Verhalen achter de streekproductenroute - Gemeente Heerde
Verhalen achter de streekproductenroute - Gemeente Heerde
Verhalen achter de streekproductenroute - Gemeente Heerde
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Smakelijk Heer<strong>de</strong>!<br />
streekproducten<br />
route<br />
24,5 km<br />
<strong>Verhalen</strong> <strong>achter</strong><br />
<strong>de</strong> fietsroute langs<br />
streekproducten
2<br />
Voorwoord<br />
Of u voor het eerst in <strong>de</strong> gemeente Heer<strong>de</strong> bent, hier<br />
al jaren op vakantie gaat of woont; al fietsend ont<strong>de</strong>kt<br />
ie<strong>de</strong>reen nieuwe mooie plekjes. We hèbben ook zoveel<br />
om van te genieten in onze gemeente. En dat willen we<br />
graag <strong>de</strong>len.<br />
Drie gratis fietsroutes<br />
Daarom vin<strong>de</strong>n wij het belangrijk om als gemeente drie<br />
gratis fietsroutes te lanceren, zodat u niets hoeft te<br />
missen. We hebben <strong>de</strong> heel Heer<strong>de</strong>-route, <strong>de</strong> culturele<br />
route en <strong>de</strong> <strong>streekproductenroute</strong>. Misschien heeft u ze al zien liggen<br />
bij <strong>de</strong> VVV’s en <strong>de</strong> campings.<br />
Bij die laatste route, <strong>de</strong> <strong>streekproductenroute</strong> langs allerlei smakelijke<br />
adresjes, hoort dit boekje. Enthousiaste ‘erfhou<strong>de</strong>rs’ vertellen u<br />
hoe hun streekproducten met zorg tot stand zijn gekomen. Zo neemt<br />
u alvast een voorproefje van wat onze streek u te bie<strong>de</strong>n heeft.<br />
Cittaslow<br />
Dat <strong>de</strong> gemeente Heer<strong>de</strong> hoog scoort op het gebied van rust, ruimte<br />
en natuur ont<strong>de</strong>kken steeds meer mensen. Zo staan we volgens<br />
het blad Elsevier in <strong>de</strong> top <strong>de</strong>rtig van meest aantrekkelijke woongemeenten<br />
van Ne<strong>de</strong>rland. En we zijn vereerd met <strong>de</strong> toekenning van<br />
het keurmerk Cittaslow, een internationaal predikaat voor kleine<br />
gemeenten die tot <strong>de</strong> top behoren op het gebied van leefomgeving,<br />
landschap, streekproducten, cultuurhistorie en behoud van i<strong>de</strong>ntiteit.<br />
Ook daarover vindt u in dit boekje meer uitleg.<br />
Zoals <strong>de</strong> erfhou<strong>de</strong>rs staan voor hun streekproducten, zo sta ik<br />
voor <strong>de</strong> bijzon<strong>de</strong>r aantrekkelijke gemeente Heer<strong>de</strong>. In dit boekje<br />
kunt u lezen waarom.<br />
Inez Pijnenburg-Adriaenssen,<br />
Burgemeester van <strong>de</strong> gemeente Heer<strong>de</strong>.
Inhoud<br />
4 Fruitteeltbedrijf Huiskamp<br />
8 Tuin<strong>de</strong>rij Doorn<br />
13 ’t Gulbroek<br />
18 Cittaslow<br />
20 Puur!<br />
25 Vrieze´s Erfgoed<br />
30 Pompoenenstal<br />
34 VVV´s en horeca<br />
40 Rustpunten<br />
Colofon<br />
Dit is een uitgave van<br />
<strong>de</strong> gemeente Heer<strong>de</strong>.<br />
Tekst<br />
Jolie Doorduin<br />
Vormgeving & Druk<br />
Bre<strong>de</strong>wold Grafisch Bedrijf<br />
Streekproductenroute <strong>Gemeente</strong> Heer<strong>de</strong><br />
Fotografie<br />
Tuin<strong>de</strong>rij Doorn, Henri van <strong>de</strong>r<br />
Beek, Fruitteeltbedrijf Huiskamp,<br />
Vakfoto Henri van <strong>de</strong>r Beek, Karelien<br />
Veldhuizen, <strong>Gemeente</strong> Heer<strong>de</strong>.<br />
Met dank aan alle<br />
enthousiaste erfhou<strong>de</strong>rs<br />
3
Fruitteeltbedrijf Huiskamp<br />
4<br />
Grote passie voor kleine boomgaar<strong>de</strong>n
Grote passie voor kleine<br />
boomgaar<strong>de</strong>n<br />
‘Gek van ‘n boompie’, zo omschrijft teler Herman<br />
Huiskamp zijn grote passie voor zijn kleine boomgaar<strong>de</strong>n<br />
in Veessen. Hoewel, klein. . . Twintigduizend fruitbomen<br />
heeft Huiskamp on<strong>de</strong>r zijn hoe<strong>de</strong>, die jaarlijks tonnen fruit<br />
voortbrengen, hoofdzakelijk Elstars. Een klein <strong>de</strong>el van<br />
<strong>de</strong> boomgaard is gereserveerd voor een wat gevarieer<strong>de</strong>r<br />
aanbod in appel-, peren- en pruimensoorten.<br />
Herman: ‘We hebben zeventig boompjes voor <strong>de</strong> thuisverkoop.<br />
Steeds meer mensen zoeken <strong>de</strong> sfeer van het platteland. De<br />
hang naar nostalgie wordt groter.’ Het contrast binnen het<br />
fruitteeltbedrijf is frappant. De grote bulk levert Huiskamp<br />
via een groothan<strong>de</strong>l aan <strong>de</strong> supermarkten Albert Heijn en Lidl.<br />
Zijn fruit wordt uit <strong>de</strong>n treure on<strong>de</strong>rworpen aan kwaliteitsmetingen.<br />
Herman: ‘Ik ben zelf on<strong>de</strong>rhand een halve laborant. Ik<br />
test het fruit op hardheid, het suiker- en jodiumgehalte, noem<br />
maar op. Aantoonbare kwaliteit, daar gaat het om bij <strong>de</strong> groothan<strong>de</strong>l.<br />
Bij <strong>de</strong> thuisverkoop zijn <strong>de</strong> mensen niet zo vragerig. Ze<br />
vertrouwen er op dat er geen gif in zit. Dat we duurzaam en<br />
milieuvrien<strong>de</strong>lijk werken, daar gaan <strong>de</strong> mensen gewoon van uit<br />
en daar kunnen ze ook op vertrouwen.’ Zijn vrouw Karin vult<br />
Streekproductenroute <strong>Gemeente</strong> Heer<strong>de</strong><br />
4<br />
op <strong>de</strong> kaart<br />
(pagina 46-47)<br />
5
Fruitteeltbedrijf<br />
Huiskamp<br />
Veesser Enkweg 26a<br />
8194 LM Veesen<br />
tel. 0578-631201<br />
Geopend<br />
vanaf augustus:<br />
zaterdags 9. 00 – 18. 00 uur<br />
woensdag en vrijdag 9. 00 – 13. 00 uur<br />
6<br />
aan: ‘Op het etiket van <strong>de</strong> appelsap die we<br />
verkopen staat: ‘niets aan toegevoegd’. En<br />
daar gaat het tegenwoordig om, het moet<br />
puur natuur zijn.’<br />
Het fruitbedrijf van Huiskamp in een paar<br />
woor<strong>de</strong>n; een bevlogen fruitteler, zijn klantvrien<strong>de</strong>lijke<br />
vrouw, stevige kleigrond, vakkundig<br />
gesnoei<strong>de</strong> bomen. Daar plukken <strong>de</strong><br />
klanten <strong>de</strong> vruchten van. Karin: ‘De een komt<br />
voor zoete appels, <strong>de</strong> an<strong>de</strong>r wil liever wat zuur<strong>de</strong>re, we hebben<br />
van alles wat. Er komt steeds meer vraag naar har<strong>de</strong>, zoete appels,<br />
dat is volgens mij wel een trend’.<br />
Hang naar nostalgie<br />
Karin neemt <strong>de</strong> thuisverkoop van het fruit voor het overgrote<br />
<strong>de</strong>el voor haar rekening. Vanuit <strong>de</strong> schuur naast hun huis<br />
verkopen ze pruimen, appels, hand- en stoofperen en nog wat<br />
afgelei<strong>de</strong> producten zoals appelsap en honing. ‘Steeds meer<br />
mensen zoeken <strong>de</strong> sfeer van het platteland, er is een hang naar<br />
nostalgie’, merkt Karin. ‘Ou<strong>de</strong>re mensen genieten van <strong>de</strong> smaak<br />
van vroeger, jongeren zijn op zoek naar lekker en gezond.’<br />
Fietsers hebben vanaf <strong>de</strong> IJsseldijk zicht op <strong>de</strong> negenduizend<br />
appel-, peren- en pruimenbomen <strong>achter</strong> het gezellige huis van<br />
<strong>de</strong> familie Huiskamp. Je zou met al die rijen bomen niet zeggen<br />
dat Huiskamp een kleintje is in <strong>de</strong> wereld van <strong>de</strong> fruittelers.<br />
Toch is het zo. Met <strong>de</strong> boomgaard buiten <strong>de</strong> dijk er bij opgeteld<br />
heeft <strong>de</strong> firma Huiskamp bijna zeven hectare aan fruitbomen.<br />
In <strong>de</strong> wereld van <strong>de</strong> fruitproductie is dat niet veel.<br />
Mooiste beroep<br />
Maar Herman en zijn vrouw Karin zijn er tevre<strong>de</strong>n mee. ‘Zo<br />
blijf ik wel een fruitteler. Bij een groot bedrijf is het onpersoonlijker,<br />
dan word je manager en dat is niks voor mij. Ik ben het<br />
Grote passie voor kleine boomgaar<strong>de</strong>n
‘De mensen beginnen in augustus al te<br />
bellen of er al nieuwe appels zijn’<br />
liefst <strong>de</strong> hele dag bezig met <strong>de</strong> bongerd. De vrijheid om mijn<br />
eigen gang te gaan en zoveel buiten te zijn; dit is het mooiste<br />
beroep dat er is. Toen ik het bedrijf in <strong>de</strong> jaren tachtig overnam<br />
van mijn va<strong>de</strong>r, vroeg ik of hij mij wil<strong>de</strong> leren hoe ik het beste<br />
kon snoeien. Hij zei ‘jongen, dat weet ik allemaal niet meer<br />
hoor’. Dus heb ik dat helemaal zelf uit moeten vin<strong>de</strong>n en het is<br />
een hele kunst. Snoeien doe ik bijna het hele jaar door, zo lang<br />
er nog geen blad aan <strong>de</strong> bomen zit. Een goe<strong>de</strong> oogst begint<br />
met goed snoeien. Het fruit moet genoeg ruimte en licht krijgen,<br />
er moet niet teveel en niet te weinig aan <strong>de</strong> takken blijven<br />
zitten. De fruitteelt is erg ambachtelijk, je hebt heel veel<br />
handwerk; snoeien, dunnen, plukken, planten. We zitten hier<br />
op kleigrond, dat helpt bij <strong>de</strong> hardheid en bewaarbaarheid van<br />
het fruit.’<br />
Plukslee<br />
Behalve noeste arbeid en een <strong>de</strong>skundig oog, is <strong>de</strong><br />
oogst altijd afhankelijk van het weer. ‘Late vorst,<br />
in mei, heeft grote invloed’, weet <strong>de</strong> familie Huiskamp<br />
uit ervaring. ‘De oogst begint eind juli, met <strong>de</strong><br />
pruimen. Maar <strong>de</strong> drukste tijd voor <strong>de</strong> Huiskampjes<br />
is van september tot oktober, dan moeten er duizen<strong>de</strong>n<br />
kilo’s fruit van <strong>de</strong> bomen wor<strong>de</strong>n gehaald.<br />
