid van de gemeente. Eenheid is dan ook eenheid in de waarheid van
Zijn Woord en Geest, met verscheidenheid van gaven (let wel: niet van
vaardigheden). En dan zijn we weer terug bij waar begonnen zijn,
namelijk in Efeze 4. Eenheid in verscheidenheid. De gemeente moet in
deze interne verscheidenheid op respectvolle wijze met elkaar omgaan.
Bouwen op de rots, maar geen struikelblokken voor elkaar zijn. We
hebben als kerkenraad ook uitgesproken in hoofdstuk 2 van het
beleidsplan dat we wijkavonden willen continueren en de frequentie
verhogen om door middel van ontmoeting en toerusting hieraan ook
verder gestalte te geven.
Jaarlijkse thema’s
Als kerkenraad hebben we besloten om jaarlijks een thema vast te stellen
op basis van de verschillende facetten uit het beleidsplan en over de wijze
waarop onze gemeente functioneert en zich in en aan de wereld
openbaart. Het doel van het spreken over een thema is, mede vanuit de
opdracht uit Handelingen 2, om vanuit het onderzoeken van de Bijbel na
te gaan wat de Bijbel ons leert over het thema en hoe de gemeente in het
Oude en Nieuwe Testament hiermee omging. De thema’s zijn bewust
breed gekozen, om daarmee te voorkomen dat we het gaan hebben over
de stokpaardjes waarover we eindeloos kunnen discussiëren en
ondertussen de wezenlijke zaken van het persoonlijk geloof en
gemeentezijn uit het oog verliezen. We gaan na wat de belangrijke
kernwaarden zijn die de Bijbel ons aanreikt voor het gemeenteleven en
voor ons persoonlijk leven. Het leert ons verder om inhoud te geven aan
wat we doen in de gemeente en hoe we met elkaar gemeente zijn op de
Rots. Als kerkenraad zijn we ervan overtuigd dat het gebed in de
gemeente om het ontvangen van het heil in Christus of het groeien in het
heil wat we mochten ontvangen de basis vormt.
Het is de bedoeling dat de kerkenraad aan het begin van een nieuw
seizoen een korte handreiking schrijft rondom het thema. Per seizoen is er
een thema, dat in het bijzonder betrekking heeft op twee of drie
hoofdstukken uit het beleidsplan.Vervolgens wordt aan de gemeente
gevraagd om deze thema’s op diverse bijeenkomsten en kringen verder
uit te diepen vanuit toepasselijke bijbelgedeelten en na te gaan hoe het
thema in de praktijk gestalte kan krijgen. Op deze wijze streven we
ernaar om de aspecten van het gemeentezijn verdieping en inhoud te
geven.
8 Tenslotte
Straks gaan we in gesprek met elkaar over dit beleidsplan. We vragen
daarbij uw betrokkenheid, inzet en uw gebed. En ook als u naar huis gaat
is het belangrijk dat u op uw plek aan de geest van het beleidsplan en de
beleidsvoornemens uiting geeft. Daarbij is het uiteindelijk alles beslissend
dat de Heere zelf het huis bouwt, want anders bouwen de bouwlieden
tevergeefs. Het is gemakkelijk om in te gaan op zaken die u mist of die
wat u betreft niet goed zijn. Maar laten we vooral in gesprek zijn over de
zaken die er wel in staan, zaken waar we samen van overtuigd zijn dat ze

nodig zijn en erover spreken vanuit de Bijbel.
Enkele broeders onder ons bezochten enige tijd geleden de Dag voor
Gemeenteopbouw van de Gereformeerde Bond in samenwerking met het
Instituut voor Gemeenteopbouw van de Christelijke Hogeschool Ede. Als
je daar luistert en spreekt met andere ambtsdragers, dan merk je dat we
als gemeente niet alleen staan en zijn. Niet alleen in de zorgen, niet alleen
in de problemen waar we mee worstelen, niet alleen als het gaat om
gesprek over eenheid, verscheidenheid. Niet alleen als het gaat om
gesprek over hoofdzaken, over bijzaken. Allerwegen wordt geconstateerd
dat het uiteindelijk gaat om de Hoofdzaak. En dan kom ik uiteindelijk bij
het doel wat de kerkenraad heeft met dit beleidsplan.
