F:\Wpdocs\WZOK\Kleine Reeks\Bundel Bergema\BundelBergema ...

Inleiding
Bergema over Oecumene, Israël en Islam
D.C. Mulder
Vanzelfsprekend was Henny Bergema een kind van zijn tijd. Heel zijn leven
was hij lid van de Gereformeerde Kerken in Nederland en vele jaren heeft hij
die kerken gediend in Indonesië en Nederland. Maar hij was ook zijn tijd
vooruit. Lang voordat zijn kerk de vensters naar de oecumene openzette, was
Bergema al open voor de ontmoeting en samenwerking met andere kerkgenootschappen.
Ook over Israël en de islam had hij al vroeg opvattingen die
zijn kerk pas later ging aanhangen en zo heeft hij ontwikkelingen in die kerk
mede voorbereid. In deze bijdrage besteden we aandacht aan de visies van
Bergema op de oecumene, Israël en de islam.
Bergema en de oecumene
Als we de chronologische volgorde aanhouden, heeft het zin eerst iets te
zeggen over Bergema’s houding jegens de Rooms-Katholieke Kerk. Twee
artikelen van zijn hand over dit onderwerp vragen de aandacht, een uit 1931
en een uit 1961. In 1931 werkte Bergema als missionair predikant op
Midden-Java. Het was een tijd dat de zending van de Gereformeerde Kerken
aardig op gang begon te komen. Een netwerk van christelijke scholen en
ziekenhuizen was opgebouwd, het aantal christenen groeide langzaam maar
gestadig en een kerkelijke organisatie begon van de grond te komen. Maar
in diezelfde tijd begon ook de rooms-katholieke missie-arbeid zich te ontplooien.
Niet tot vreugde van de Gereformeerde zendingsarbeiders. Zij lieten
zich bij gelegenheid nog al eens negatief of zelfs vijandig tegenover de
katholieken uit, in wie zij een concurrerende instantie zagen. Dan is het
opmerkelijk om een artikelenreeks te lezen van Bergema in het zendingsblad
De Opwekker van 1931. Bergema schrijft over de roomse missie-actie en dat
naar aanleiding van een bezoek aan Muntilan, een klein stadje – of liever een
groot dorp – gelegen tussen Magelang en Yogyakarta op Midden-Java. Daar
was door de roomse missie een groot gebouwencomplex neergezet, waarin
een Hollands-Inlandse Kweekschool, een Normaalschool (school voor
opleiding van onderwijzers), lagere en middelbare scholen en een ziekenhuis
voor inheemse kinderen. Het was typerend voor Bergema dat hij de moeite