Karin: ‘De mensen beginnen in augustus al te bellen<br />
of er al nieuwe appels zijn.’ Dankzij <strong>de</strong> opslag in zeer<br />
geavanceer<strong>de</strong> koelcellen, blijven <strong>de</strong> appels maan<strong>de</strong>n<br />
goed. Herman: ‘Als ik in mei appels uit <strong>de</strong> koelcel<br />
haal, zijn ze nog steeds zo hard alsof ze net van <strong>de</strong><br />
boom af komen. We oogsten nog vrij ou<strong>de</strong>rwets, met<br />
een plukslee. Dat is een grote kist op een kar die je<br />
van boom naar boom kunt trekken. Met <strong>de</strong> trekker haal ik die<br />
bakken dan weer op, wel zo relaxed. De appels moet je drie<br />
keer langs, peren pluk je in een keer. En zo is het jaar weer om.’<br />
Streekproductenroute <strong>Gemeente</strong> Heer<strong>de</strong><br />
7
Tuin<strong>de</strong>rij Doorn<br />
8<br />
Tomaat die mensen blij maakt
Tomaat die mensen<br />
blij maakt<br />
Het overgrote <strong>de</strong>el van <strong>de</strong> kassen aan <strong>de</strong> Kerkdijk 3, net<br />
buiten Heer<strong>de</strong>, staat vol met komkommers. En ook die<br />
smaken prima. Maar tuin<strong>de</strong>rij Doorn staat in <strong>de</strong> wij<strong>de</strong><br />
omgeving vooral bekend om een an<strong>de</strong>r product uit z’n<br />
milieuvrien<strong>de</strong>lijk warmgestookte warenhuis.<br />
‘Veel mensen komen hier speciaal voor onze tomaten’, vertelt<br />
kweker Willem Doorn in <strong>de</strong> broeierige kas van zijn tuin<strong>de</strong>rij.<br />
Tevre<strong>de</strong>n bekijkt hij <strong>de</strong> gele bloemen van <strong>de</strong> rijen tomatenplanten.<br />
Tussen april en oktober groeien hier kilo’s en kilo’s<br />
trostomaten en cherrytrostomaten. Doorn: ‘Wat veel gebeurt,<br />
is dat <strong>de</strong> tomaten al wor<strong>de</strong>n geplukt als ze nog groen zijn. In<br />
het kistje wor<strong>de</strong>n ze dan vanzelf wel rood. Dat klopt, maar het<br />
is niet best voor <strong>de</strong> smaak. Voor ik <strong>de</strong> trossen eraf knip, moeten<br />
<strong>de</strong> tomaten rood en rijp zijn. We verkopen ze <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> dag<br />
in onze boer<strong>de</strong>rijwinkel. Dat is het grote verschil met <strong>de</strong> supermarkt,<br />
waar alle producten eerst een paar dagen on<strong>de</strong>rweg<br />
zijn geweest.’<br />
Puurheid<br />
‘Daarbij komt dat ik zo weinig mogelijk bestrijdingsmid<strong>de</strong>len<br />
gebruik. En wat ik gebruik is biologisch. Ik <strong>de</strong>nk dat je die com-<br />
Streekproductenroute <strong>Gemeente</strong> Heer<strong>de</strong><br />
2<br />
op <strong>de</strong> kaart<br />
(pagina 46-47)<br />
9
10<br />
binatie, van <strong>de</strong> natuurlijke manier van laten rijpen, <strong>de</strong> versheid<br />
en <strong>de</strong> puurheid terug proeft in onze tomaten. We laten ze<br />
proeven in onze winkel en wie ze voor het eerst probeert reageert<br />
meestal blij verrast. Zo horen tomaten te smaken.’<br />
Leven in <strong>de</strong> brouwerij<br />
Niet alleen smeuïge producten, ook smeuïge verhalen behoren<br />
tot <strong>de</strong> specialiteit van kweker Willem Doorn. Zijn tuin<strong>de</strong>rij ligt<br />
op een prachtige plek net buiten het dorp Heer<strong>de</strong>, waar <strong>de</strong> bomen<br />
van landgoed <strong>de</strong> Bonenburg plaats maken voor <strong>de</strong> open<br />
ruimte van <strong>de</strong> uiterwaar<strong>de</strong>n. Zijn kassen en akkers liggen aan<br />
een knooppunt van wegen en fietspa<strong>de</strong>n tussen <strong>de</strong> Veluwse<br />
bossen en <strong>de</strong> IJssel. Dat komt goed uit want Willem Doorn<br />
houdt wel van een beetje leven in <strong>de</strong> brouwerij. ‘We hebben<br />
het hele jaar door vaste klanten en in <strong>de</strong> zomer komen er ook<br />
veel fietsers bij mijn vrouw…. in <strong>de</strong> boer<strong>de</strong>rijwinkel. Ik vind het<br />
leuk om mensen rond te lei<strong>de</strong>n door <strong>de</strong> kassen met<br />
<strong>de</strong> komkommers, <strong>de</strong> trostomaten, cherrytomaten,<br />
Spaanse pepers, ro<strong>de</strong> en gele paprika’s maar<br />
ook <strong>de</strong> min<strong>de</strong>r beken<strong>de</strong> lange puntpaprika’s<br />
en <strong>de</strong> Turkse aubergines. Buiten hebben we in<br />
<strong>de</strong> zomer met name sla, allerlei soorten, van<br />
eikenbladsla tot lolla rossa en natuurlijk het<br />
gewone kropje sla. We telen hier op supergrond.<br />
De mensen die hier afstappen vin<strong>de</strong>n het leuk om<br />
te zien waar hun eten vandaan komt en ik vind het leuk<br />
om er dan een smeuïg verhaal bij te vertellen.’<br />
Voormalige boomgaard<br />
Van oorsprong komt <strong>de</strong> familie Doorn uit Zwolle. De oprukken<strong>de</strong><br />
stadsuitbreiding richting <strong>de</strong> huidige Isalaklinieken, dreef<br />
twaalf tuin<strong>de</strong>rs halverwege <strong>de</strong> vorige eeuw in het nauw. De<br />
gemeente Zwolle kocht hun bedrijven op en bood grond aan<br />
Tomaat die mensen blij maakt
‘Wie ze voor het eerst proeft<br />
reageert meestal blij verrast’<br />
in Heer<strong>de</strong>. Doorn: ‘Heer<strong>de</strong>? Dat stond in 1959 niet bepaald bekend<br />
als tuinbouwgebied. Wat kon je daar verbouwen met al<br />
die zandgrond? Maar Zwolle had hier Borchgrave aangekocht,<br />
een landgoed met een appelboomgaard van vijftig hectare. De<br />
kwaliteit van <strong>de</strong> grond bleek verrassend goed. Zan<strong>de</strong>rige Veluwse<br />
bosgrond vermengd met <strong>de</strong> klei uit <strong>de</strong> uiterwaar<strong>de</strong>n van<br />
<strong>de</strong> IJssel. Mijn va<strong>de</strong>r kon stukjes grond bij <strong>de</strong> Kerkdijk krijgen<br />
en zo hebben we dit bedrijf opgebouwd.’ Inmid<strong>de</strong>ls heeft tuin<strong>de</strong>rij<br />
Doorn an<strong>de</strong>rhalve hectare glastuinbouw.<br />
Toen <strong>de</strong> va<strong>de</strong>r van Willem Doorn in 1959 van Zwolle naar Heer<strong>de</strong><br />
verhuis<strong>de</strong>, had hij niet kunnen verzinnen dat zijn zoon een<br />
halve eeuw later <strong>de</strong> kassen op temperatuur kan hou<strong>de</strong>n met<br />
zijn eigen stroomopwekkingsinstallatie. In 2008 heeft Doorn<br />
een warmtekrachtkoppeling aangelegd die aardgas omzet in<br />
energie. Hij levert stroom aan drie- tot vierhon<strong>de</strong>rd huishou<strong>de</strong>ns<br />
in Heer<strong>de</strong>. De uitstoot die bij an<strong>de</strong>re centrales zo<br />
<strong>de</strong> lucht in wordt geblazen, wordt bij Doorn op<br />
een professionele manier gezuiverd. Het koel-<br />
Tomatenchutney<br />
Ingrediënten<br />
• 500 gram kleingesne<strong>de</strong>n har<strong>de</strong><br />
tomaten zon<strong>de</strong>r pit en schil<br />
• 250 gram bruine basterdsuiker<br />
• 2 kleingesne<strong>de</strong>n uien<br />
• 10 gram fijngesne<strong>de</strong>n gember<br />
• 10 gram zout<br />
• 2 port glazen azijn<br />
• 1 fijngesne<strong>de</strong>n spaanse peper<br />
• 3 uitgeperste teentjes knoflook<br />
• 1 pakje opekta<br />
Streekproductenroute <strong>Gemeente</strong> Heer<strong>de</strong><br />
Bereidingswijze<br />
Kook alle ingrediënten ongeveer 20<br />
min., voeg het pakje opekta toe en<br />
laat het nog 10 min. koken. Ver<strong>de</strong>el <strong>de</strong><br />
nog hete massa over een aantal jampotten,<br />
<strong>de</strong>ksel erop en in <strong>de</strong> koelkast<br />
plaatsen. Het is op <strong>de</strong>ze manier lang<br />
houdbaar.<br />
11
Tuin<strong>de</strong>rij Doorn<br />
Kerkdijk 3<br />
8181 RR Heer<strong>de</strong><br />
Tel. 0578-692657<br />
www.tuin<strong>de</strong>rijdoorn.nl<br />
www.toer<strong>de</strong>boerop.nl<br />
Geopend<br />
Tussen Pasen en herfstvakantie elke<br />
maandag tot en met don<strong>de</strong>rdag van<br />
8. 30 tot 12. 30 uur, vrijdag van 8. 30<br />
tot 18. 00 uur, zaterdag van 8. 30 tot<br />
13. 00 uur.<br />
Buiten het seizoen geopend op vrijdag<br />
van 8. 30 tot 18. 00 uur en zaterdag van<br />
8. 30 tot 13. 00 uur.<br />
Bijzon<strong>de</strong>rhe<strong>de</strong>n<br />
Voor een rondleiding moet u van te<br />
voren even bellen.<br />
12<br />
water laat hij door een buizenstelsel lopen,<br />
waardoor hij zijn kassen het grootste <strong>de</strong>el<br />
van het jaar tot twintig gra<strong>de</strong>n kan verwarmen.<br />
De witte buizen die laag over <strong>de</strong> grond<br />
tussen <strong>de</strong> planten doorlopen, wor<strong>de</strong>n meteen<br />
benut als rails voor <strong>de</strong> bakken met rijpe<br />
komkommers en tomaten.<br />
Zo schoon mogelijk<br />
De tuin<strong>de</strong>r heeft zich ook aangemeld voor<br />
een test met een nieuw systeem dat <strong>de</strong> kwaliteit<br />
van het oppervlakte water reguleert.<br />
‘Ik wil op <strong>de</strong> hoogte blijven van nieuwe technieken,<br />
nieuwe ontwikkelingen. Kijk, ik heb<br />
zelf ook kin<strong>de</strong>ren rondlopen, <strong>de</strong>ze aar<strong>de</strong><br />
moet nog wat langer mee dan vandaag. Ik<br />
vind het belangrijk om op een zo schoon mogelijke manier te<br />
telen, met oog voor mens en natuur’.<br />
De rondleiding door <strong>de</strong> tuin<strong>de</strong>rij eindigt in <strong>de</strong> als winkeltje<br />
gebruikte schuur. Behalve <strong>de</strong> zelfgekweekte groenten, sprokkelt<br />
<strong>de</strong> familie Doorn in <strong>de</strong> regio allerlei an<strong>de</strong>re smakelijk producten<br />
