F:\Wpdocs\WZOK\Kleine Reeks\Bundel Bergema\BundelBergema ...

52www.cgfdejong.nl
4) De Wereldraad heeft absoluut niet de pretentie om een soort superkerk te
zijn en heeft ook geen macht over zijn lidkerken.
5) En dan een specifiek argument: de Gereformeerde Kerken in Indonesië
zijn lid van de Raad van Kerken in Indonesië. Daarin komen zij medeleden
(waaronder ook kerken die voortgekomen zijn uit de Gereformeerde
zending!) tegen die lid zijn van de Wereldraad. Daarom kunnen onze kerken
geen lid zijn van de International Council of Christian Churches (ICCC), de
tegenbeweging tegen de Wereldraad, die eist dat zijn leden elk contact met
lidkerken van de Wereldraad verbreken. Onze plaats is in de Wereldraad.
Aldus in 1955. Er zit enige tragiek in dat de Gereformeerde Kerken in
Indonesiëë, kort na hun toch wel dapper besluit om als kleine kerk tegen de
zin van de grote zusterkerk in Nederland lid van de Wereldraad van Kerken
te worden, zich moesten ontbinden. De politiek van de Indonesische regering
dwong in 1957 alle Nederlanders – behalve hen die verbonden waren met
zending of missie – het land te verlaten. Door die maatregel verloren de
meeste van de zeven Gereformeerde Kerken hun leden. Alleen op een enkele
plaats, zoals in Jakarta, bleef de plaatselijke kerk bestaan, omdat daar vele
niet-Nederlanders zich hadden aangesloten. Maar die kerken waren te gering
in aantal om een eigen kerkverband aan te gaan en sloten zich bij andere
kerkverbanden aan.
Bergema zelf was inmiddels naar Nederland vertrokken. Daar was hij benoemd
tot hoogleraar in de missiologie aan de Theologische Hogeschool te
Kampen en rector van het Gereformeerde Zendingsseminarie te Baarn.
Eenmaal in Nederland vergat hij zijn oecumenische verleden in Indonesië
niet. In zijn inaugurele oratie, uitgesproken in Kampen op 5 oktober 1956
(getiteld “Universaliteit en eigen kring in de missiologie”) drong hij erop aan
dat de Gereformeerde Kerken in Nederland het voorbeeld van hun (toen nog
bestaande) zusterkerk in Indonesië zouden volgen en zich bij de Wereldraad
van Kerken zouden aansluiten.
Ik herinner me nog een bezoek dat ik samen met Bergema op 11 september
1959 aan de synode van de Gereformeerde Kerken bracht. Het ging onder
meer over aansluiting bij de Internationale Zendingsraad. Bergema pleitte
daarvoor, maar drong in één adem ook aan op aansluiting bij de Wereldraad.
Hij vond daarvoor nog geen gehoor. Maar in de jaren zestig kwam er een
ommekeer. In 1968 besloten de Gereformeerde Kerken om lid te worden van
een nieuw op te richten Raad van Kerken in Nederland en tevens om het
lidmaatschap van de Wereldraad aan te vragen. Dat heeft Bergema nog