F:\Wpdocs\WZOK\Kleine Reeks\Bundel Bergema\BundelBergema ...

72www.cgfdejong.nl
in de desa om de Javanen beter te leren kennen en hield lezingen, bijvoorbeeld
op 15 april 1930 over de Koran voor de Europese kring van Kebumen.
33 Daarnaast waren er de administratie, de prediking, de bediening van
de sacramenten en de huwelijksbevestigingen, de vergaderingen enzovoort,
enzovoort.
Taakopvatting
Nadat hij in mei 1931 het werk van Van Dijk had overgenomen, informeerde
Bergema de Friese achterban steeds uitvoerig over zijn werkzaamheden. Zijn
jaarverslagen over de periode 1931-1935 zijn uitvoerig en interessant.
Hieruit kunnen wij afleiden, hoe hij zijn taak als zendeling opvatte en hoe hij
aankeek tegen de ontwikkelingen op het zendingsveld in zijn tijd. 34
Bergema beschouwde de geestelijke verzorging van de Javaanse christenen
en de instructie van de Javaanse medewerkers als de kern van zijn arbeid.
Bijna iedere zondag preekte en bediende hij de sacramenten. De Javaanse
predikant Z.H. Soesena – door hem “mijn trouwe medewerker, gids en
raadsman” genoemd – en Bergema waren destijds als enigen gerechtigd om
de sacramenten te bedienen. 35 Huisbezoek beschouwde hij als “het heerlijkste
deel” van zijn werk. Zoals gezegd logeerde hij soms dagen achtereen in
de desa. Dan bezocht hij niet alleen de kerkenraad, de onderwijzers en evangelisten,
maar ook de leden van de gemeente. Hij genoot van de openhartige
wijze waarop de Javanen over hun geloof spraken. Vaak sprak hij met hen
over hun relatie tot de Javaanse cultuur of het Indonesisch nationalisme. Ook
niet-christelijke leden van de dorpsgemeenschap werden bezocht. Als het
volle maan was werden dikwijls bijeenkomsten (poernamans) georganiseerd,
33 15 april 1930. De Europese kring telde omstreeks 20 leden en bestond voornamelijk uit het
personeel van de zending en de onderwijzers van de christelijke schoolvereniging voor Nederlandstalig
onderwijs met hun gezinnen.
34 Zie voor het 1e jaarverslag over 1931: Bergema aan krd Heeg en Fr. deputaten, 1 en 4 febr.
1932, ZKH 293 (= Uit Keboemen, 11e jrg., nr 9 en 10, mrt-april 1932); voor het 2e jaarverslag
over 1932: Bergema aan krd Heeg en Fr. deputaten, 17 jan. en 18 mrt 1933, ZKH 293
(= De Jong, Midden-Java, 106-119); voor het 3e jaarverslag over 1933: Bergema aan krd
Heeg en Fr. zendingsdep., 26 jan. en 4 febr. 1934, ZKH 294 (=Uit Keboemen, 13e jrg., nr
10 en 11, april-mei 1934); voor het 4e jaarverslag over 1934: Bergema aan krd Heeg en Fr.
zendingsdep., febr. 1935, ZKH 294 (= Uit Keboemen, 14e jrg., nrs 11 en 12, mei-juni
1935); voor het 5e jaarverslag over 1935: Bergema aan krd Heeg en Fr. zendinsgdep., 9
mei 1936, ZKH 294 (= Uit Keboemen, 15e jrg., nr 11, mei 1936).
35 Zie voor Z.H. Soesena, de eerste Javaanse predikant van Kebumen (1928): Reenders, Midden-Java,
897. Bergema schreef over hem in zijn 5e jaarverslag van 9 mei 1936, ZKH 294.