F:\Wpdocs\WZOK\Kleine Reeks\Bundel Bergema\BundelBergema ...

www.cgfdejong.nl
Hollands-Javaanse school te Gombong en de christelijke Hollands-Chinese
school te Kebumen. Deze scholen, waaraan de toekomstige leiders van het
Javaanse volk werden opgeleid, hadden ruim 500 leerlingen.
Het werk van een missionair predikant was destijds zeer veelomvattend. In
tegenstelling tot de naoorlogse missionair predikanten, die zich slechts op
een beperkt terrein – vormingswerk, theologisch onderwijs of iets dergelijks
– bewogen, moest hij een allrounder zijn, die niet alleen verstand had van
theologie, maar ook van onderwijs en ziekenzorg, subsidies en administratie,
politiek en cultuur. Hij moest leiding geven aan het uitgebreide net van
zendingsscholen en ziekenhuizen en verantwoordelijkheid dragen voor de
colportage en de verkondiging van het evangelie door de evangelisten.
De eerste anderhalf jaar: op het tweede plan
Gelukkig kwam Bergema er niet meteen alleen voor te staan. Van zijn
Kebumense ambtsperiode (november 1929 - januari 1936) vormde de eerste
anderhalf jaar feitelijk een voortgezette zendingsopleiding. Tot 15 mei 1931,
toen Van Dijk de leiding aan hem overdroeg, stond Bergema op het tweede
plan. Van Dijk woonde in de zendingspastorie, beheerde de kas en voerde de
correspondentie met de kerkenraad van Heeg en de Friese zendingsdeputaten.
In de instructie die hij had meegekregen, stond wel dat Bergema de
plaats van vestiging op het terrein moest bepalen in overleg met Van Dijk en
de Friese kerken, 21 maar het duurde bijna een jaar voordat duidelijk werd,
hoe het werk zou worden verdeeld en wat zijn definitieve woonplaats zou
zijn. Eerst werd gedacht aan een verdeling van het terrein in de twee regentschappen
waaruit het bestond, Karanganjar en Kebumen. Van Dijk zou zich
dan in Karanganjar vestigen. 22 De zendingssynode van 21 mei 1930 besloot
echter, dat de zendende kerk van Heeg het zendingsterrein Wonosobo van de
kerk van Delft zou overnemen. Eén van de missionair predikanten zou dan
voor een groot deel van zijn tijd in dit 100 kilometer van Kebumen gelegen
bergachtige gebied moeten werken. Van Dijk, die altijd voorstander van
deze overname was geweest, wilde graag op het nieuwe terrein werken en
was bereid naar Wonosobo te verhuizen. 23 Het leek hem beter vanuit Wono-
21 Artikel 4 van zijn op 30 april 1929 getekende instructie luidde: “De plaats Uwer vestiging
op het U aangewezen arbeidsveld zult Gijzelf in overleg met Uw mede-missionair, ds. K.
van Dijk, met den Kerkeraad en de Prov. Deputaten bepalen om van daar uit Uwen arbeid
te organiseeren ...” Zie: ZKH 291.
22 Bergema aan Heeg en Dep., Kebumen 13 jan. 1930, ZKH 292.
23 Zie: Acta zendingssynode van Sneek, 21 mei 1930, ZKH 321. De overdracht van het
terrein had plaats op 23 oktober 1930.
69