blok 15 lever en hepatobiliair systeem.pdf - VETserieus.nl

acute verloop met sterfte blijft beperkt tot enkele dieren, andere dieren uit het koppel zijn
slap, bleke slijmvliezen, ascites en oedeem, en knarsetanden van de pijn. Ze zonderen zich
van de koppel af.
- Subacuut: er is infectieus materiaal over een langere periode opgenomen, er zijn zowel
migrerende stadia als volwassen leverbotten te vinden. De conditie van de schapen loopt
achteruit en er is gebrek aan eetlust. De dieren zijn apathisch, hebben geel bleke slijmvliezen
t.g.v. anemie en icterus. Ascites en submandibulair oedeem kunnen optreden, en zonder
ingrijpen treedt ook hier sterfte op, hoewel minder plotseling. Deze variant treedt op in de
herfst en de winter.
- Chronisch: vooral gezien aan het einde van de winter of voorjaar, net als bij runderen. Het is
het gevolg van maandenlange aanwezigheid van volwassen leverbotten in de galgangen. De
wol van de schapen is grauw en dor, breekt gemakkelijk af en laat los. De dieren zijn
verzwakt, vermagerd en anemisch en oedeem en ascites kan optreden. De ooien kunnen
slappe of dode lammeren werpen. De hele kudde is vaak min of meer aangetast en uitputting
kan uiteindelijk leiden tot sterfte.
Acute leverbot ziekte wordt gediagnosticeerd op het kadaver, met een bleke, broze en zwaar
gedegenereerde lever. Veel hemorragische kruipgangen, rupturen en verbloedingen in de buikholte.
Door parasitaire kapselperforaties is een fibrineuze peritonitis. Het feces onderzoek is negatief,
omdat er nog geen adulten zijn. Bloedonderzoek toont anemie aan en verhoogde gehaltes van
leverenzymen, met name GLDH.
In de subacute fase hebben we dezelfde bevindingen, maar nu is het feces onderzoek ook positief.
De chronische vorm wordt bij het schaap vaak gesteld op basis van de klinische verschijnselen,
eventueel ondersteund door bloed- en fecesonderzoek.
Bij het rund is het stellen van de diagnose op basis van de klinische verschijnselen moeilijk omdat
deze heel aspecifiek zijn. Daar wordt echter ook parasitologisch en bloedonderzoek gedaan. In het
bloedonderzoek vinden we een verhoogd aantal eosinofielen, GLDG en gamma GT en
globulinewaarden. De antistoffen kunnen met een ELISA worden aangetoond. Runderen die
meerdere infecties hebben ondergaan scheiden nog maar weinig eieren uit en geven een te lage
detectiegrens voor mestonderzoek. Postmortaal kunnen de leverbotten in het parenchym en
galgangen worden gevonden.
Bij het instellen van een behandeling moet de hele koppel worden behandeld. Bij schapen is er een
resistentie gevonden voor het enige middel dat is toegelaten, triclabendazol. Bij het rund geeft dit
middel restrictie voor de melkgift en slacht. De runderen kunnen daarom alleen in de droogstand
behandeld worden.
De koppel moet verweid worden naar een ander perceel, een goede afwateringen beperkt de
slakpopulatie. Na de winter zijn de weiden in mei weer goed te gebruiken. De kans op
leverbotinfecties wordt jaarlijks door de Werkgroep Leverbotprognose gesteld.
Bij een tijdige behandeling is de prognose gunstig, te late behandeling slecht. De prognose bij het
rund is gunstiger dan het schaap, schapen worden niet immuun, runderen wel.
Galgangcoccidose bij het konijn
Het wordt veroorzaakt door Eimeria Stiedae, via het eten van groenvoer buiten. Verse feces zijn niet
infectieus, er is een sporulatie nodig van 48 uur. Uit de gesporuleerde oöcysten komen in het
duodenum de sporozoïeten die na penetratie van de darmmucose via het portale systeem of in
macrofagen via het lymfesysteem naar de lever worden gevoerd. Via het portale systeem komen ze
in de galgangen en infecteren daar het epitheel. De cylcus wordt voltooid en de oöcysten worden na
15 dagen uitgescheden. Enkele dagen daarna kunnen ze in de ontlasting worden aangetoond. De
meest voorkomende verschijnselen zijn vermageren, groeivertraging, ascites, icterus, oedeem en
hepatomegalie. Vooral pas gespeende konijntjes worden ernstig ziek, oudere dieren kunnen