Waar gaat het om? Wat is het doel van gemeentezijn en de opbouw van
de gemeente? Als volgt:
• Dat de gemeente groeit in de kennis van Christus.
• Dat mensen die Christus niet kennen Hem leren kennen als de
Zaligmaker van hun leven.
• Dat het geloofsleven van hen die Christus als Zaligmaker hebben leren
kennen wordt verdiept.
• Dat zij die van het evangelie vervreemd zijn tot Hem worden gebracht.
• Dat de gemeente in de navolging van Christus gestalte geeft aan de
dienst tot de naaste.
Dat is bouwen, graven en verdiepen op de Rots. Ik dank u voor uw
aandacht.

Gemeenteavond 29 maart 2004 SOW
Gemeente,
Als wij spreken over Samen op Weg in het beleidsplan is dat de derde
keer dat het onderwerp SoW op een gemeenteavond aan de orde komt.
De eerste keer ging het vooral over de belijdenisgeschriften. De tweede
keer werden keuzes voorgelegd met een bijbelse onderbouwing van de
keuze van de kerkenraad tegen het proces te zijn maar binnen de PKN te
blijven en daarin te staan voor het geloof dat Gods trouw en het verbond
sterker is dan de kerkelijke dwaling. Een zieke moeder verlaat je niet zei
een gemeentelid. Deze derde keer gaat het vooral over het onderwerp
Samen op Weg in het beleidsplan. Gefundeerd op de Rots, dat is de kern
van het beleidsplan. Deze verdieping in de Schriften moet het meest
wezenlijke moet zijn voor onze gemeente.
Vooraf wil ik daarom graag dit zeggen. De kerkenraad waardeert het dat u
er vanavond bent. Dat geeft aan dat er bereidheid is om naar elkaar te
luisteren. Wij horen van gemeenten waar mensen tegenover elkaar
komen te staan. Waar families door dit onderwerp niet meer bijeenkomen,
waar gemeenteleden elkaar niet meer groeten. Onze gemeente is niet
beter. We zijn dankbaar dat tot op heden wel verschillen van mening zijn
gebleken, soms schijnbaar onoverkomelijk, maar dat mag nog in goede
christelijke omgang zijn met elkaar. Een verschil in visie op de kerk mag
de geestelijke eenheid niet verbreken, dat kan nooit tot eer van de Heere
zijn. Zorg voor elkaar, bijbelse zorg, zorg voor het hart, zorg voor de
persoon, meeleven met de zieken, de rouwenden en de gemeenteleden in
moeiten, ook inleven en meeleven in de soms grote kerkelijke moeiten en
samen zoeken wat de God van ons vraagt moeten ons behoeden voor
menselijke spanningen waarin het ene nodige overheerst wordt door
kerkelijke zorgen. Niemand hoeft zich persoonlijk afgewezen te voelen,
hoe zouden we durven als God ons liefheeft. De bekende uitspraak van
Augustinus “onrustig is ons hart totdat het rust vindt in God” is
persoonlijk bedoeld maar ook toepasbaar op het gemeentelijke leven.
Wij gaan nu verder met een korte rondgang door de Bijbel waarin de
keuze van de kerkenraad uitgelegd wordt te blijven binnen de PKN. Dat
neemt niet weg dat er ook bezwaren zijn, soms grote bezwaren, maar
daarover hebt u op de eerste gemeenteavonden gehoord. De vraag is niet
of deze bezwaren er zijn, ook niet hoe groot deze zijn, maar hoe we
ermee moeten omgaan. In het tweede deel wordt ingegaan op de
aspecten van Samen op Weg in het beleidsplan en de verkiezingsregeling
onder de nieuwe kerkorde.
1 De kerk in het Oude Testament
Met uitzondering van de eerste twee bladzijden in de Bijbel is er geen
pagina die niet gaat over de val van de mens en tegelijk ook de genade
van God tekent als de overwinnende macht. En dat is ook wat de
zichtbare kerk tekent: zowel gebrokenheid als genade. De eerste kerk zou
je kunnen zien in het gezin van Adam en Eva. Het zijn deze twee die God
verlaten, maar het is God die hen niet verlaat. Zelfs op de zwartste
bladzijde van de Bijbel klinkt de belofte van God door, in Genesis 3 vers

15.
In Genesis 17 stelt God de besnijdenis in. Het is het zichtbare teken van
het verbond. Zonder uitzondering gold dit verbond voor het gehele volk.
