F:\Wpdocs\WZOK\Kleine Reeks\Bundel Bergema\BundelBergema ...

202www.cgfdejong.nl
diend zou kunnen worden. “In feite zou christelijke politiek zelf zending
moeten zijn”. 16 Bruins Slot schreef op 4 november 1958 in Trouw dat het
regeringsbeleid inzake Nieuw-Guinea “niet ter discussie” gesteld moest
worden; de positie van Nederland zou er alleen maar door verzwakken.
Terdege ter discussie was de titel van een brochure die enkele weken later
verscheen van de hand van ds. W. Fijn van Draat, Verkuyl en enkele medestanders,
waarin opgeroepen werd tot een open gesprek tussen Nederland en
Indonesië. Op basis van een aantal feitelijke argumenten en uitgaande van
het motief van verzoening zou een geweldloze oplossing mogelijk moeten
zijn. 17
“Oproep tot verootmoediging”
De brochure Terdege ter discussie had nauwelijks politieke gevolgen. Dit in
tegenstelling tot de open brief: “Oproep tot verootmoediging” van medio
oktober 1960. Een dertigtal vooraanstaande gereformeerden op het gebied
van politiek, theologie en zending (onder wie opnieuw Bergema, Gilhuis,
Onvlee en Richters) spraken hun verontrusting en verdriet uit over de steeds
moeilijker wordende verhouding tussen het Nederlandse en het Indonesische
volk; zij riepen op tot verootmoediging. Diezelfde maand nog kwam de
“Oproep” in het Centraal Comité aan de orde. Bruins Slot vond het een
“ongelukkige” brief, maar zijns inziens was deze niet speciaal tot de ARP
gericht. De Gaay Fortman, die ook getekend had, kreeg zware kritiek van
Algra en Jan Schouten. Berghuis en Bruins Slot betreurden het dat de
“Oproep” en de vele reacties die erop kwamen, opnieuw “het zich tegen
elkaar afzetten” binnen de ARP bevorderden.
Op 20 december daaropvolgend ontving het Moderamen van de ARP een
delegatie van de ondertekenaars van de “Oproep”, onder wie onder meer
Prof. Bergema en ds. Pos. Ben van Kaam acht het waarschijnlijk dat ten
gevolge van dat gesprek de wending c.q. de ‘ommezwaai’ van Bruins Slot
heeft plaatsgevonden; de laatste was zeer onder de indruk geraakt van het
dankgebed van ds. Pos. 18
Berghuis, die in april 1961 Nieuw-Guinea bezocht, begon eveneens tot
andere gedachten te komen. Hem werd steeds duidelijker dat de VS noch
16 Ibidem, 198.
17 C. van der Straaten, R. Roolvink, S. Franken, P. Telder en J. Verkuyl, Terdege ter discussie.
Vraagstukken betreffende de verhouding Nederland - Nederlands-Indië - Nieuw-
Guinea. Den Haag, 1958.
18 B. van Kaam, “Verhaal vooraf”, in: J.A.H.J.S. Bruins Slot, ... en ik was gelukkig. Uitg. en
ingel. door Ben van Kaam (Baarn: Bosch & Keuning, 1972) 39.