bij elkaar. Walnoten uit Vorchten, appels en peren uit<br />
Veessen, aardbeien uit Oene, eieren uit Epe, honing uit Heer<strong>de</strong><br />
en <strong>de</strong> groenten die hij zelf niet verbouwt komt uit Elburg. Bij<br />
<strong>de</strong> kassa liggen recepten van zijn vrouw, die bijvoorbeeld ook<br />
huisgemaakte komkommer kerrie chutney maakt. ‘We hebben<br />
geen gesne<strong>de</strong>n groente’, benadrukt Willem Doorn, ‘we zijn<br />
geen concurrent van <strong>de</strong> supermarkt of <strong>de</strong> groenteman, dat<br />
kun je niet vergelijken. En dat hoeft ook niet, we vullen elkaar<br />
mooi aan. Hier kom je voor <strong>de</strong> verse smaak van <strong>de</strong> producten,<br />
je weet dat het allemaal hier uit <strong>de</strong> buurt komt en <strong>de</strong> hele<br />
sfeer is hier gewoon an<strong>de</strong>rs. Dat is moeilijk te omschrijven, dat<br />
moet je gewoon ervaren.’<br />
Tomaat die mensen blij maakt
Streekproductenroute <strong>Gemeente</strong> Heer<strong>de</strong><br />
13<br />
’t Gulbroek
Bessen plukken<br />
in ’t Gulbroek<br />
‘Zelf pluk ik geen bes meer’, zegt <strong>de</strong> Heer<strong>de</strong>r<br />
bosbeskweker Henk van Dijk met een tevre<strong>de</strong>n lachje.<br />
‘Toch is er nog nooit een bes blijven hangen’. Verscholen<br />
on<strong>de</strong>r populieren staan bijna drieduizend struiken vol<br />
dikke, zoete, sappige bessen. En ze blijken nog bijzon<strong>de</strong>r<br />
gezond ook.<br />
op <strong>de</strong> kaart<br />
(pagina 46-47)<br />
14<br />
3<br />
Letterlijk busladingen vol mensen zweren bij <strong>de</strong> anti-oxidanten<br />
en <strong>de</strong> cholesterolverlagen<strong>de</strong> werking van <strong>de</strong> bessen. Om<br />
nog maar te zwijgen van het feit dat ze <strong>de</strong> bloedsuikerspiegel<br />
goed op peil hou<strong>de</strong>n. Daarbij komt dat ze gewoon lekker smaken,<br />
je kunt ze invriezen en uitgebreid mee kokkerellen.<br />
Blauwe goud<br />
De klanten vin<strong>de</strong>n het prima dit blauwe goud eigenhandig van<br />
<strong>de</strong> struiken te halen. Voormalig bosbouwer Van Dijk is al 25 jaar<br />
verguld met zijn ‘stukje grond’ van an<strong>de</strong>rhalve hectare aan <strong>de</strong><br />
Kavelweg in Heer<strong>de</strong>. Hij heeft het omgedoopt tot ’t Gulbroek,<br />
dat in ro<strong>de</strong> letters bij <strong>de</strong> ingang staat te lezen. Al viel er niet<br />
veel om te dopen, want dit gebiedje tussen Veluwe en IJssel<br />
Bessen plukken in ’t Gulbroek
heet al eeuwen ’t Gulbroek. ‘Gul’ verwijst<br />
naar <strong>de</strong> geul die hier ooit liep, ‘broek’ duidt<br />
op het van oorsprong moerassige land.<br />
’t Gulbroek<br />
’t Gulbroek aan <strong>de</strong> Kavelweg<br />
in Heer<strong>de</strong> (ongenummerd,<br />
aangegeven met groot bord)<br />
Geopend<br />
Eind juli tot begin september<br />
vrijdag 9. 00 – 16. 00 en<br />
zaterdag 9. 00 – 16. 00 uur<br />
Dikke huid<br />
Met over elkaar geslagen armen staat hij<br />
Bijzon<strong>de</strong>rhe<strong>de</strong>n<br />
Zelf een emmer meenemen<br />
met zijn gele klompen op <strong>de</strong> veren<strong>de</strong> veengrond<br />
van ’t Gulbroek. ‘Ik ben geen kerel<br />
om thuis te zitten duimen draaien’, zegt <strong>de</strong><br />
energieke Van Dijk die <strong>de</strong> zeventig al even<br />
is gepasseerd. Pas nog reed hij naar een<br />
bessenkweker in Belgie, die <strong>de</strong> bessen oogstte met een schudmachine.<br />
Tevre<strong>de</strong>n keer<strong>de</strong> hij huiswaarts met hon<strong>de</strong>rd plantjes<br />
van een nieuw ras. ‘Het zijn allemaal zoete bessen’, vertelt<br />
<strong>de</strong> bosbeskenner. ‘Er zit geen zuur ras tussen. Ook <strong>de</strong> bessen<br />
die te los aan <strong>de</strong> struik zitten doe ik niet meer. Waar <strong>de</strong> mensen<br />
het meeste van plukken, daar heb ik het meeste van staan.<br />
Een aantal jaren gele<strong>de</strong>n was ik begonnen met het rooien van<br />
het couville-ras. Toen kreeg ik bezoek van een arts uit Lelystad,<br />
Streekproductenroute <strong>Gemeente</strong> Heer<strong>de</strong><br />
15
16<br />
die juist op zoek was naar die bessen.’t Zit ‘m in het schilletje,<br />
dat is erg gezond. En <strong>de</strong> couville heeft een dikke huid en een<br />
zware neus. Ze zijn niet het lekkerst, er zit niet veel smaak aan,<br />
maar wel het gezondst. Nu ben ik ze juist aan het bijplanten, ik<br />
kom bessen tekort.’<br />
Erg in trek<br />
Als het oogstseizoen eind juli van start gaat, staan er ’s<br />
morgens om acht uur al drommen mensen voor het hek in ’t<br />
Gulbroek. Terwijl <strong>de</strong> bessenkweker zijn akker niet eer<strong>de</strong>r dan<br />
negen uur open stelt voor het plukgrage publiek. Van Dijk: ‘De<br />
blauwe bes is erg in hoor. Ik heb er mazzel mee gehad’.<br />
In <strong>de</strong> zes weken dat <strong>de</strong> bessen wor<strong>de</strong>n geoogst, vanaf eind juli,<br />
springen zijn dochters bij. Zij hebben<br />
ook gezorgd voor informatieve<br />
fol<strong>de</strong>rs, waarin talloze recepten staan<br />
voor <strong>de</strong> vere<strong>de</strong>l<strong>de</strong> bosbessen. Want<br />
dat zijn <strong>de</strong> zeventien soorten bessen<br />
die Van Dijk op zijn land heeft staan.<br />
Het zijn vere<strong>de</strong>l<strong>de</strong> Amerikaanse bosbessen,<br />
ook bekend als blueberry’s,<br />
groot van soort. Al heeft hij ook rassen<br />
uit Duitsland gehaald, waar hij jaren gele<strong>de</strong>n, op <strong>de</strong> Lunenbergerhei<strong>de</strong>,<br />
het i<strong>de</strong>e opvatte om zelf bosbessen te gaan kweken.<br />
Geen wortels<br />
‘Ik wil<strong>de</strong> een hobby hebben voor als ik stopte met werken’,<br />
vertelt Van Dijk, die <strong>de</strong> zeventig alweer een paar jaar is gepasseerd.<br />
‘Ik wou graag een beetje bosbouwer blijven en <strong>de</strong><br />
bosbes is een makkelijke plant. Het duur<strong>de</strong> wel een paar jaar<br />
voor ik geschikte grond had gevon<strong>de</strong>n. Het is net als bij het<br />
bouwen van een huis, je moet beginnen met goe<strong>de</strong> fun<strong>de</strong>ring.<br />
Bessen plukken in ’t Gulbroek
‘Hoe later in het seizoen,<br />
hoe ver<strong>de</strong>r je moet lopen’<br />
Zure grond moet je hebben, maar ook grond die altijd vochtig<br />
is, veengrond is i<strong>de</strong>aal. Want’, zijn ogen glinsteren alsof hij het<br />
won<strong>de</strong>r gisteren pas heeft ont<strong>de</strong>kt; ‘<strong>de</strong>ze planten hebben geen<br />
wortels om water te halen. Ze hebben alleen een kluit haarwortels.<br />
Hoe is het mogelijk he?’.<br />
Dagje uit<br />
‘Om dat te laten zien, zet ik een plant in <strong>de</strong> kraam die we in ‘t’<br />
Gulbroek hebben staan. Daar leggen we ook fol<strong>de</strong>rs neer. Ik<br />
sta bij <strong>de</strong> weegschaal. Bij binnenkomst weeg ik <strong>de</strong> lege emmers<br />
die <strong>de</strong> mensen meebrengen. En na een paar uur komen<br />
ze <strong>de</strong> akker af en betalen ze voor <strong>de</strong> inhoud. Ik hou veilingprijzen<br />
aan van zo’n drie euro per kilo. Ik heb er nog nooit iemand<br />
over horen klagen. De meest mensen plukken zo’n drie tot vijf<br />
kilo per uur. Ik zet meer<strong>de</strong>re bankjes neer waar <strong>de</strong> mensen hun<br />
zelfmeegebrachte brood opeten. Sommigen maken er een heel<br />
dagje uit van. Elk jaar komt er een vast ploegje mensen van<br />
een camping uit Epe. Die plukken voor een broer van een campinggast,<br />
die bakker is in Leidschendam. Die wil per se <strong>de</strong>ze<br />
bessen. Voor min<strong>de</strong>r dan hon<strong>de</strong>rd kilo doen ze het niet’ .<br />
Dauwlaagje<br />
Je merkt dat <strong>de</strong> mensen die hier komen van <strong>de</strong> natuur hou<strong>de</strong>n.<br />
De bessen wor<strong>de</strong>n geplukt zon<strong>de</strong>r <strong>de</strong> struiken te vernielen. De<br />
mensen vin<strong>de</strong>n het mooi hun bessen zelf te plukken. Er zit een<br />
dun dauwlaagje op waaraan je kunt zien dat er nog niemand<br />
an<strong>de</strong>rs met z’n vingers aan heeft gezeten. En ik spuit niet met<br />
bestrijdingsmid<strong>de</strong>len. Het is puur natuur.<br />
Op vrijdag en zaterdag is ’t Gulbroek <strong>de</strong> hele dag geopend,<br />
van negen tot vijf. Daarna hebben <strong>de</strong> bessen een kleine week<br />
om weer ‘aan te rijpen’. ‘Als <strong>de</strong> week om is, is alles weer mooi<br />
blauw. Er komen soms drie- tot vierhon<strong>de</strong>rd mensen per<br />
dag. Hoe later in het seizoen, hoe ver<strong>de</strong>r je moet lopen’.<br />
Streekproductenroute <strong>Gemeente</strong> Heer<strong>de</strong><br />
17
18<br />
<strong>Gemeente</strong> met kwaliteit<br />
De gemeente Heer<strong>de</strong> is blij met het Cittaslow-keurmerk, dat in<br />
het najaar van 2012 wordt uitgereikt. Het is een internationaal<br />
predikaat voor gemeenten die tot <strong>de</strong> top behoren op het gebied<br />
van leefomgeving, landschap, streekproducten, cultuurhistorie<br />
en behoud van i<strong>de</strong>ntiteit. Het gaat om gemeenten van<br />
min<strong>de</strong>r dan 50. 000 inwoners.<br />
In Ne<strong>de</strong>rland zijn momenteel vier gemeenten die dit keurmerk<br />
hebben. Uitgangspunt is dat er één gemeente per provincie<br />
dit keurmerk kan krijgen. Heer<strong>de</strong> is dan ook <strong>de</strong> enige in Gel<strong>de</strong>rland.<br />
Oorsprong<br />
Cittaslow is opgericht in Italië door gemeenten die al bezig waren<br />