Toch zien we dat er twee soorten kinderen van het verbond zijn. Ismaël
strijd met Izaäk en Izaäk krijgt de belofte naar het zaad van Abraham
genoemd te worden. Maar zelfs van Ismaël staat geschreven dat God met
hem was, hoewel hij een Egyptische vrouw trouwt. In Jacob en Ezau
herhaalt zich de geschiedenis, er is strijd. Maar deze strijd leidt niet toit
een definitieve breuk, er komt zelfs weer verzoening. Jozef wordt verkocht
door zijn eigen broers. En toch worden uiteindelijk alle namen voor in de
stammen van Israël.
In 1 Korinthe 10 wordt Israël als een waarschuwend voorbeeld aan de
gemeente van het Nieuwe testament voorgesteld. Er wordt een parallel
getrokken tussen de gemeente van het Oude en die van het Nieuwe
testament. Dat is geen fraaie tekening. “Zij dronken alle uit de steenrots
zegt Paulus, maar in het meerder deel heeft God geen welgevallen gehad,
want zij zijn de woestijn teneergeslagen”. En toch, was er een scheuring
onder het volk? Mozes en Aäron stonden temidden van het afkerige
verbondsvolk, als dienstknechten van God. Van Mozes tot Maleachi
herhaalt zich de geschiedenis ontelbare malen. Er zijn tijden van
opwekking en reformatie onder Jozua, Samuël, David en Josia. Maar ook
tijden van verval en verwatering. En wat doet de Heere? Geen oproep tot
afscheiding, wel een oproep tot bekering door middel van zijn profeten.
We zien daarin ook hoe de Heere de ambten gebruikt. Wel wordt
eveneens gewaarschuwd tegen de blinde en de verkeerde leidslieden. Wat
is het verschil tussen de goede en de slechte leidslieden? Het verschil is of
naar de Heere en Zijn Woord gewezen wordt of dat vermenging met de
afgodendienst en eigenbelang leidend zijn.
Hanna brengt Samuël in de tempel, een tempel waarin de zonen van Eli
geen achting hebben voor het Woord van de Heere en de eredienst
verontreinigen. Zijn moeder is een gelovige vrouw, voor wie de heiligheid
hoog staat. Zij zegt “Niemand is heilig als de Heere; want er is niemand
dan Gij en er is geen rotssteen gelijk Hij”. En toch gaat Samuël naar het
woord van de Heere zelf in die verontreinigde tempel. Werpt hij de zonen
van Eli eruit? Trekt hij zich terug buiten de tempel? Nee, hij sluit zijn
mond niet, sterker nog, de Heere zegt nadrukkelijk geen woord te
verbergen, maar het is de Heere zelf die zegt over de zonen van Eli “Ik zal
het beginnen en voleinden’ .
Van Adam tot Maleachi is er een dubbele lijn van gebrokenheid en
genade, een gebrokenheid die niet leidt tot scheuren. De genade, de
zuiverheid komt van God en niet van godsdienstige mensen, hoezeer God
ons ook vraagt voor zijn eer op te komen. Dat mag ons ook zeggen hoe
wij nu tegen kerk en gemeente mogen aankijken.
2 De kerk in het Nieuwe Testament
In de tijd van de Heere Jezus is het niet anders. De Heere bezoekt de
tempel en de synagogen. Hij gaat in gesprek met de rechtzinnige
Farizeeën en de vrijzinnige Sadduceeën. Hij zondert zich niet af met zijn
discipelen. Later zien we Paulus hetzelfde doen, zijn eerste gang in een

nieuwe stad was de synagoge. De scheiding tussen apostelen en Joden
voltrok zich pas als zij worden uitgeworpen.
In de eerste christelijke gemeente was er veel goed, maar ook veel mis.
In Korinthe heerst nijd, twist en tweedracht, het loochenen van de
opstanding, zedeloosheid en dronkenschap aan het Heilig Avondmaal.
Roept Paulus op eruit weg te gaan? Nee, hij benoemt de zonde, maar hij
wijst ook op de uitnemendheid van de liefde. Niet de harde afwijzing
regeert, maar de vermaning in liefde.
