blok 15 lever en hepatobiliair systeem.pdf - VETserieus.nl

galzuren, geconjugeerd bilirubine, AF en gamma GT. Deze laatste twee worden door galwegepitheel
geproduceerd. Ophoping van galzuren in de lever kan bovendien tot een verslechtering leiden en een
aantal galzuren is erg cytotoxisch: litocholzuur en minder mate chenodeoxycholzuur en
deoxycholzuur. Ursocholzuur is daarentegen helemaal niet toxisch.
Een cholestase kan zowel intra- als extra-hepatische optreden.
• Intra-hepatische cholestase: in feite kunnen alle leverziekten hiertoe leiden. Voorbeelden
zijn endotoxinen of medicamenten kunnen cholestase in de canaliculi geven. De tight
juncties worden bij de ziekte van Weil aangetast. Bij metabole veranderingen worden de
kanalen dichtgedrukt. Necrose veroorzaakt open verbindingen en ruimte-innemende
processen eveneens verdrukking.
• Extra-hepatische cholestase; een obstructie in de ductus choledochus geeft deze variant. De
oorzaak is meestal een tumor van het duodenum of pancreas, of een galsteen. Door de
totale blokkade ontstaat vaak een sterke icterus, eveneens treedt er levercelbeschadiging,
oedeem en een ontsteking op. De bindweefselvorming kan bij meer chronische processen
ernstige schade toebrengen. Eveneens kan bij een langer proces schade ontstaan door een
tekort aan vetoplosbare vitamines (vit. D tekort decalcificatie van skelet) en indirect door
vitamine k tekort een stollingsstoornis.
Diagnostiek van leveraandoeningen:
Bij alle diersoorten zijn de verschijnselen van leverziekten niet specifiek, en alleen icterus geeft een
duidelijke aanwijzing voor het bestaan van een leverprobleem. Een combinatie van lichamelijk
onderzoek en aanvullende diagnostiek is meestal voldoende voor de diagnose.
Lichamelijke onderzoek: icterus is aan de sclera te zien en een geringe bilirubinemie aan een
geelverkleuring van het plasma, maar bij planteneters kan dit ook door caroteen veroorzaakt
worden. Icterus zonder bleke slijmvliezen duidt meestal op een primair leverprobleem, door een
combinatie van cholestase en een verhoogd aanbod aan bilirubine. Secundair door hemolytische
hypoxie zien we icterus met anemiekenmerken. Bij percussie of palpatie kan een vergrote lever
gevonden worden, over het algemeen bij stuwing, neoplasieën of stofwisselingsziekten. Een te kleine
lever is moeilijk vast te stellen maar komt natuurlijk wel voor. Bij portale hypertensie is de lever niet
gestuwd, en is de lever juist te klein. De organen die van de poortader afhankelijk zijn, zijn dan wel
gestuwd en vergoot zoals de milt en het maag-darmkanaal. Portale hypertensie kan ook resulteren in
ascites, te voelen en met een positieve undulatieproef.
Bloedonderzoek:
Plasmaenzymen: de meeste enzymen zitten in verschillende organen, dus niet specifiek voor
de lever te interpreteren. De halfwaarde tijd van enzymen kan verschillen, en korte
halfwaarde tijd enzymen zijn pas na langdurige verhoging ook als zodanig te meten,
andersom geldt dit voor enzymen met lange halfwaardetijd. De meting wordt ook beïnvloed
door de locatie van de enzymen. Sinusoïdaal gebonden enzymen komen al bij geringe
beschadigingen vrij, terwijl enzymen in celorganellen pas zeer laat te zien zijn, bij necrose van
de cel. De concentratie van het enzym in het orgaan bepaald tot slot ook de stijging. Een
enzym is specifiek als het alleen in bijvoorbeeld de lever voorkomt.
• Alkalische fosfatase: het komt in vrijwel alle organen voor in de celmembraan, dus
komt snel vrij. De halfwaarde tijd van AF uit de lever, galgangen en bot is echter veel
langer, dus voor deze organen beter te meten en voor de andere organen
verwaarloosbaar. Het AF zit aan de membraan van de hepatocyten aan de
galcanaliculi en duidt dus vaak op een galwegprobleem. Door teruglekken van gal
komt AF ook bij cholestase in de circulatie, normaal gal bevat veel AF. Bij alleen de
hond kunnen corticostereoïden een iso-enzym van AF induceren. De plasmawaarden
zullen hierdoor als verhoogd gemeten worden. Dit iso-enzym is echter hittestabiel