F:\Wpdocs\WZOK\Kleine Reeks\Bundel Bergema\BundelBergema ...

www.cgfdejong.nl
aangezien zij het een halfslachtig en weinig concreet stuk vonden. Naar hun
mening baseerden zowel voor- als tegenstanders van de Republik zich op
bijbelse eisen van gerechtigheid, waarheid en naastenliefde.
De wijze waarop bijbelteksten worden toegepast noemen de drie auteurs
“een droevige karikatuur van bijbelse fundering”. Zij aanvaarden de mogelijkheid
dat zowel voor- als tegenstanders van de politionele actie “oprecht
door dezelfde christelijke motieven werden geleid”. De drie auteurs bepleiten
derhalve een meer organische opvatting van de Bijbel; daardoor kon
meer recht worden gedaan “aan het cultuur-historisch kader van waaruit de
bijbelse openbaring spreekt”. Dan blijkt “dat in het licht van Gods Woord
het koloniaal gezag problematisch wordt en het een van God gegeven cultuurtaak
was dat Nederland en Indonesië elkaar in vrijheid dienden en
bijstonden”. 12 (cursivering door mij, R.H).
Het Zendingsdeputaatschap nam het stuk voor kennisgeving aan; reacties
zijn in de archieven niet meer te achterhalen. Helaas! – het stuk getuigt
namelijk van een genuanceerde zienswijze en “een diep inzicht in de achtergronden
van de kloof die was ontstaan tussen voor- en tegenstanders van de
Republik binnen de gereformeerde wereld. Een inzicht waar de strijdende
partijen in hun ijver hun gelijk te bewijzen, niet of nauwelijks aan toe kwamen”.
13
Na de eerste politionele actie werden de onderhandelingen met de Republik
hervat. De discussie tussen de zendingsmensen en Trouw raakte daarna
enigszins op de achtergrond.
De tweede politionele actie vond plaats van 19 december 1948 tot 5 januari
1949. De Nederlandse poging om op die wijze de Republik te liquideren,
mislukte opnieuw door ingrijpen van de Veiligheidsraad en internationale
boycotacties van Nederlandse schepen en vliegtuigen.
De ARP had het verzet van de zendingsmensen inmiddels ook in verband
gebracht met het steeds verder opdringende communisme. Dr. S.U. Zuidema,
hoogleraar aan de VU, schreef een aantal artikelen in Trouw waarin hij de
zending ervan beschuldigde niet bereid te zijn tegen het communisme positie
te kiezen. Eveneens beschuldigde hij de zendelingen ervan “... de jongens in
Indië te laten stikken” en hij vroeg zich af of “onvaderlandse zendingsmensen
gesubsidieerd moesten worden met zendingsgeld van goede vaderlanders
12 “Critiek en verantwoording”, 25/81947, H. Bergema, F. de Boer en A. Oskamp, resp.
rector Theol. School en predikanten te Makassar.
13 Hazekamp, “De gereformeerde zending”, 169.
199