blok 15 lever en hepatobiliair systeem.pdf - VETserieus.nl

komen, zoals ammoniak en aromatische aminozuren. Bij leverlijden (een shunt leidt tot leverfalen)
wordt er meer glucagon geproduceerd en dus een afbraak (katabolisme) van de spieren waardoor
eiwitten vrijkomen. Deze eiwitten worden tijdens de afbraak tot ammoniak omgezet. Normaal heb je
bovendien veel meer vertakte aminozuren, maar nu niet
omdat de spieren met name de vertakt ketenen
aminozuren gebruiken, dus de aromatische aminozuren
krijgen de bovenhand. De flux van ammoniak naar de
hersenen wordt gestimuleerd en krijg je meer circulerende
aromatische aminozuren welke als “spookneurotransmitter”
hun werk doen. Ze nemen dus de
activiteit weg van excitatoire neurotransmitters. Dieren
met leverfalen moeten daarom ook bij voorkeur op een
eiwitarm dieet gezet worden. Bovendien worden andere
gifstoffen niet gefilterd en kunnen zo ook direct bij de
hersenen komen (bacterie-toxinen).
De aangeboren porto-systemische shunts bij de hond
kunnen extra-hepatische of intra-hepatische shunts
ontstaan.
Casus 1: een 5 jaar oude fox terriër met 2 maanden toenemende verschijnselen. De hond is eerst
trager en braakt, later drinkt de hond erg veel en de buikomvang neemt toe. De dierenarts denkt aan
een geval van Cushing. De dierenarts neemt bloed af en merkt dat het plasma erg geel is en vermoed
nu een leverziekte. Dat wordt uiteindelijk bevestigd door echografie en histologie: de hond heeft
levercirrose.
De traagheid van de hond kan een symptoom zijn van hepato-encephalopathie. De eerste
verschijnselen hiervan zijn alleen voor de eigenaar zichtbaar, en pas later zodanig erg dat het voor de
clinicus duidelijk is. Traagheid valt hier inderdaad ook onder. Door de cirrose van de lever zal er meer
weerstand in de lever zijn, de druk in de portale vaten gaat omhoog (portale hypertensie) en het
bloed gaat hierdoor een andere uitweg zoeken en dat noemen we shunting. Zo’n shunting kun je
achterhalen door ammoniakmeting te doen, waarbij je altijd moet onthouden dat ammoniak niet
alleen veroorzaakt kan worden door een shunt.
Om het bloedonderzoek goed te kunnen interpreteren zijn er voorwaarden nodig, namelijk de hond
moet voldoende gegeten hebben (geen eiwit gegeten minder ammoniak omzetting); de
bloedafname heeft een protocol (onmiddellijk op ijs bewaren, direct naar het lab, geen hemolyse
optreden); de pH van het bloed is van belang omdat ammoniak, ammonia (NH4) kan worden en dan
dus niet te meten is. In het geval van een hypokaliëmie en een alkalose gaat H+ en K+ de cel uit en
NH3 zal hiervoor in de plaats de cel in gaan en dus als lagere waarde gemeten worden en de meting
is dus minder betrouwbaar. Het ideale type bloed om te nemen is arteriëel bloed omdat de weefsels
een deel van het ammoniak kunnen wegfilteren, waardoor dit in het veneuze bloed lager zal zijn.
Bij niet of slechts mild afwijkende bloedwaarden zijn er andere tests mogelijk om een duidelijke
uitspraak over een shunt te kunnen doen. Een voorbeeld hiervan is de ammoniak-tolerantie-test.
Hierbij spuit je het dier NH3 in, wanneer er geen leverproblemen zijn zal deze waarde heel snel
zakken, maar bij lever problemen zal de waarde NH3 in het bloed hoog blijven.
De hond wordt zieker en braakt frequent, de buikomvang neemt sterk toe en er treden diverse
neurologische verschijnselen op.