in <strong>de</strong> slow food beweging. slow food (<strong>de</strong> term is bedacht<br />
als tegenhanger van fastfood) richt zich op puur, lekker en<br />
eerlijk eten, behoud van <strong>de</strong> traditionele keuken en een voedselproductie<br />
waarbij rekening wordt gehou<strong>de</strong>n met milieu,<br />
planten, dieren en <strong>de</strong> gezondheid van <strong>de</strong> mens. In Cittaslow<br />
zijn <strong>de</strong> i<strong>de</strong>alen van slowfood ver<strong>de</strong>r uitgewerkt naar an<strong>de</strong>re<br />
elementen van <strong>de</strong> samenleving. ‘Slow’ heeft dus veel meer te<br />
maken met tijd nemen voor kwaliteit, dan met ‘langzaam’. Ook<br />
al is <strong>de</strong> slak wel terug te vin<strong>de</strong>n in het logo van Cittaslow.<br />
Cittaslow
Lokale i<strong>de</strong>ntiteit<br />
In <strong>de</strong>ze tij<strong>de</strong>n waarin veel mensen naar<br />
<strong>de</strong> ste<strong>de</strong>n trekken is het voor authentieke<br />
gebie<strong>de</strong>n zoals <strong>de</strong> gemeente Heer<strong>de</strong>, belangrijk<br />
<strong>de</strong> lokale i<strong>de</strong>ntiteit te bewaken,<br />
te versterken en ver<strong>de</strong>r uit te dragen. In<br />
een Cittaslow-gemeente kunnen inwoners<br />
en bezoekers op een plezierige, gastvrije manier en op<br />
een menselijk tempo genieten.<br />
Manier van leven<br />
Dit betekent dat een gezond milieu, het versterken van <strong>de</strong><br />
landschappelijke kwaliteiten en een goe<strong>de</strong> infrastructuur<br />
hoog op <strong>de</strong> agenda van <strong>de</strong> gemeente staan. Deze koestert<br />
het cultuurhistorisch erfgoed, <strong>de</strong> plaatselijke tradities en het<br />
aanbie<strong>de</strong>n en promoten van streekproducten. Cittaslow houdt<br />
dus een an<strong>de</strong>re manier van leven en <strong>de</strong>nken in. De gemeente<br />
Heer<strong>de</strong> werkt samen met inwoners en on<strong>de</strong>rnemers aan <strong>de</strong>ze<br />
i<strong>de</strong>alen.<br />
Meer weten? Kijk op www. cittaslow-ne<strong>de</strong>rland. nl of<br />
www. mid<strong>de</strong>n<strong>de</strong>lfland. nl<br />
19
Puur!<br />
20<br />
Puur! valt in <strong>de</strong> smaak
Puur! valt in <strong>de</strong><br />
smaak<br />
Puur! is niet alleen <strong>de</strong> naam van hun winkel in hartje<br />
Heer<strong>de</strong>. Bas en Claire Mekking zíjn Puur!. Tussen<br />
<strong>de</strong> boerenkazen, <strong>de</strong> biologische zuivel, Italiaanse<br />
<strong>de</strong>licatessen, jam en sappen uit <strong>de</strong> streek, stralen ze<br />
pure levenslust uit.<br />
Claire: ‘We wil<strong>de</strong>n graag ons hart volgen en iets voor onszelf<br />
beginnen. Iets met sport of voeding. Bas is een echte sportman,<br />
zelf heb ik daar min<strong>de</strong>r mee. Vandaar dat we ons een<br />
paar jaar gele<strong>de</strong>n hebben gericht op gezon<strong>de</strong> voeding.’ Bas:<br />
‘Nu hebben we een winkel vol pure en eerlijke producten, dat<br />
is zo leuk! En het is geen rol die we aannemen, we kunnen helemaal<br />
onszelf zijn. We doen dit vanuit een heel simpele gedachte;<br />
dat het lekker<strong>de</strong>r is en dat het beter is voor <strong>de</strong> wereld.’<br />
Kaas van <strong>de</strong> boer<br />
Het assortiment in <strong>de</strong> volle, knusse winkel volgt soepel <strong>de</strong><br />
wens van <strong>de</strong> klant. Basisproduct is <strong>de</strong> kaas, die Bas en Claire<br />
zelf halen bij een boer in Doornspijk. Deze kaas heeft hun passie<br />
voor natuurlijke producten flink aangewakkerd. Bas: ‘Jaren<br />
gele<strong>de</strong>n haal<strong>de</strong> mijn huurbaas kaas bij een boer in Doorspijk<br />
Streekproductenroute <strong>Gemeente</strong> Heer<strong>de</strong><br />
1<br />
op <strong>de</strong> kaart<br />
(pagina 46-47)<br />
21
Puur!<br />
Bonenburgerlaan 20<br />
8181 HE Heer<strong>de</strong><br />
Tel. 0578-690245<br />
www. puurholland. eu<br />
Geopend<br />
Hele jaar door op ma 13. 00 tot 18. 00<br />
uur, di t/m vrijdag 9. 00 tot 18. 00 uur,<br />
za 9. 00 tot 17. 00 uur, vrijdagavond<br />
19. 00 tot 21. 00 uur.<br />
22<br />
en hij vroeg of ik een keer mee ging. Ik<br />
ken<strong>de</strong> dat soort kazen helemaal niet, maar<br />
vanaf dat moment was ik verkocht. Het is<br />
kaas waar je niet van af kunt blijven, zo van<br />
<strong>de</strong> boer<strong>de</strong>rij, hoe puur wil je het hebben? In<br />
Heer<strong>de</strong> was zoiets niet te koop. Het meest<br />
ambachtelijke wat je kon krijgen was <strong>de</strong><br />
kaas van <strong>de</strong> markt, maar die smaakt toch<br />
an<strong>de</strong>rs.’<br />
Om te peilen of ie<strong>de</strong>reen zo enthousiast zou wor<strong>de</strong>n van <strong>de</strong><br />
boerenkaas uit Doornspijk, startten Bas en Claire met een<br />
verkoopwagen op <strong>de</strong> parkeerplaats bij het gemeentehuis in<br />
Heer<strong>de</strong> en in Oene. De vraag naar <strong>de</strong> kazen groei<strong>de</strong>, <strong>de</strong> klanten<br />
bleven terug komen. Claire: ‘Er komen zelfs mensen uit Zwolle<br />
omdat hun kin<strong>de</strong>ren geen an<strong>de</strong>re kaas meer willen eten. Ook<br />
ou<strong>de</strong>re boeren uit <strong>de</strong> buurt eten graag onze kaas, het doet ze<br />
aan vroeger <strong>de</strong>nken.’ Bas: ‘De smaak van <strong>de</strong> kaas is steeds een<br />
beetje an<strong>de</strong>rs, geen serie is hetzelf<strong>de</strong>. Dat ligt aan het gras,<br />
aan <strong>de</strong> temperatuur buiten, aan <strong>de</strong> samenstelling van <strong>de</strong> melk.<br />
Dat vind ik juist het mooie, <strong>de</strong> invloed van <strong>de</strong> natuur die je<br />
terug proeft’.<br />
De tijd nemen<br />
De stap van verkoopwagen naar winkel was toen niet zo groot<br />
meer. Al bleek <strong>de</strong> 25 vierkante meter van hun eerste winkeltje<br />
al snel te krap. ‘Op drukke dagen ston<strong>de</strong>n <strong>de</strong> mensen buiten<br />
op <strong>de</strong> stoep. Ik geloof niet dat ze dat erg von<strong>de</strong>n want onze<br />
klanten nemen vaak even <strong>de</strong> tijd voor een praatje. Dat doen<br />
wij ook. Lekker persoonlijk moet het zijn. De rust nemen om<br />
mensen te laten proeven, hun verhaal te laten vertellen, dat<br />
vin<strong>de</strong>n we belangrijk. De sfeer in <strong>de</strong> winkel is gemoe<strong>de</strong>lijk, dat<br />
past bij Heer<strong>de</strong> en dat past bij ons.’<br />
Puur! valt in <strong>de</strong> smaak
‘Dat vind ik juist het mooie, <strong>de</strong> invloed<br />
van <strong>de</strong> natuur die je terug proeft’<br />
Puur! heeft zoveel producten dat zelfs mensen die er regelmatig<br />
komen steeds weer iets nieuws ont<strong>de</strong>kken. De boerenzuivel<br />
bijvoorbeeld, waarvan <strong>de</strong> smaak niet te vergelijken is met<br />
<strong>de</strong> massaproducten uit <strong>de</strong> fabriek. En <strong>de</strong> Italiaanse hapjes, die<br />
het heel goed doen op feestjes. Bas: ‘Dat is voor ons ook goe<strong>de</strong><br />
reclame; dat mensen op een verjaardag zijn geweest waar<br />
ze iets lekkers hebben gegeten wat uit onze winkel bleek te<br />
komen. Dan komen ze bij ons om bijvoorbeeld ook die lekkere<br />
kaas te halen en ont<strong>de</strong>kken ze nog allerlei an<strong>de</strong>re dingen die<br />
ze weleens willen proberen.’ Met een stralen<strong>de</strong> blik: ‘ Als ze ons<br />
eenmaal hebben ont<strong>de</strong>kt, blijven ze komen.’<br />
Gezond eten<br />
Volgens Bas en Claire Mekking sluit hun assortiment perfect<br />
aan bij <strong>de</strong> zoektocht van mensen naar gezon<strong>de</strong> voeding. Claire:<br />
‘Veel mensen zijn bezig met dieeten en kijken alleen naar <strong>de</strong><br />
callorien. Wij vin<strong>de</strong>n het veel belangrijker dat je na blijft <strong>de</strong>n-<br />
Streekproductenroute <strong>Gemeente</strong> Heer<strong>de</strong><br />
23
24<br />
ken over wat je eet. Dat je weet welke voedingsstoffen je binnen<br />
krijgt is veel belangrijker. Alleen op callorieen letten werkt<br />
op <strong>de</strong>n duur niet, het is niet gezond en op <strong>de</strong>n duur hou je het<br />
niet vol. Wij willen uitstralen dat we gezond leven, besef wat<br />
je eet en dat uitdragen. Het is niet onze rol om mensen om te<br />
praten. Maar we zitten wel in <strong>de</strong> keten, we dragen daaraan bij.’<br />
Betaalbaar<br />
Kiezen voor gezond eten hoeft helemaal niet duur<strong>de</strong>r te zijn,<br />
daar zijn Bas en Claire van overtuigd. Claire vertelt vol enthousiasme:<br />
‘Het moet voor ie<strong>de</strong>reen betaalbaar zijn, voor ie<strong>de</strong>reen<br />
is gezond eten belangrijk. Je maakt an<strong>de</strong>re keuzes, dan valt<br />
het dure wel mee. Moe<strong>de</strong>rs in <strong>de</strong> winkel die kiezen voor biscuitjes<br />
met honing in plaats van suiker zijn niet per se duur<strong>de</strong>r<br />
uit. Bas vult haar aan: ‘En als je kijkt naar <strong>de</strong> kiloprijs is ook<br />
<strong>de</strong> kaas niet duur<strong>de</strong>r dan in <strong>de</strong> supermarkt. Dat komt omdat<br />
er geen schakels tussen zitten van boer naar groothan<strong>de</strong>l en<br />
naar winkels. Wij halen <strong>de</strong> kazen zelf bij <strong>de</strong> boer en het is nog<br />
gezon<strong>de</strong>r ook. Er zitten bepaal<strong>de</strong> omega’s in en een laag zoutpercentage,<br />