De zichtbare kerk in de Openbaring laat opnieuw de strijd zien tussen
genade en afval. Er is grote verscheidenheid, maar de Heere schrijft aan
alle zeven gemeenten. Van de zeven gemeenten zijn er twee waar niets
ongunstigs wordt vermeld, Smyrna en Filadelfia. Van Smyrna wordt
gezegd dat zij moeten lijden onder Joden die hen lasteren. Zij wordt
opgeroepen tot trouw. Van Filadelfia wordt gezegd dat zij het Woord
hebben bewaard en Zijn Naam niet verloochend. Dat roept ons op te
staan op het Woord, te staan op Christus als de hoeksteen, en tegelijk er
rond voor uit te komen. De andere vijf gemeenten worden vermaand,
soms sterk, maar geen één wordt afgeschreven.
De twee lijnen die we zien is opnieuw duidelijk: gebrokenheid en genade
zijn door de hele Bijbel als een dubbele rode draad aanwezig, maar er is
geen oproep om de gemeente, de kerk te verlaten of om met een zuiver
deel een andere weg te gaan, wel om haar te herinneren aan Christus.
Gemeente de onzuiverheid zit in ons aller hart. Wij hebben deel aan de
schuld van de onzuivere kerk.
3 Wat staat in het beleidsplan over SOW?
In de nieuwe kerkorde is een groot aantal zaken waarin de plaatselijke
kerkenraad een keus moet maken. Hierover dient ook de gemeente te
worden gehoord. Dat is al eerder gebeurd op 16 september 2003, toen
deden we dat wat uitgebreider. Nu het beleidsplan daadwerkelijk voorligt,
stippen we dat opnieuw aan.
• De plaats van de gemeente in de kerk
In de laatste kerkenraadsvergadering is besloten dat we in het beleidsplan
het Convenant onderschrijven. We delen daarmee de mening van
gemeenteleden die expliciet hierom gevraagd hebben. Daar willen de hele
kerk op aanspreken. De inhoudelijke punten uit het Convenant zijn verder
op diverse plaatsen in het beleidsplan verwoord. Deze inhoudelijke punten
vinden we ook terug in de door het moderamen van de synode gegeven
verklaring. Deze verklaring is bedoeld voor opname in het beleidsplan van
gemeenten die in overeenstemming met de gereformeerde
belijdenisgeschriften in de kerk willen staan. Met instemming citeert de
kerkenraad dan ook hierna deze verklaring. Opvallend is in deze
verklaring de uitspraak dat we uitspreken in overeenstemming met de
belijdenisgeschriften te willen staan. Dat is een nog sterkere
gebondenheid dan in het artikel 10 van de hervormde kerkorde verwoord
is, waarin niet verder gegaan wordt dan de uitspraak te staan in
gemeenschap aan de gereformeerde belijdenisgeschriften. We zien hier
een gevolg van de de vergrootte zelfstandigheid van de gemeente, die
ruimte biedt aan een nog sterkere binding aan de gereformeerde
belijdenisgeschriften. Dat neemt niet weg dat de hele kerk erop

aangesproken mag worden, maar in de gemeente wordt geen verkeerde
belijdenis opgedrongen..
• Of de gemeente de naam hervormde gemeente dan wel protestantse
gemeente wil dragen.
De kerkorde geeft de mogelijkheid aan de hervormd in de naam te blijven
dragen. Het geeft de verbondenheid met het voorgeslacht aan, een
voorgeslacht dat ook koos voor de hervormde kerk toen de kerkelijke
situatie heel moeilijk was. In het beleidsplan treft u bovenaan elke
bladzijde de naam hervormde wijkgemeente van bijzondere aard aan.
• Of men plaatselijk wil verenigen met de gereformeerde kerk of niet
Het ligt niet voor de hand landelijk bezwaar te hebben tegen de
vereniging, en vervolgens plaatselijk wel te verenigen. De kerkenraad
kiest er dan ook voor niet plaatselijk te verenigen. Op de vorige
gemeenteavond is gezegd dat we streven naar een zelfde soort
verhouding tot de andere wijkgemeenten zoals dat nu ook zo is. We
zouden kunnen omschrijven: in gebrokenheid met een roeping. In
paragraaf 2.4 wordt erop gewezen dat het zoeken naar een meer
volwaardige plaats van de gereformeerde verkondiging tot het beleid
hoort.
• Of kinderen en volwassen doopleden wel of niet aan het avondmaal
toegelaten worden.
