F:\Wpdocs\WZOK\Kleine Reeks\Bundel Bergema\BundelBergema ...

www.cgfdejong.nl
B. De kwestie Nieuw-Guinea: laatste fase van de Indonesische vrijheidsstrijd
(1949-1963)
De soevereiniteitsoverdracht in 1949 leidde in eerste instantie niet tot een
andere visie van de ARP op de kwestie-Nieuw-Guinea: het gezag berustte
bij de door van God gewilde wettige overheid. Soekarno en zijn Republikeinen
waren rebellen. Doordat de antirevolutionairen de Indonesische kwestie
(nog) steeds nadrukkelijk vanuit het overheidsgezag benaderden, kreeg deze
problematiek een sterk dogmatische dimensie. De ARP kon zodoende maar
moeilijk meegaan met de feitelijke ontwikkelingen. 15
De (wettige) overheid diende de Papoea-bevolking te leiden tot zelfstandigheid
en zelfbeschikking. De ARP bestreed dat Nieuw-Guinea een integraal
gedeelte van Indonesië was: er waren etnische en historische verschillen
tussen de Papoea’s en de overige volkeren van de Republiek. Bovendien: als
Nieuw-Guinea een toevluchtsoord zou worden voor Euro-Aziaten uit Indonesië,
zou het misschien wel een buffer c.q. Westers steunpunt kunnen
worden tegen een (eventueel) naar het communisme neigend regime in
Indonesië. Gedurende de jaren vijftig maakten de kabinetten Drees en De
Quay dan ook niet veel aanstalten over te gaan tot de overdracht van Nieuw-
Guinea aan Indonesië.
Opnieuw verschil in visie tussen ARP en zendingswerkers
In december 1957 zochten op initiatief van Verkuyl de zendingswerkers H.
Bergema, J.C. Gilhuis, L. Onvlee en B. Richters contact met invloedrijke
antirevolutionairen aan de VU, onder wie de hoogleraren W.F. de Gaay
Fortman en J. J. de Jong. Men wist dat zij sympathiek stonden tegenover het
zendingsstandpunt. H. Algra, W.P. Berghuis (voorzitter ARP) en Bruins Slot
vertegenwoordigden het moderamen van de ARP bij dit overleg, terwijl ook
dr. I.A. Diepenhorst aanwezig was. Het lukte niet de politici ervan te overtuigen
dat een dialoog met Indonesië noodzakelijk was. De standpunten
bleken ongewijzigd.
Inmiddels laaide de discussie ook in de pers weer op. Trouw, Friesch Dagblad
en Nederlandsche Gedachten bestreden veelvuldig de opvattingen van
de zendingsmensen; Verkuyl werd in Trouw zelfs een weerwoord geweigerd.
Ds. Okke Jager pleitte ervoor dat in de christelijke politiek altijd de
vraag centraal zou moeten staan op welke wijze de zending het beste ge-
15 J.J. van den Berg, Deining, koers en karakter van de ARP ter discussie, 1956-1970 (Kampen,
1999) 31.
201