F:\Wpdocs\WZOK\Kleine Reeks\Bundel Bergema\BundelBergema ...

94www.cgfdejong.nl
De Sumbaneezen lezen nog niet. De zending moet het hun eerst leeren.
Javanen zijn er bij duizenden, ja bij honderdduizenden, die lezen kunnen
... De Sumbaneesche taal is nog maar even in studie genomen. Het lijkt
er nog niet naar dat de Bijbel in die taal overgezet zou zijn; zij is nog
geheel heidensch, zoodat het ontzaglijke moeilijkheden oplevert, wil
men in die taal den inhoud van het evangelie aan de menschen brengen.
Daarentegen is de Javaansche taal zoo rijk en zoo gecultiveerd, dat zij
den evangelieverkondiger nooit in den steek laat ...
Het enige voordeel van Sumba was volgens hem, dat de Sumbanese vorsten
in tegenstelling tot de Javaanse adel veel achting toonden voor zendelingen:
Op deze menschen invloed te hebben, met hen op vriendschappelijken
voet omgang te hebben ... en hunne zoons ter opvoeding in huis te
hebben, dat zijn voorrechten, die zeker niet ten onrechte onze broeders
op Soemba vervullen met blijde hope voor de toekomst. Zulke dingen
kunnen ons Java zendelingen wel jaloersch maken. 122
Hoewel de Bergema’s bijna 25 jaar later op het eiland aankwamen en er
inmiddels veel veranderd was, waren de omstandigheden nog steeds erg
primitief. Zij moesten allerlei verworvenheden missen, waaraan zij in Kebumen
gewend waren geweest: er was geen waterleiding, geen elektriciteit,
geen spoorlijn en het dichtstbijzijnde ziekenhuis lag ongeveer 40 kilometer
verderop. 123 Hoewel Karuni indertijd gekozen was als locatie voor de opleidingsschool
vanwege zijn ligging in het dichtstbevolkte deel van Sumba en
vanwege zijn goede verbindingen met de rest van het eiland, was het afgelegen
en stil. Ook in missionair opzicht waren de verschillen groot. In tegenstelling
tot de zelfstandige Javaanse Christelijke Kerk met haar Javaanse
predikanten, zijn classisvergaderingen en synoden, toonden de Sumbanese
christenen nog weinig behoefte om hun eigen zaken in kerk en maatschappij
te regelen. Het eiland telde ongeveer 5000 gedoopte zielen, maar er waren
122 K. van Dijk aan krd Heeg en Fr. deputaten, Kebumen 21 juli 1914, ZKH 286. Zie ook:
Reenders, Midden-Java, doc. 166.
123 In de herfst van 1937 was er sprake van dat mej. E.H. Bergema (Betty), een zus van
Henny, administratrice van dit zendingsziekenhuis te Waikabubak zou worden. Zij bedankte
echter voor de benoeming. Zie: Verg. Sumba-deputaten, 21 sept. 1937 en 28 jan. 1938,
ADS 7.