geen kleurstoffen en conserveringsmid<strong>de</strong>len. De<br />
kaas uit <strong>de</strong> supermarkt bevat 4 procent zout bij ons isd dat 1,4.’<br />
Lachend: ‘ Als je kijkt wat echt duur is zijn dat je ziektekosten.’<br />
Heer<strong>de</strong>r strandwater<br />
Streekproducten passen heel goed in <strong>de</strong> bewuste en gezon<strong>de</strong><br />
levensstijl, zien Bas en Claire. Hun aanbod aan streekgebon<strong>de</strong>n<br />
producten breidt steeds ver<strong>de</strong>r uit, ook omdat hun<br />
klanten er naar vragen. Claire: ‘We hebben bijvoorbeeld veel<br />
soorten Veluwse jam en appelsap. We hebben het Heer<strong>de</strong>r<br />
opkikkertje, met <strong>de</strong> kerk op het etiket. En wat dacht je van<br />
het Heer<strong>de</strong>r strandwater? Dat is een honing-krui<strong>de</strong>nwijn die<br />
vakantiegangers nogal eens kopen voor <strong>de</strong>gene die thuis op<br />
<strong>de</strong> hond past’.<br />
Puur! valt in <strong>de</strong> smaak
Foto Henri van <strong>de</strong>r Beek<br />
Streekproductenroute <strong>Gemeente</strong> Heer<strong>de</strong><br />
25<br />
Vrieze’s Erfgoed
Streekproducten als<br />
koren op<br />
<strong>de</strong> molen<br />
Keurig in het gelid staan <strong>de</strong> bruine zakken<br />
pannenkoekenmeel op een werkbank in molen <strong>de</strong> Vlijt in<br />
Wapenveld. De vrijwillige molenaars malen niet alleen 12.<br />
000 kilo graan per jaar.<br />
op <strong>de</strong> kaart<br />
(pagina 46-47)<br />
26<br />
8<br />
Met nauwkeurige preciezie wegen ze ook eigenhandig <strong>de</strong> porties<br />
meel en kruidkoekmix af, storten <strong>de</strong> paar hon<strong>de</strong>rd gram in<br />
een zakje, plakken <strong>de</strong> sticker met informatie er recht en strak<br />
op. En dat hon<strong>de</strong>r<strong>de</strong>n keren <strong>achter</strong> elkaar. Want met kratten<br />
vol verlaat het gewil<strong>de</strong> meel <strong>de</strong> molen, <strong>de</strong> spil van Vrieze’s<br />
Erfgoed.<br />
Bedrijvigheid<br />
Speciaal geselecteer<strong>de</strong> tarwesoorten wor<strong>de</strong>n in molen De Vlijt<br />
‘op <strong>de</strong> wind en op steen’ gemalen. Grote hoeveelhe<strong>de</strong>n gaan<br />
naar bakker De Hoop in Hattemerbroek. Die veran<strong>de</strong>rt het volkorenmeel<br />
in Vrieze’s bro<strong>de</strong>n en molenbolletjes, on<strong>de</strong>r meer<br />
te koop in winkels in Wapenveld en Heer<strong>de</strong>. En in <strong>de</strong> streekwinkel<br />
bij <strong>de</strong> molen. Want <strong>de</strong> afgelopen jaren is er rond molen<br />
De Vlijt heel wat bedrijvigheid ontstaan. De molen staat fier in<br />
Streekproducten als koren op <strong>de</strong> molen
het mid<strong>de</strong>n op een uitloper van een Veluwse stuwwal, ook wel<br />
<strong>de</strong> meulebelt genoemd. Met daar omheen <strong>de</strong> streekwinkel, het<br />
horecage<strong>de</strong>elte met expositieruimte, het terras met uitzicht<br />
op <strong>de</strong> pluktuin, <strong>de</strong> verbouw<strong>de</strong> hooiberg, het bijenhotel en het<br />
amfitheater. Samen vormen ze Vrieze’s Erfgoed, naar het molenaarsgeslacht<br />
Vrieze dat dit alles heeft geschonken aan <strong>de</strong><br />
Stichting Molenbezit Heer<strong>de</strong>.<br />
Hongerige fietsers<br />
Vrieze’s Erfgoed heeft zich dankzij <strong>de</strong> inzet van vele Wapenvel<strong>de</strong>rs<br />
ontwikkeld tot een levendig centrum van <strong>de</strong> streekcultuur<br />
en streekproducten. Het Veluws graan-ei heeft een vaste<br />
plek in <strong>de</strong> streekwinkel, maar bijvoorbeeld ook <strong>de</strong> tomaten<br />
van <strong>de</strong> Heer<strong>de</strong>r kweker Doorn en aardbeien uit <strong>de</strong> buurgemeente.<br />
Elke zaterdag doen hongerige fietsers, wan<strong>de</strong>laars en<br />
an<strong>de</strong>re bezoekers zich te goed aan <strong>de</strong> pannenkoeken die in <strong>de</strong><br />
streekwinkel wor<strong>de</strong>n gebakken.<br />
Geheim<br />
Het geheim van <strong>de</strong> lekkere smaak van <strong>de</strong> pannenkoeken van<br />
molen <strong>de</strong> Vlijt geeft Jan Nitrauw, een an<strong>de</strong>re spil van Vrieze’s<br />
Erfgoed, al snel prijs. ‘Bij mij thuis hoeven we voor <strong>de</strong> kleinkin<strong>de</strong>ren<br />
echt geen an<strong>de</strong>re pannenkoeken te bakken. Molenaar<br />
Rudi van <strong>de</strong> Belt heeft <strong>de</strong> pannenkoekenmix<br />
gemaakt met een mengsel<br />
van volkorenmeel, bloem en een <strong>de</strong>el<br />
boekweit erdoor, dat geeft een wat<br />
notenachtige smaak.’ Hoewel het letterlijk<br />
een melige en stoffige boel is in<br />
<strong>de</strong> molen, maakt Vrieze’s Erfgoed juist<br />
een frisse, sprankelen<strong>de</strong> indruk. Hier<br />
gebeurt het, hier moet je zijn als je<br />
eens iets an<strong>de</strong>rs wilt beleven.<br />
Streekproductenroute <strong>Gemeente</strong> Heer<strong>de</strong><br />
27
28<br />
Weinig streekproducten<br />
Behalve <strong>de</strong> molenaar, heeft ook een an<strong>de</strong>re inwoner van<br />
Heer<strong>de</strong> zich over <strong>de</strong> bakkwaliteit van het meel gebogen. En<br />
niet zomaar <strong>de</strong> eerste <strong>de</strong> beste. Jan Oonk is oud directeur<br />
van Bolletje. Hij heeft een productlijn ontwikkeld. Niet alleen<br />
voor pannenkoekenmeel, ook voor kruidkoekmix en voor het<br />
tarwemeel waar het stevige vloerbrood van wordt gebakken.<br />
Nitrauw: ‘De vraag naar streekproducten wordt steeds groter<br />
en daar past het hele i<strong>de</strong>e van Vrieze’s Erfgoed heel mooi in. Er<br />
zijn hier in <strong>de</strong> buurt nog veel te weinig streekproducten, daar<br />
kunnen we samen met <strong>de</strong> lokale kwekers, imkers en boeren<br />
nog wel een slag in maken.’<br />
Authentieke stijl<br />
De ou<strong>de</strong> molenaarswoning en <strong>de</strong> <strong>achter</strong>liggen<strong>de</strong> <strong>de</strong>el zijn<br />
dankzij noeste arbeid in authentieke stijl herrezen. De ver-<br />
Streekproducten als koren op <strong>de</strong> molen
waarloos<strong>de</strong> bouwval ‘die achttien jaar<br />
leeg had gestaan en waar eerst een halve<br />
meter mest uitgschept moest wor<strong>de</strong>n’ is<br />
veran<strong>de</strong>rd in een prachtige ruimte die voor<br />
van alles wordt gebruikt. Op zol<strong>de</strong>r is een<br />
expositieruimte met wisselen<strong>de</strong> tentoonstellingen<br />
en een vaste collectie over <strong>de</strong><br />
historie van <strong>de</strong> Wapenvel<strong>de</strong>r molen. Op <strong>de</strong><br />
roodbruin geschil<strong>de</strong>r<strong>de</strong> begane grond staat<br />
een grote toog, er staan stoelen en tafels,<br />
Vrieze’s<br />
Erfgoed<br />
Groteweg 54<br />
Wapenveld<br />
www.<br />
molen<strong>de</strong>vlijtwapenveld. nl<br />
er is een keuken en in <strong>de</strong> zomer een erg aantrekkelijk terras<br />
dat uitkijkt over <strong>de</strong> moestuin en <strong>de</strong> pluktuin. Een leuke ruimte<br />
om feestjes te vieren. Daar zijn afspraken over gemaakt met <strong>de</strong><br />
lokale horeca. Vrieze’s Erfgoed biedt <strong>de</strong> ruimte, <strong>de</strong> hapjes en<br />
drankjes komen van on<strong>de</strong>rnemers uit het dorp. Maar het is ook<br />
een geweldige plek voor <strong>de</strong> meest uiteenlopen<strong>de</strong> workshops.<br />
Van brood maken, aan <strong>de</strong> slag met bloemen, bakkers die je leren<br />
hoe je ‘opoe’s kruidkoek’ het beste kunt bakken tot steeds<br />
terugkeren<strong>de</strong> rijke proeverijen van streekproducten.<br />
Toekomst<br />
Vrieze’s Erfgoed ligt bovendien op een prachtige plek waar<br />
veel fietsers passeren die genieten van <strong>de</strong> Veluwse bossen en<br />
het IJssellandschap. Natuurlijk doen <strong>de</strong> molenaars veel meer<br />
dan het meel in zakjes verpakken. Zij zorgen ervoor dat <strong>de</strong><br />
molen draait en ze vin<strong>de</strong>n het ook leuk om er over te vertellen<br />
tij<strong>de</strong>ns een rondleiding. Voor <strong>de</strong> toekomst heeft <strong>de</strong> stichting<br />
Molenbezit Heer<strong>de</strong> nog allerlei plannen, zoals <strong>de</strong> aanleg van<br />
een avonturenpad voor kin<strong>de</strong>ren en het ontwikkelen van eductieve<br />
informatiezuilen. Kortom; Vrieze’s Erfgoed is een plek<br />
met een verhaal. Het is er goed toeven.<br />
Streekproductenroute <strong>Gemeente</strong> Heer<strong>de</strong><br />
Geopend<br />
Elke zaterdag van 9. 00-17. 00<br />
op overige dagen alleen als <strong>de</strong><br />
molen draait.<br />
29
De Pompoenenstal<br />
30<br />
Rondstruinen tussen groene fles en Turkse muts
Rondstruinen tussen<br />
gr o e n e fle s e n<br />
Turkse muts<br />
Elk jaar staat Karelien Veldhuizen uit Wapenveld voor een<br />
dilemma: ga ik weer pompoenen kweken of niet?<br />
Haar Pompoenenstal in <strong>de</strong> uiterwaar<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> IJssel, vraagt,<br />
zoals <strong>de</strong> naam al doet vermoe<strong>de</strong>n, om een flinke voorraad<br />
pompoenen. En als het hele proces van zaaien tot oogsten<br />
naar wens verloopt, heeft ze vanaf augustus dan ook minstens<br />
twintig soorten. Maar telkens is het spannend of dat lukt.<br />
Constant bezig<br />
Karelien: ‘Pompoenen kweken is uitproberen. De verwachtingen<br />
zijn steeds hoog gespannen. Je bent hele seizoen aan het<br />
werk. Ik kweek alles buiten. Ik heb een kleine kas staan om in<br />
