Vakblad H2O nummer 12 / juni 2007 - H2O - Tijdschrift voor ...

Verzilting: vloek of zegen?
De verzilting in de zomer van 2003 leidde tot grote ingrepen in het
watersysteem van Midden-Holland om de inlaatpunten van de waterschappen
veilig te stellen. Uiteindelijk werd water uit het IJmeer via de Amstel naar de
Oude Rijn geleid om verzilting van de Hollandsche IJssel te leiden. Dit leidde tot
veel discussie over peilhandhaving en verzilting. Ook nu kan verzilting nog een
probleem vormen. Tegelijkertijd kan het bewust verzilten ook een oplossing
zijn voor slechte waterkwaliteit.
Uit een inventarisatie die is
gehouden naar aanleiding van
de zomer van 2003 blijkt dat
de zuidwestelijke delta nu al verziltingsproblemen
heeft. De waterbuffer van het
IJsselmeer zal in de toekomst niet genoeg
zijn. Omkering van de waterloop zoals in
2003 is geen structurele oplossing: er moet
een robuust watersysteem komen. Dat bleek
tijdens de Platformdag Zoet-Zout op 7 juni
in Utrecht, georganiseerd door het Platform
herstel zoet-zout-overgangen. Een panklare
oplossing is er niet. De maatschappij moet
Dijkgraaf baron Van Tuyll van Serooskerken van Rijnland opent de Tolhuissluis ten zuidoosten van Amsterdam
in de zomer van 2003 om de aanvoer van zoet water uit het IJmeer mogelijk te maken.
internationaal experiment in het Zwarte Woud
(Duitsland) om meer te weten te komen over
het ontstaan van regen. Naast observatoria op
de grond worden vliegtuigen en een zeppelin
ingezet. Satellieten worden gebruikt om de
grootschalige informatie te vergaren.
Het ontstaan van regen is een gevolg van
meerdere processen die elkaar beïnvloeden.
Deze processen spelen zich af op zowel
heel kleine schaal (enkele micrometer) als
een heel grote schaal (100 kilometer). De
ruimtelijke schaal van weermodellen is
enkele kilometers. Fysische processen die
zich afspelen op een kleinere schaal moeten
worden benaderd. Wolkenvorming is hiervan
een voorbeeld. De complexiteit en schaalverschillen
maken weermodellen onnauwkeurig
in het voorspellen van tijdstip en plaats van
de regenbui en de hoeveelheid neerslag die
uiteindelijk zal vallen.
In het Zwarte Woud komt ‘s zomers veel
onweer voor. De verschillen tussen voorspellingen
en werkelijke regenval zijn daar erg
groot, een ideaal natuurlijk ‘laboratorium’.
Verspreid over een gebied van 100 bij 100
kilometer worden vijf tijdelijke observatoria
ingericht met remote sensingapparatuur
om continu de atmosfeer te meten.
In juli worden ook negen vliegtuigen en
een zeppelin ingezet om gedetailleerde
metingen boven, onder en in de bewolking
te verrichten. Satellieten worden gebruikt om
de grootschalige informatie te vergaren.
De TU Delft transporteerde op 4 juni de
atmosfeerradar TARA (Transportable
verslag / actualiteit
zich bewust worden van de waarde van zoet
water, aldus de organisatie.
Maar ook bleek dat het bewust laten
verzilten van water de oplossing kan
zijn voor waterkwaliteitsproblemen. Het
Volkerak-Zoommeer, het Oostvoornsemeer,
het Lauwersmeer en het Veerse Meer hebben
er baat bij als de zoutconcentratie stijgt.
Voor het Veerse Meer is dit al realiteit. Hier is
een soort tunnel gebouwd die water uit de
Oosterschelde binnenlaat. De Katse Heule,
zoals het doorlaatmiddel heet, is in 2004
geopend. De eerste resultaten zijn positief,
hoewel er nog wat onzekerheden in zitten.
Ook wordt het peilbesluit aangepast. Dit ligt
nu ter inzage.
Bij het Oostvoornsemeer wordt een leiding
van 1.100 meter lengte aangelegd die zout
water uit het Beerkanaal binnenlaat. Deze
zal gedurende 221 weken zout water naar
het meer leiden. De aanbesteding voor de
bouwwerkzaamheden is in mei gestart.
Voor het Lauwersmeer zou het binnenlaten
van zout water ook gunstig kunnen zijn. Maar
door de vele deelnemende partijen en de
grote onzekerheden wordt hier al lang over
gepraat. Beslissingen zijn nog niet genomen.
Misschien wel het bekendste voorbeeld
is het Volkerak-Zoommeer. De slechte
waterkwaliteit en de blauwalgen maken
het meer tot een onaangename omgeving
in de zomer. Uit onderzoek blijkt dat de
beste oplossing ligt in het verzouten en
in doorspoelen. Landbouwers in de regio
gebruiken het water echter voor hun
bedrijven. Ook kan de oprukkende verzilting
richting West-Brabant en de Hollandsche
IJssel nog voor problemen zorgen. Toch lijken
de boeren, mits een andere wateraanvoer
wordt gegarandeerd, niet onwelwillend
tegenover het idee te staan. Ook Waterschap
Brabantse Delta wil meedenken. Maar of en
wanneer het Volkerak-Zoommeer zouter
wordt, is nog lang niet duidelijk.
Atmospheric RAdar) naar Duitsland. Het
instrument wordt op de top van de Hornisgrinde
(één van de hoogste toppen in het
Zwarte Woud) geplaatst. Het zal daar samen
met andere instrumenten (radiometers
en wolkenradars) de atmosfeer meten.
Bovendien krijgt de TU Delft de beschikking
over twee vliegtuigen (een Frans en een
Duits toestel) die door de wolken zullen
vliegen om fysische eigenschappen van
de wolken te meten. Deze vliegtuigen zijn
speciaal toegewezen aan twee Delftse
promovendi. Binnen deze internationale
Convective and Orographically-induced
Precipitation Study (COPS) houdt de TU Delft
zich vooral bezig met de vraag hoe wolken-
en regenvorming beïnvloedt worden door
stofdeeltjes in de atmosfeer.
H 2O / 12 - 2007
7