F:\Wpdocs\WZOK\Kleine Reeks\Bundel Bergema\BundelBergema ...

204www.cgfdejong.nl
ring van de VN op 28 november 1961. Ondanks het feit dat Luns – ten
onrechte – bleef volhouden dat de VS Nederland militair zouden steunen,
meldde premier De Quay op 2 januari 1962 in de Tweede Kamer dat de
regering zonder voorwaarden vooraf met Indonesië zou gaan onderhandelen.
Na enkele spannende weken van militaire en diplomatieke schermutselingen
en bedreigingen, greep President Kennedy persoonlijk in. Zijn broer Robert
bezocht zowel Jakarta als Den Haag en op basis van een formule van de
Amerikaanse diplomaat Ellsworth Bunker werden de onderhandelingen in
maart 1962 te New York voortgezet. Uitkomst daarvan: Nieuw-Guinea
wordt per direct overgedragen aan Indonesië; na een bepaalde tijd zouden de
Papoea’s zich over hun eigen toekomst kunnen uitspreken. Aangezien de
Nederlandse regering inzag dat een andere oplossing niet meer mogelijk
was, werd de strijd om Nieuw-Guinea op deze wijze beëindigd.
Nederland en Indonesië kwamen in augustus 1962 tot overeenstemming over
de overdracht. Zowel Tweede als Eerste Kamer gaven vervolgens in september
hun fiat. Per 1 oktober droeg Nederland het bestuur over Nieuw-Guinea
over aan de Verenigde Naties, die het op hun beurt per 1 mei 1963 aan
Indonesië overdroegen. Afgesproken werd dat in 1969, na een volksstemming
onder de Papoea’s, een definitieve beslissing over de toekomst van
Nieuw-Guinea zou worden genomen. 19
Oktober 2002 was het 40 jaar geleden dat de overdracht van Nieuw-Guinea
aan de VN plaatsvond. De media hebben er veel aandacht aan besteed. In
Trouw van 10 augustus 2002 stond een interview met de destijds jonge
bestuursambtenaar F. Springer (pseudoniem van de auteur Jan Carl Schneider),
die van 1958 tot 1962 in de Baliemvallei werkzaam was geweest. Een
citaat:
Ik heb heel lang schuldgevoelens gehad over ons vertrek. Ik voelde me
verantwoordelijk voor de bewoners van mijn gebied. Ik vond dat ik de
Papoea’s had laten stikken. Dat kon ik niet helpen – maar het was wel zo.
Bijna alle oud-bestuursambtenaren hebben daar last van. We hadden ons
hart verpand aan Nieuw-Guinea. We voelden ons een soort ontwikkelingswerkers
avant la lettre. Het kolonialisme in Nieuw-Guinea was
absoluut niet te vergelijken met het kolonialisme in het Nederlands-Indië
van voor de oorlog, dat ik als jongen nog heb gekend. Die oud-koloniale
19 Zie over deze materie: P.J. Drooglever, Een Daad van Vrije Keuze. De Papoea's van
westelijk Nieuw-Guinea en de grenzen van het zelfbeschikkingsrecht. Amsterdam: Uitgeverij
Boom, 2005.