te zaaien. Om te kiemen hebben ze warmte nodig. In het voorjaar<br />
wordt een vracht championmest gebracht, dat verbetert<br />
<strong>de</strong> structuur van <strong>de</strong> bo<strong>de</strong>m. Je moet steeds keuzes maken;<br />
zal ik <strong>de</strong> plantjes nu naar buiten doen of is het nog te koud?<br />
Strooi ik houtsnippers tegen <strong>de</strong> slakken of trekt dat weer<br />
Streekproductenroute <strong>Gemeente</strong> Heer<strong>de</strong><br />
7<br />
op <strong>de</strong> kaart<br />
(pagina 46-47)<br />
31
32<br />
teveel knaagdieren aan? Het houdt je constant bezig. Dan wil<br />
je oogsten en valt het soms vreselijk tegen. Je hebt elk jaar <strong>de</strong><br />
trigger dat je nog mooiere pompoenen wilt kweken dan het<br />
voorgaan<strong>de</strong> jaar. Je leeft dicht bij <strong>de</strong> natuur, besteedt veel zorg<br />
en aandacht aan <strong>de</strong> planten. Dan doet het gewoon pijn als<br />
alles verregent of als er een ziekte in <strong>de</strong> planten komt of slakken’,<br />
vertelt Karelien.<br />
Kriebelen<br />
‘Van huis uit ben ik bloemist en ik <strong>de</strong>nk dat ik kwekersbloed heb.<br />
Want het begint toch elk jaar weer te kriebelen. Dat herkennen<br />
kwekers bij elkaar. Mijn broer is boomkweker en mijn va<strong>de</strong>r gaf<br />
les aan <strong>de</strong> tuinbouwschool, het zit er dus wel in. Ik heb wel eens<br />
gedacht ‘ik trek alles er af en zet er maïs neer’. Maar dan komt <strong>de</strong><br />
gids van het za<strong>de</strong>nbedrijf en dan ik <strong>de</strong>nk ik ‘oh, die is leuk en die<br />
is ook leuk!’. Dan heb je zo weer veertig soorten.’<br />
Geur<br />
De flespompoen is haar specialiteit. Deze groene variant met<br />
langgerekte hals kweekt ze aan bogen, een eind boven <strong>de</strong><br />
grond. Want als <strong>de</strong> flespompoen te weinig ruimte krijgt, groeit<br />
‘ie krom. De flespompoen bloeit wit en heeft een heel eigen<br />
geur, <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re pompoenbloemen zijn okergeel. “Eigenlijk is <strong>de</strong><br />
flespompoen min<strong>de</strong>r geschikt voor Ne<strong>de</strong>rland want hij heeft<br />
veel uren zon nodig. Maar ik vind ‘m zo <strong>de</strong>coratief! Ik heb ook<br />
allerlei varianten van <strong>de</strong> beken<strong>de</strong> oranje sierpompoenen en<br />
Turkse mutsen. Als ik tussen <strong>de</strong> planten loop en er zit per ongeluk<br />
een flespompoen tussen <strong>de</strong> rest, dan ruik ik dat meteen.’<br />
Ontploffen<br />
En er komen steeds meer eetbare exemplaren bij, waar je mee<br />
kunt kokkerellen. Daar is vraag naar, vertelt <strong>de</strong> pompoenkweekster:<br />
‘Vroeger kocht mijn moe<strong>de</strong>r echt geen pompoenen<br />
Rondstruinen tussen groene fles en Turkse muts
De Pompoenenstal<br />
Het Oever 1<br />
8191 NN Wapenveld<br />
bij <strong>de</strong> groenteman. Ze had geen i<strong>de</strong>e wat ze<br />
tel. 06-50868801<br />
daarmee zou kunnen doen. Tegenwoordig<br />
www. pompoenenstal. nl<br />
ziet men <strong>de</strong> leukigheid daarvan in. Op internet<br />
vind je <strong>de</strong> recepten; ‘oh, doe je dat zo!’.<br />
De combinatie met krui<strong>de</strong>n is op dit moment<br />
vooral trendy. Je kunt er ook jam van<br />
maken, soep, cake, je kunt ze klaarmaken met an<strong>de</strong>re groenten<br />
in <strong>de</strong> oven, noem maar op. Van oorsprong komen <strong>de</strong> pompoenen<br />
uit <strong>de</strong> Oekraïne, daar komen ook veel recepten vandaan.<br />
In <strong>de</strong> negentien<strong>de</strong> eeuw bewaar<strong>de</strong>n ze daar een voorraad in<br />
kel<strong>de</strong>rs, om in <strong>de</strong> winter op te eten. Je kunt ze ook ontzettend<br />
lang bewaren, al moet je daar wel mee uitkijken. Als ze te lang<br />
liggen gaan ze gisten en als je er dan een mes in zet kan ‘ie<br />
ontploffen.’<br />
Eigen thermoskan<br />
Karelien doet graag haar verhaal over <strong>de</strong> pompoenen. Ze geeft<br />
rondleidingen aan passanten en op afspraak ook aan groepen.<br />
Ze geeft workshops, cursussen en lezingen. ‘Vanaf half augustus<br />
is het hier het leukst. Je kunt op je gemak rondkijken in <strong>de</strong><br />
tuin, we hebben een imker, je kunt hier bloemen plukken en<br />
je mag gerust je eigen thermoskan meenemen en van het uitzicht<br />
genieten. Deze plek is alleen al heel bijzon<strong>de</strong>r.’ In <strong>de</strong> creatieve<br />
ruimte van <strong>de</strong> Pompoenenstal zijn<br />
<strong>de</strong> hele maand september bloemsierontwerpen<br />
te zien en Karelien heeft er altijd<br />
wel keramiek staan of beel<strong>de</strong>n<strong>de</strong> kunst.<br />
Ze staat ook voor <strong>de</strong> klas in het voortgezet<br />
on<strong>de</strong>rwijs en als ontspanning is het fijn om<br />
tussen <strong>de</strong> planten te duiken: ‘Lekker warm<br />
in je kas of in buiten in <strong>de</strong> voorjaarszon.<br />
Lachend: ‘En die plantjes hou<strong>de</strong>n tenminste<br />
allemaal hun mond’.<br />
Streekproductenroute <strong>Gemeente</strong> Heer<strong>de</strong><br />
33
Streekproductenroute<br />
Deze route zet <strong>de</strong> streekproducten van Heer<strong>de</strong> centraal. U<br />
fietst langs boerenerven met groenten uit <strong>de</strong> kas, langs ou<strong>de</strong><br />
fruitboomgaar<strong>de</strong>n van een teler langs <strong>de</strong> IJssel, ontmoet <strong>de</strong><br />
boer <strong>achter</strong> een fair tra<strong>de</strong> product. Haal een pakje pannenkoekenmeel<br />
on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> draaien<strong>de</strong> wieken van <strong>de</strong> molen en ont<strong>de</strong>k<br />
wat <strong>de</strong> vruchtbare gron<strong>de</strong>n van Heer<strong>de</strong> aan lekkere en pure<br />
smaken voortbrengen. Geniet on<strong>de</strong>rweg van een hapje of een<br />
drankje bij één van <strong>de</strong> horecagelegenhe<strong>de</strong>n die streekproducten<br />
op <strong>de</strong> kaart heeft staan. Beleef Heer<strong>de</strong> met alle zintuigen!<br />
Deze route maakt gebruik van het bestaan<strong>de</strong> fietsknooppuntennetwerk.<br />
De knooppuntennummers vindt u terug op <strong>de</strong><br />
kaart en op bordjes langs <strong>de</strong> weg. U kunt aan <strong>de</strong> hand van <strong>de</strong>ze<br />
knooppunten zelf eenvoudig een langere of kortere fietsroute<br />
uitstippelen.<br />
Rustpunten langs <strong>de</strong> route<br />
Landhuis Ol<strong>de</strong>nbelt<br />
Kerkdijk 17<br />
Heer<strong>de</strong> (tussen knp 93 en 97)<br />
Melkveebedrijf Het Oever<br />
Het Oever 2<br />
8191 NN Wapenveld<br />
Streekproductenroute <strong>Gemeente</strong> Heer<strong>de</strong><br />
Rustpunt Klooster Hulsbergen<br />
Ellenhoorn 2<br />
Wapenveld (knp 33-85)<br />
VVV’s &<br />
horeca<br />
35
36<br />
VVV’s &<br />
horeca<br />
Deelnemen<strong>de</strong> horeca<br />
IJsselzicht<br />
IJsseldijk 40<br />
8194 LE Veessen<br />
De Keet van Heer<strong>de</strong><br />
Eperweg 55<br />
8181 EV Heer<strong>de</strong><br />
op <strong>de</strong> kaart<br />
(pagina 46-47)<br />
De Hekserie<br />
Groteweg 24<br />
8191 JW Wapenveld<br />
Hotel-Restaurant IJsselzicht<br />
Hotel-Restaurant IJsselzicht heeft een terras met<br />
uitzicht over <strong>de</strong> IJssel. Op <strong>de</strong> kaart staan in het<br />
seizoen zomerkoninkjes van <strong>de</strong> aardbeientuin uit<br />
Oene, het dorpje dat net zui<strong>de</strong>lijk ligt van Veessen. Ook voor <strong>de</strong><br />
omeletten en pannenkoeken wor<strong>de</strong>n boodschappen gedaan in<br />
Oene, bij een scharreleierboer. Het pannenkoekenmeel komt<br />
bij Molen <strong>de</strong> Vlijt vandaan. Bij tuin<strong>de</strong>rij Doorn wor<strong>de</strong>n tomaatjes<br />
en komkommer gehaald voor lekkere sala<strong>de</strong>s en paprika’s,<br />
aubergine,courgette en venkel voor onze verse groentetaart.<br />
Zodra <strong>de</strong> nazomer aanbreekt is er fruit uit <strong>de</strong> eigen boomgaard,<br />
maar ook het biologisch fruitsap van <strong>de</strong> Veessense<br />
hoeve De Nijensteen staat op <strong>de</strong> kaart.<br />
VVV Agentschap Heer<strong>de</strong><br />
p/a Wereldwinkel (naast <strong>de</strong> Plus Supermarkt)<br />
Dorpsstraat 55a<br />
8181 HN Heer<strong>de</strong><br />
e-mail info@vvvheer<strong>de</strong>.nl<br />
telefoon 0578 612696 (VVV Epe)<br />
Geopend: di. t/m vrij. 9.30-12.30u + 13.30-17u, za. 10-16.30u
op <strong>de</strong> kaart<br />
(pagina 46-47)<br />
De Keet van Heer<strong>de</strong><br />
De keet van Heer<strong>de</strong> heeft besloten <strong>de</strong>ze zomer<br />
haar horizon te verleggen en zich te oriënteren<br />
op het aanbod van lokale producten. En zet op <strong>de</strong><br />
kaart een komkommersoep / tomatensoep met ingredienten<br />
van tuin<strong>de</strong>rij Doorn of een gevul<strong>de</strong> paprika met groenten van<br />
<strong>de</strong>ze tuin<strong>de</strong>r, die veelal biologische producten levert. Ook waren<br />
ten tij<strong>de</strong> van het maken van <strong>de</strong>ze fietsfol<strong>de</strong>r gesprekken<br />
gaan<strong>de</strong> met slagerij ter Weele uit Oene en met Molen <strong>de</strong> Vlijt<br />
over een streekbroodje…<br />
3<br />
op <strong>de</strong> kaart<br />
(pagina 46-47)<br />
De Hekserie<br />
De Hekserie in Wapenveld is een gezellig restaurant<br />
waar ook gezinnen goed terecht kunnen<br />