We zijn van mening dat het aangaan aan het Heilig Avondmaal
voorbehouden is aan de volwassen belijdende leden. Het deelnemen aan
het avondmaal is een belijdenis die voortbouwt op de belijdenis die is
uitgesproken in een openbare belijdenisdienst.
• Of andere levensverbintenissen kunnen worden gezegend dan die
tussen man en vrouw.
De kerkenraad zal uitsluitend huwelijken inzegenen die tussen een man
en een vrouw gesloten worden.
Al deze zaken treft u aan in het beleidsplan. In paragraaf 3.2 staat de
letterlijke verklaring, waarmee een gemeente kan aangeven waarvoor zij
staat binnen de PKN.
4 De verkiezingsregeling
Tenslotte gaan we nog in op de verkiezingsregeling. De uitwerking ervan
is noodzakelijk voor een goede basis van het beroepingswerk en
verkiezingen na 1 mei 2004. Eigenlijk is deze regeling heel simpel samen
te vatten: het is een beschrijving van de huidige gang van zaken, zoals
deze is onder de hervormde kerkorde. In het kort komt dat op het
volgende neer:
• Eens in de zes jaar is stemming waarbij gekozen wordt tussen een
dubbeltalstelling door de kerkenraad of een kandidaatstelling door de
gemeente.
• Alleen de belijdende leden kunnen stemmen
• Alleen mannelijke belijdende leden kunnen gekozen worden tot
ambtsdrager.
• De gemeente geeft aan de kerkenraad het vertrouwen een beroep op
een predikant uit te kunnen brengen zonder stemming.
5 Tenslotte, gefundeerd op de Rots
Tenslotte keren we terug naar het thema: gefundeerd op de Steenrots,
bouwen, graven en verdiepen. In Handelingen 15 is een vergadering van
ouderlingen en apostelen bijeen. Er is een verschil van mening over de
vraag of ook de heidenen besneden moeten worden. Wat valt er op in

deze vergadering? Allereerst dat verkondigd wordt dat God grote dingen
gedaan heeft. Dat is bouwen: de grote dingen van God in het middelpunt
zetten. Als de broeders het eerst niet eens worden staat Petrus op. Eerst
wijst hij op de roeping die hij van God gekregen heeft. Dan zegt hij dat
God geen juk oplegt, maar dat het genade is om zalig te mogen worden.
Zo mogen we het beleidsplan ook zien. Zo mogen we de kerk ook zien.
Het zijn geen stenen om mee te sjouwen, maar stenen om mee te
bouwen. We mogen en moeten bouwen, graven en verdiepen tot we
stoten op het fundament. Gemeente, we hoeven geen stenen op onze rug
te nemen om vervolgens om te vallen als de slagregens komen. We
mogen staan op de Rots.
Gebrokenheid en genade, de diepste zonde en de hoogste verzoening
horen beide tot de kern van de kerk op aarde. Niet zuiverheid en genade.
We mogen ons niet verheffen boven Adam en Eva, door de belofte van
Christus kwam er voor hen weer toegang tot het paradijs. We mogen ons
niet verheffen boven de zonen van Pinehas, de roeping van Samuël moge
ons tot voorbeeld zijn. We mogen ons niet verheffen boven de
Schriftgeleerden in de tempel, de Heere zocht hen op. We mogen ons niet
verheffen boven de gemeenten van de brieven in Openbaringen, ook onze
gemeente kent haar gebrokenheid naast de genade.
De zieke moeder is ook ziek door ons. Het zijn geen mensenhanden, het
is de Heere Die geneest. De enige gestalte die ons past is de
kruisgestalte, als Christus deze weg gegaan is wie zijn wij dat wij een
andere weg zouden gaan? Eindigen we in somberheid? Nee, dat zou geen
recht doen aan het vertrouwen in de Heere. Ik eindig dit gedeelte met de
tekst uit het gebed van Habakuk. Het volk werd bedreigd, mogelijk door
de Chaldeeën. Habakuk zegt :
"Alhoewel de vijgenboom niet bloeien zal, en geen vrucht aan de wijnstok
wezen zal, dat het werk van de olijfboom liegen zal, en de velden geen
spijze voortbrengen; dat men de kudde uit de kooi afscheuren zal en dat
er geen rund meer in de stal wezen zal; Zo zal ik nochtans in de Heere
van vreugde opspringen, ik zal mij verheugen".