F:\Wpdocs\WZOK\Kleine Reeks\Bundel Bergema\BundelBergema ...

www.cgfdejong.nl
gen worden besproken en moeten zij worden voorbereid op mogelijke
gevolgen, wanneer wij niet tijdig voor deze vraagstukken een oplossing
vinden of niet bereid zijn daarvoor de noodzakelijke offers te brengen. In
zijn encycliek “Populorum Progressio”, die reeëler op deze problemen
ingaat dan zijn encycliek “Humanae Vitae”, heeft Paus Paulus VI de wereld
gewaarschuwd tot welke gevolgen ons falen zou kunnen leiden. “Wanneer
het volken het noodzakelijk levensonderhoud ontbreekt”, zegt de Paus, “en
zij in een dergelijke staat van afhankelijkheid leven, dat elk spontaan initiatief,
elke verantwoordelijke positie, elke vorm van culturele vooruitgang of
van deelneming aan het sociale en politieke leven hun onmogelijk is, dan is
de verleiding groot om die verkrachting van de menselijke waardigheid met
geweld ongedaan te maken.”
Op onze zendingsseminarie in Baarn hebben wij daarom in de afgelopen
jaren een hoogleraar in de culturele antropologie en een collega in de ethiek
verzocht de problematiek, die met de bevolkingsgroei samenhangt, met de
studenten te behandelen, of althans hen daarin te oriënteren en tot verdere
bestudering te stimuleren.
Straks zal dit op ons oecumenisch interuniversitair en interfacultair instituut
voor missiologie nog grondiger kunnen gebeuren, o.a. door zelfstandig
wetenschappelijk onderzoek en met behulp van een gemakkelijk toegankelijk
documentatie- en bibliografisch centrum.
Er is echter een ander gevaar verbonden aan de samenwerking met de futurologie
waarvoor we op onze hoede zullen moeten zijn, namelijk dat de
futurologie de neiging vertoont wetenschappelijke methodes, die in de
exacte wetenschappen op hun plaats zijn, ook toe te passen op de normatieve
wetenschappen en daardoor gevaarlijk dicht komt bij een determinisme, dat
geen ruimte laat voor de menselijke verantwoordelijkheid noch voor de
leiding van God in de historie. Er doet zich dan hetzelfde verschijnsel voor
als in de messianistische bewegingen, alleen hier op wetenschappelijk
niveau, namelijk dat de mens zichzelf wil handhaven bij de primitieven door
magische praktijken, in de futurologie door wetenschappelijke beheersing
van de werkelijkheid. Het zou kunnen zijn, dat de futurologische benadering
van de toekomst zozeer in strijd is met de eschatologische benadering van de
zending, dat van samenwerking, althans van integratie geen sprake kan zijn.
En toch maakt bijvoorbeeld Harvey Cox in “The secular city” van 1965 de
indruk, dat hij iets dergelijks voorstaat, als hij de stad van de toekomst met
haar vrijheid en gelijkheid in principe met het koninkrijk Gods vereenzelvigt.
219