F:\Wpdocs\WZOK\Kleine Reeks\Bundel Bergema\BundelBergema ...

www.cgfdejong.nl
ma nauw met hem moest samenwerken lag Van Dijk overhoop met de
andere missionair predikanten van Midden-Java over de Javaanse psalmberijming.
Hij had alle 150 psalmen in het Javaans vertaald en voor eigen rekening
in Friesland laten drukken in de hoop dat zijn psalmbundel in de
kerken van Midden-Java zou worden ingevoerd. De vergadering van missionair
predikanten voelde hier echter niet voor, mede omdat in die tijd reeds
door een oecumenische commissie van zendelingen uit Midden- en Oost-
Java aan een gezamenlijke Javaanse liederenbundel werd gewerkt, die zou
bestaan uit gezangen en een beperkt aantal psalmen. Dit verschil van mening
kwam zelfs op de gereformeerde synoden van Arnhem (1930) en Middelburg
(1933) aan de orde en heeft de collegiale verhoudingen in Midden-Java
ernstig vertroebeld. 29 Bergema nam het echter meestal op voor zijn collega:
“Welk een degelijk en trouw arbeider ds. van Dijk is, vermoedden wij wel in
Holland, maar hier kunnen wij ’t zien met eigen oogen. En toch, wat heeft
hij vaak met moeilijkheden te kampen, vooral ook in de verhouding met de
andere missionaire predikanten hier. Niet alleen om ’t Javaansche psalmboek,
maar ook vaak over andere dingen. En toch heeft hij ’t meest bij ’t
rechte eind. Ik ben blij hem in verschillende dingen hier te mogen steunen”.
30 Toen Van Dijk kort voor zijn vertrek naar Wonosobo zijn 25 jarig
zendingsjubileum in Kebumen vierde, karakteriseerde Bergema diens arbeid
met het woord “trouw”. Met name sprak hij zijn erkentelijkheid uit voor zijn
Javaanse psalmberijming, “waarover sommigen zich smalend hebben uitgelaten”.
31
De gezondheidsproblemen hebben niet verhinderd, dat Bergema reeds op 9
februari 1930 zijn eerste preek in het Javaans uitsprak in het plaatsje Pamrian.
Om zich zo snel mogelijk te kunnen verplaatsen had hij rijles genomen
en de Fiat van dokter Vonk overgenomen. 32 Tussen de ziektes en de verplichte
rustperiodes door ging hij op tournee. Hij genoot van de natuur, de
mensen en het werk: “’t is soms wel druk, maar ’t is mooi werk. Als ’t de
eene nacht wat laat geworden is, haal je ’t doorgaans de volgende middag of
nacht wel weer in”, schreef hij op 7 april 1930. Ook toen werkte hij hard,
misschien wel te hard, uit puur enthousiasme. Hij verdiepte zich in de Javaanse
taal en cultuur, schreef artikelen in allerlei bladen en tijdschriften,
maakte kennis met Javaanse onderwijzers en evangelisten, logeerde dikwijls
29 Zie: Reenders, Midden-Java, 805-808.
30 Bergema aan Heeg en Fr. dep., 13 jan. 1930, ZKH 292.
31 Bergema, “25 jaren. 15 febr. 1906 - 15 febr. 1931”, in: Uit Keboemen, 10e jrg., nr 12 (juni
1931).
32 Bergema aan krd Heeg en Fr. deputaten, Kebumen, 3 febr. 1930, ZKH 292.
71