vanwege <strong>de</strong> speelmogelijkhe<strong>de</strong>n voor kin<strong>de</strong>ren.<br />
Molen <strong>de</strong> Vlijt ligt natuurlijk om <strong>de</strong> hoek, en dus wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong><br />
huisgemaakte koekjes hier gebakken met meel van <strong>de</strong> molen.<br />
De eigenaar heeft een zwager die aardappels in Heer<strong>de</strong><br />
teelt, en daarvan maakt <strong>de</strong> kok van <strong>de</strong> Hekserie dan weer <strong>de</strong><br />
gebakken aardappeltjes. En een specialiteit van iets ver<strong>de</strong>r<br />
weg, maar nog altijd uit <strong>de</strong> regio vindt u hier ook op <strong>de</strong> kaart:<br />
run<strong>de</strong>rbiefstuk van Drents Hoogveen. Overigens is <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong><br />
eigenaar verantwoor<strong>de</strong>lijk voor het Spookhuys in Hattem, en<br />
ook daar wordt gewerkt met streekproducten.<br />
Veluwe Informatie Punt Wapenveld<br />
p/a Shalom Boek- en CD winkel<br />
Klapperdijk 27<br />
8191 AC Wapenveld<br />
e-mail info@vvvheer<strong>de</strong>.nl<br />
telefoon 0578 612696 (VVV Epe)<br />
Geopend: ma. 13.30-17.30u, di. t/m do. 9-12.30u + 13.30-17.30u,<br />
vr. 9-12.30u + 13.30-17.30u + 18.30-20.30u, za. 9-16u<br />
Streekproductenroute <strong>Gemeente</strong> Heer<strong>de</strong><br />
37
Vorchten<br />
Vorchten is een piepklein dorpje rondom een prachtige ou<strong>de</strong><br />
kerk. Vorchten is een vermelding op <strong>de</strong>ze route waard vanwege<br />
<strong>de</strong> vele seizoensproducten die er wor<strong>de</strong>n aangebo<strong>de</strong>n in<br />
<strong>de</strong> zomermaan<strong>de</strong>n.<br />
Aan <strong>de</strong> Kerkweg in Vorchten zet <strong>de</strong> imker vaak potjes honing<br />
aan <strong>de</strong> weg.<br />
Scharreleieren vindt u bij <strong>de</strong> pastorie bij <strong>de</strong> kerk.<br />
En aan <strong>de</strong> Losweg en <strong>de</strong> Vorchter Enkweg staan twee boer<strong>de</strong>rijen<br />
die aan <strong>de</strong> weg appels en peren uit eigen boomgaard<br />
verkopen.<br />
Tussen Vorchten en Veessen bie<strong>de</strong>n meer<strong>de</strong>re boer<strong>de</strong>rijen<br />
aardappelen te koop aan.<br />
Streekproductenroute <strong>Gemeente</strong> Heer<strong>de</strong><br />
VVV’s &<br />
horeca<br />
op <strong>de</strong> kaart<br />
(pagina 46-47)<br />
39
Afstappen bij<br />
een rustpunt<br />
op <strong>de</strong> kaart<br />
(pagina 46-47)<br />
40<br />
1<br />
Landhuis Ol<strong>de</strong>nbelt<br />
Landhuis Ol<strong>de</strong>nbelt, Kerkdijk 17 Heer<strong>de</strong><br />
‘Ol<strong>de</strong>nbelt’: <strong>de</strong> naam van een historische buitenplaats tussen<br />
Heer<strong>de</strong> en Veessen. De eerste indruk roept associaties op<br />
met een koloniaal huis met mid<strong>de</strong>ngevel en zijvleugels. Het<br />
huidige huis dateert uit het mid<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> negentien<strong>de</strong> eeuw.<br />
Maar <strong>de</strong> oerou<strong>de</strong> Hollandse lin<strong>de</strong>n wijzen op veel vroegere<br />
bewoning. En <strong>de</strong> oudste koopakte dateert uit 1682. Ook geen<br />
won<strong>de</strong>r; <strong>de</strong> verhoog<strong>de</strong> zandrug (‘<strong>de</strong>n Belt’) in <strong>de</strong> IJssel<strong>de</strong>lta,<br />
een uitloper van het Veluwemassief, bood gelegenheid tot<br />
bewoning en verbouwing.<br />
De boomkwekerij rond het huis behoort tot <strong>de</strong> oudste van<br />
Ne<strong>de</strong>rland en draagt nog steeds <strong>de</strong> naam van <strong>de</strong> vroegere bewoners<br />
Bischoff Tulleken. Laan- park – en sierbomen wor<strong>de</strong>n<br />
er gekweekt. En als u fietsend (of wan<strong>de</strong>lend) <strong>de</strong> kwekerij op<br />
komt rij<strong>de</strong>n treft u in het voormalige ‘Stekhok’ het theehuis<br />
aan; bedien u zelf! Deze ruimte is omgedoopt in ‘<strong>de</strong> Loofhut’.<br />
Wan<strong>de</strong>lend door <strong>de</strong> ‘Bomenkijktuin’ kunt u ruim zestig markante<br />
bomen bewon<strong>de</strong>ren die ook voor <strong>de</strong> particulier (dus niet<br />
Rustpunt Landhuis Ol<strong>de</strong>nbelt
Rustpunten zijn meestal ingericht bij bebouwing<br />
(een boer<strong>de</strong>rij of ‘landhuis’) en bie<strong>de</strong>n <strong>de</strong> recreanten<br />
een plek om even op a<strong>de</strong>m te komen, een kopje<br />
koffie te drinken en eventueel een elektrische fiets<br />
weer op te la<strong>de</strong>n.<br />
gigantisch groot) interessant<br />
kunnen zijn. En on<strong>de</strong>rweg<br />
kunt u plaats nemen op vier<br />
verstil<strong>de</strong> Rustpunten op een<br />
bankje en teksten uit <strong>de</strong> vier<br />
boeken van <strong>de</strong> Navolging<br />
van Christus van Thomas á<br />
Kempis tot u laten doordringen<br />
die daar om <strong>de</strong> bankjes<br />
zijn gezet. Want waarom zou het Rustpunt ook niet een gelegenheid<br />
kunnen bie<strong>de</strong>n tot een meditatief moment?<br />
Koetshuis<br />
En dan nog tenslotte ‘Het Koetshuis’ <strong>achter</strong> het landhuis gelegen:<br />
hier een klein museum met informatie over kwekerij, huis<br />
en bewoning door <strong>de</strong> eeuwen heen. En toiletgelegenheid.<br />
Mocht u nog energie hebben: volg dan <strong>de</strong> groene paaltjes en<br />
maak een kwekerijwan<strong>de</strong>ling.<br />
En fietst (wan<strong>de</strong>lt) u ver<strong>de</strong>r? Rustpunt ‘Ol<strong>de</strong>nbelt’ ligt strategisch<br />
aan verschillen<strong>de</strong> fietsroutes richting IJssel, Oene, Wapenveld<br />
en Heer<strong>de</strong>.<br />
Streekproductenroute <strong>Gemeente</strong> Heer<strong>de</strong><br />
41
Melkveebedrijf Het Oever<br />
Melkveebedrijf Het Oever, Het Oever 2, 8191 NN Wapenveld<br />
op <strong>de</strong> kaart<br />
(pagina 46-47)<br />
42<br />
2<br />
Op het unieke plekje Het Oever langs <strong>de</strong> Werverdijk in<br />
Wapenveld hebben Jeanet en Bertus Doppenberg een<br />
Rustpunt geopend. ´Over <strong>de</strong> dijk gaan heel veel fietsers<br />
en an<strong>de</strong>re passanten. Die krijgen nu een plek om te<br />
genieten. Maar natuurlijk zijn ook <strong>de</strong> eigen inwoners<br />
welkom als ze een rondje fietsen´, vertelt Jeanet<br />
Doppenberg die het nieuwe Rustpunt gaat verzorgen.<br />
Rustpunt Melkveebedrijf Het Oever
Fietsers en wan<strong>de</strong>laars<br />
kunnen er koffie, thee of<br />
frisdrank nuttigen en <strong>de</strong><br />
eigen gebakken appeltaart<br />
van Jeanet wordt<br />
in <strong>de</strong> wij<strong>de</strong> omtrek geroemd,<br />
evenals <strong>de</strong> versgeslagen slagroom.<br />
Maar <strong>de</strong> familie Doppenberg heeft <strong>de</strong> ruimte op Het Oever ook<br />
gebruikt om wat extra’s toe te voegen. Je kunt er elektrische<br />
fietsen opla<strong>de</strong>n, er is een over<strong>de</strong>kte ruimte met leuke ca<strong>de</strong>autjes<br />
en Jeanet verkoopt er <strong>de</strong> eigengemaakte appeltaartjam. Er<br />
is een toiletvoorziening en ook staan er speeltoestellen voor<br />
kin<strong>de</strong>ren. Het Oever is een melkveehou<strong>de</strong>rij met overwegend<br />
Fleckvieh koeien. Dit is van oorsprong een run<strong>de</strong>rras uit Duitsland.<br />
Een groot <strong>de</strong>el van het voorjaar, <strong>de</strong> zomer en herfst loopt<br />
het vee buiten. ‘De koeien vin<strong>de</strong>n het heerlijk om buiten te<br />
grazen,’ vertelt Doppenberg.<br />
Super initiatief<br />
Over <strong>de</strong> motivatie om <strong>de</strong>elnemer te wor<strong>de</strong>n van De faire melk is<br />
Doppenberg hel<strong>de</strong>r: ‘Het is een super initiatief dat consumenten<br />
nu eens niet alleen op <strong>de</strong> prijs letten maar ook op <strong>de</strong> kwaliteit<br />
en herkomst van het product. Via De faire melk zijn we<br />
beter in staat hoge kwaliteit melk en een diervrien<strong>de</strong>lijk product<br />
te garan<strong>de</strong>ren.’ Als u faire Fairtra<strong>de</strong> chocola<strong>de</strong>melk koopt,<br />
krijgen zowel <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse melkveehou<strong>de</strong>rs als <strong>de</strong> cacao- en<br />
suikerrietboeren een eerlijke prijs voor hun producten.<br />
Streekproductenroute <strong>Gemeente</strong> Heer<strong>de</strong><br />
43
44<br />
3<br />
op <strong>de</strong> kaart<br />
(pagina 46-47)<br />
Klooster-Hulsbergen<br />
Ellenhoorn 2, Wapenveld<br />
Op het unieke plekje Het Oever langs <strong>de</strong><br />
Werverdijk in Wapenveld hebben Jeanet en Bertus<br />
Doppenberg een Rustpunt geopend. ´Over <strong>de</strong><br />
dijk gaan heel veel fietsers en an<strong>de</strong>re passanten.<br />
Die krijgen nu een plek om te genieten. Maar<br />
natuurlijk zijn ook <strong>de</strong> eigen inwoners welkom als<br />
ze een rondje fietsen´, vertelt Jeanet Doppenberg<br />
die het nieuwe Rustpunt gaat verzorgen.<br />
Rustpunt Klooster Hulsbergen
Klooster Hulsbergen heeft een Lange voor geschie<strong>de</strong>nis<br />
Hulsbergen wordt het eerst vermeld in 1370 toen aan het<br />
gebied ten zui<strong>de</strong>n ervan dijkrechten wer<strong>de</strong>n gegeven. In 1413<br />
werd er een kapel in gewijd en in 1490 kwam er een nieuwe<br />
kapel klaar voor 120 broe<strong>de</strong>rs kort na <strong>de</strong> beel<strong>de</strong>n storm hield<br />
het fraterhus op te bestaan. En na <strong>de</strong> Franse tijd kwam het in<br />
