F:\Wpdocs\WZOK\Kleine Reeks\Bundel Bergema\BundelBergema ...

90www.cgfdejong.nl
opleiding van helpers bij de dienst des Woords niet behoorde tot de uitoefening
van het ambt van dienaar des Woords, 105 besloot de kerkenraad van
Nijverdal begin 1937 Bergema toch te beroepen. 106 Doorslag gaf de uitspraak
van de generale synode van Amsterdam 1936, dat de vorming van
helpers tot de dienst des Woords een integrerend deel was van de arbeid van
een missionair dienaar des Woords. 107
Intermezzo: verlof en promotie aan de VU, 1936-1938
Op 22 januari 1936 vertrok de familie Bergema met de Johan van Oldenbarnevelt
uit Batavia naar Nederland. 108 Na aankomst vestigden zij zich in
Hilversum. Vanaf september 1936 woonden zij in Groningen dichtbij de
wederzijdse ouders aan de Ernst Casimirlaan. Het verblijf in Nederland
duurde langer dan verwacht. Pas op 13 juli 1938 keerde Bergema met zijn
gezin terug naar Nederlands-Indië. De belangrijkste oorzaak was dat Bergema
in deze periode niet alleen doctoraal examen aflegde, maar ook promoveerde
tot doctor in de theologie. 109
Zoals we hebben gezien, wilde hij zijn verlof graag gebruiken voor het
afleggen van het doctoraal examen aan de VU en de voorbereiding op zijn
toekomstige taak in Karuni. Hij was in Kebumen al enige tijd bezig met de
studie voor dit examen. De theologische faculteit had een speciaal studieprogramma
voor hem opgesteld, waarin zoveel mogelijk rekening gehouden
werd met de onderwerpen, die voor zijn werk in Java van belang waren. Het
examen vond plaats in juli 1936. Bergema slaagde cum laude. Deze gunstige
uitslag en de aandrang van de generale zendingsdeputaten leidden ertoe, dat
hij besloot tijdens zijn verlof ook te promoveren. 110 Hij had al enige tijd een
onderwerp voor zijn dissertatie op het oog, materiaal verzameld en aanteke-
105 W. van Dijk aan de zendingssynode, 29 januari 1937, ADS 131.
106 Beroepsbrief van Nijverdal, 3 sept. 1937, ADS 131.
107 Acta synode van Amsterdam 1936, art. 188; bijlage XL. Dit advies werd door de zendingssynode
van Assen op 23 juni 1937 overgenomen. Zie: Acta zendingssynode 1937, ADS
46. Op 19 oktober 1937 nam Bergema afscheid van de zendende kerk van Heeg. Een dag
later deed hij intrede in de gereformeerde kerk van Nijverdal.
108 Op 18 augustus 1935 deelde Bergema aan de GDZ mee, dat hij op 22 januari 1936 met de
Johan van Oldenbarneveld uit Batavia zou vertrekken en onderweg in Medan de Javaanse
evangelist Raden Samuel en de theologische opleidingsschool van de Rijnse zending wilde
bezoeken. Zie: Bergema aan GDZ, 18 aug. 1935, AGDZ 426.
109 Tijdens zijn verlof preekte Bergema op vele plaatsen. Hij hield ook een openbare lezing
voor de Kamper studenten over geestelijke stromingen op Java. Zie: De Jong, Midden-
Java, 197.
110 Notulen GDZ, 29 juli 1936, AGDZ 207.