bezit van <strong>de</strong> familie Daen<strong>de</strong>lsen in 1932 in <strong>de</strong> publieke veiling.<br />
Nu in bezit van Gel<strong>de</strong>rsch Landschap.<br />
Rustpunt Klooster Hulsbergen ligt aan <strong>de</strong> Ellenhoorn aan <strong>de</strong><br />
rand van bos en weilan<strong>de</strong>n tussen <strong>de</strong> IJssel en het Apeldoornskanaal<br />
tussen Hattem en Wapenveld aan een van <strong>de</strong> vele<br />
fiets en wan<strong>de</strong>lroutes. Het markante huis is omstreeks 1920<br />
gebouwd als een melk inrichting voor zuigelingen melk. Later<br />
omgebouwd als boer<strong>de</strong>rij en nu in gebruik als woonhuis. Klooster<br />
Hulsbergen maakt <strong>de</strong>el uit van een zeer gave uiterwaar<strong>de</strong>n<br />
(<strong>de</strong> Hoenwaard en IJssel ) Op Ellenhoorn 6 is SVR Camping ’t<br />
Klooster.<br />
Streekproductenroute <strong>Gemeente</strong> Heer<strong>de</strong><br />
45
HATTEM<br />
LA<br />
WILG<br />
TENWINKEL-<br />
Het<br />
Achterveen<br />
APELDOORNSE<br />
B<br />
KOEWEG<br />
AK<br />
G<br />
GER-<br />
EG HEZENB E RG<br />
LANGEN-<br />
E N -<br />
Veluwsche<br />
Wetering<br />
BERG<br />
HAZEN-<br />
AKKER<br />
WE G<br />
Win<strong>de</strong>sheim<br />
BERGWEG<br />
WIJHESEWEG<br />
STR.<br />
FABRIEKSWEG<br />
Berghuizen<br />
Soestweteringpad<br />
DORPS-<br />
WIJHESEWEGWIJHESEWEG<br />
VELD-<br />
PRINSES<br />
CHRISTINALN.<br />
KONIJNENBERGERW. Opbroeksepad<br />
BOS-<br />
STEEG<br />
W.<br />
ORANJE NASSAULAAN<br />
kuilen<br />
Leem-<br />
I R E NELAAN<br />
PR.<br />
Hessen-<br />
KANAALDIJK<br />
VEEN-<br />
WAL<br />
KON. EMMALN.<br />
PRINSES BEATRIXLAAN<br />
LEEMCULEWEG<br />
FLIP HUL<br />
BELT<br />
BURGEMEESTER HON COOPLAAN<br />
DE<br />
GROTEWEG<br />
DIJK<br />
NOORDER-<br />
KAMPWEG<br />
pad<br />
BENTINCKS-<br />
KAMP<br />
HESSEN-<br />
Ve ldw .<br />
VELDWEG<br />
ELLENHOORN<br />
WEG<br />
KLOOSTER-<br />
PARKWEG<br />
KANAAL-<br />
W EG<br />
MOSWEG<br />
HET OEVER<br />
Zandbergen<br />
BOSWEG<br />
HESSENW.<br />
HET ANEM<br />
Streekproductenroute<br />
Grift<br />
46<br />
Everqeu ne<br />
Grote Wetering<br />
3<br />
Zwarte<br />
Kolk<br />
HE RXEN<br />
2<br />
MOLENWEG<br />
Monnikenbos<br />
N337<br />
33<br />
Wapenveld<br />
KAMPERWEG<br />
Herxen<br />
Werven<br />
WERVER- DIJK<br />
WERVER-W EG<br />
VLIJTW.<br />
Herxeren k<br />
SCHRAATGRAVENWEG<br />
LUTTENBROEKSEWEG<br />
DE<br />
WANGEN<br />
OSSEN-<br />
KAMPW.<br />
Stationspark<br />
KERKSTR.<br />
Petrea<br />
KANAALDIJK<br />
WILDEKAM P SEW.<br />
De<br />
Vree<br />
B<br />
2.2<br />
KWART ELW.<br />
HERXEN<br />
STRAAT<br />
LAGE-<br />
DE KADE<br />
MEZEN-<br />
WEG<br />
NACHTEGAAL W.<br />
MARLEDIJK<br />
HOGE-<br />
85<br />
WAPENVELDSEWEG<br />
Marle<br />
BREEWEG<br />
WEERDHOFWEG<br />
86<br />
STRAAT<br />
WEG<br />
HONDENBE RGSEW.<br />
WEERDHOFW.<br />
WILDEKAMPSE-<br />
WEG<br />
PARALLELWEG<br />
HOEK<br />
BRUGGEN-<br />
HULLENW.<br />
EERDE<br />
Wolbert<br />
WAPENVELDER KERKWEG<br />
REVELINGSE-<br />
NIJOEVERSWEG<br />
DE STEEG<br />
GROTEWEGZWOLSEWEG<br />
DR. J. V.<br />
HET ANEM<br />
1.8<br />
BREEMENLAAN<br />
DREEFSEWEG<br />
1.4<br />
DE ROLDERS<br />
GROT EWEG<br />
IJssel<br />
MARLEDIJK<br />
WEG<br />
WOLBERTSDIJK<br />
KAZER -<br />
WEG<br />
90<br />
De Koerberg<br />
HONDEHOEKSEW EG<br />
92<br />
KOERBERGSE- WEG<br />
Hoornerveen<br />
KERKWEG<br />
OUDE IJSSEL<br />
OSSEN-<br />
BERGW.<br />
ZIEBROEKSEW<br />
OSSEN-<br />
BERGW.<br />
WEG<br />
MEENSE- WEG<br />
BLIK-<br />
W.<br />
BEATRIX-<br />
sew.<br />
VELD-<br />
HEIDEWEG<br />
Eeuwlandsew.<br />
WEG<br />
E W E G<br />
KOM
Vorchten<br />
EG<br />
De Eeuwlan<strong>de</strong>n<br />
HEERDE<br />
Molenbeek<br />
Hoorn<br />
MOLEN- WEG<br />
A 5 0<br />
MEESTER<br />
I JSSELDIJK<br />
LOS-<br />
EVERGUNNEDIJK<br />
VOS BERGER WEG<br />
EEUWLANDS<br />
2.0<br />
Borneb o s<br />
SINGELW.<br />
MERSEWEG<br />
3.6<br />
GAGEL<br />
KAMPW.<br />
-<br />
BEEKLANDSE-<br />
and<br />
PAPELAN DSEWEG<br />
ZWOL SEWEG<br />
EUROPAW .<br />
WEG<br />
ALLEE<br />
Kolthoorn<br />
WIJHENDAAL<br />
WIJH<br />
WIJHEZICHT<br />
VORCHTER ENKWEG<br />
KERKWEG<br />
PLAKKENWEG<br />
KAMPWE G<br />
SP O RTLAAN ROS-<br />
KROMME<br />
RIJKSSTRAAT-<br />
91<br />
MOLEN-<br />
Beeklandseweg<br />
HET VEEN<br />
KAMPERWEG<br />
AN<br />
JAN MEESTERWEG<br />
VEER-<br />
WEG<br />
PLAKK ENWEG<br />
HEERDE<br />
KOLTHOORN<br />
BROEKSLAG<br />
LANGE<br />
WIJHE JAKKE<br />
WEST<br />
CENTRUM<br />
MARKT-<br />
PLEIN<br />
KAVELWEG<br />
Krijt<br />
KAMP<br />
WEG<br />
't<br />
Assendorp<br />
ASSENDORPER-<br />
POSTW.<br />
STEGE<br />
POSTW E G<br />
BRINK LAAN<br />
WIL HELMINALN.<br />
STRAAT<br />
BRUG-<br />
STR.<br />
K ANAAL S TR.<br />
ZOMP W.<br />
RHIJNSBURGLAAN<br />
VEENWEG<br />
NGENW.<br />
Wijhe<br />
w eg<br />
BROEKSTRAAT<br />
ZIJMARSEWEG<br />
veld<br />
PEPERKAMP<br />
DE ENK<br />
ENKWEG<br />
DE<br />
KANAALDIJK<br />
BONENBURGER-<br />
LANGESLAG<br />
STEENVOORTSEWEG<br />
ELBURGER W .<br />
Rottenbroekse-<br />
Bleik e<br />
De<br />
KEUTERSTR.<br />
Veessen<br />
ACACIALN.<br />
WEZEW EG<br />
BK.<br />
EZEWEG<br />
HOGEWEG<br />
HAN EW EG<br />
NOORDER<br />
KOESLAG<br />
De Noord<br />
SMEESTR.<br />
KAVELWEG<br />
VEESS E R<br />
KERK- STR.<br />
LAAN<br />
GROENEWEG<br />
Horsthoeker-<br />
w.<br />
H<br />
G<br />
KERK-<br />
DIJK<br />
28 HEERDE-<br />
ZUID<br />
Marklui<strong>de</strong>n<br />
orsthoek<br />
Fortmond<br />
IJSSELDIJK<br />
KANAAL-DIJK<br />
OENERWEG<br />
WEG<br />
WETERINGDIJK<br />
BORCHGRAVER-<br />
GRIFT- DIJK<br />
SCHOOLWEG<br />
SCHUTT ERSWEG<br />
WEG<br />
BIJSTERBOSCH W E G<br />
ZWARTE- WEG<br />
BADH UIS-<br />
ZANDWEG<br />
NIEUWE- WEG<br />
ACHTERSE-<br />
ST OKVELDSEW .<br />
KEET -<br />
WEG<br />
WEG<br />
BADWEG<br />
WEG<br />
Lange<br />
Kolk<br />
Den Nul<br />
V E M DERDWARSWEG<br />
WEG<br />
Vem<strong>de</strong><br />
IJSSEL -<br />
VEMDERW.<br />
VEM DER-<br />
Oenerdijk<br />
WEG<br />
N337<br />
DIJK<br />
Ooster-<br />
Oene<br />
BRE MENSALLEE<br />
KANAALWEG<br />
NDWEG<br />
WEG<br />
izen<br />
O ENER-<br />
MOLENSTRAAT HOGESTRAAT<br />
GROTE WETERINGDIJK<br />
KERK-<br />
Reuvekamps-<br />
weg<br />
HOUT-<br />
KUI PERKAMPSW.<br />
OOSTER<br />
HUTTENBOS-<br />
WEG<br />
EPERWEG<br />
WEG<br />
RWEG<br />
OENER W EG<br />
Olst<br />
Oene<br />
SHOEKERWEG<br />
SCHUURMANS- W.<br />
KOLTH OORNSEWEG<br />
W.<br />
31<br />
2.0<br />
DE SA<br />
SLAG-<br />
PAGENBG.<br />
STR.<br />
ONDER DE<br />
GELDER<br />
Spoorslag<br />
H. DIJK-<br />
DE<br />
RIEMSD IJ K LN.<br />
J<br />
V. A<br />
.G.<br />
RKSTR.<br />
Terpw.<br />
VEER-<br />
J. V.<br />
WEG<br />
Op <strong>de</strong>n<br />
Hul<br />
OP DEN OEVER<br />
KRIJ<br />
ENKWEG<br />
INDUSTRIE-<br />
PLATTE<br />
Grote Wetering<br />
94<br />
3.2<br />
1.6<br />
BER<br />
ENG-<br />
WEG<br />
OMLOOP<br />
ZANDHUISWEG<br />
WEG<br />
EPERWEG<br />
Streekproductenroute <strong>Gemeente</strong> Heer<strong>de</strong><br />
1<br />
LT. ANDERSON<br />
SCHERPENZEELSEWEG<br />
D E<br />
DOE LEN<br />
WITHUISW E G<br />
M otten-<br />
pad<br />
RIJKSSTRAAT-<br />
Scharpezeelsbank<br />
51<br />
1.7 1.7<br />
1.0<br />
93<br />
97<br />
BARLOSEWEG<br />
FORTMONDER-<br />
WEG<br />
Barlosche<br />
Kolk<br />
BOERHAARS<br />
WIJHESEWEG<br />
KOETSWEG<br />
Nieuwe<br />
Kampen<br />
DUURSE-<br />
E E KWEG<br />
DAMSHOEKWEG<br />
STRAAT<br />
RIJ KSSTRAAT-<br />
WEG<br />
OENERWEG<br />
WEG<br />
HAZELAAR<br />
HOLST-<br />
TI C HELSTRAAT<br />
BELT E NWEG<br />
De R o etwaa r <strong>de</strong>n<br />
Kleine Wetering<br />
MID<br />
BRUINS- WEG<br />
ROZENKAMPS-<br />
WEG<br />
De<br />
IJ S SEL-<br />
Meente<br />
weg<br />
Rijksstraat-<br />
DE ME EN TE<br />
DIJK<br />
H oe-<br />
Bartjes-<br />
KLATERSTR.<br />
EG<br />
R.<br />
SELAA RS-<br />
D OR<br />
S T<br />
KANAALSTRAA<br />
RWEG<br />
v e nstr.<br />
TRAAT<br />
CKESTR.<br />
straat<br />
Wolbroek<br />
WEG<br />
STUURMANSKOLKP. VEER-<br />
w eg<br />
Zielhoeve-<br />
Wetering<br />
47<br />
K<br />
E
Ont<strong>de</strong>k <strong>de</strong> streek producten<br />
uit <strong>de</strong> gemeente Heer<strong>de</strong>.<br />
In dit boekje neemt u een kijkje <strong>achter</strong> <strong>de</strong> schermen<br />
bij <strong>de</strong> erven die meedoen aan <strong>de</strong> fietsroute langs<br />
streekproducten.<br />
De fietsroute zet <strong>de</strong> streekproducten van<br />
Heer<strong>de</strong> centraal. Deze route maakt gebruik van<br />
het bestaan<strong>de</strong> fietsknooppuntennetwerk. De<br />
knooppuntennummers vindt u terug op <strong>de</strong> kaart en<br />
op bordjes langs <strong>de</strong> weg. U kunt aan <strong>de</strong> hand van<br />
<strong>de</strong>ze knooppunten zelf eenvoudig een langere of<br />
kortere fietsroute uitstippelen.<br />
U fietst langs boerenerven met groenten uit <strong>de</strong> kas,<br />
langs ou<strong>de</strong> fruitboomgaar<strong>de</strong>n van een teler langs<br />
<strong>de</strong> IJssel, u ontmoet <strong>de</strong> boer <strong>achter</strong> een fair tra<strong>de</strong><br />
product.<br />
Haal een pakje pannenkoekenmeel on<strong>de</strong>r <strong>de</strong><br />
draaien<strong>de</strong> wieken van <strong>de</strong> molen en ont<strong>de</strong>k wat<br />
<strong>de</strong> vruchtbare gron<strong>de</strong>n van Heer<strong>de</strong> aan lekkere<br />
en pure smaken voortbrengen. Geniet on<strong>de</strong>rweg<br />
van een hapje of een drankje bij één van <strong>de</strong><br />
horecagelegenhe<strong>de</strong>n die streekproducten op <strong>de</strong><br />
kaart heeft staan. Beleef Heer<strong>de</strong> met alle zintuigen!<br />
>