F:\Wpdocs\WZOK\Kleine Reeks\Bundel Bergema\BundelBergema ...

194www.cgfdejong.nl
verband onder meer het onderwijs en wijst in dit verband op Ernest Douwes
Dekker (een achterneef van Eduard), die het Montessori-onderwijs in
Nederlands-Indië introduceerde, waarin hij met gebruikmaking van westerse
cultuurelementen kinderen trachtte op te voeden in een nationale, culturele
en sociale sfeer.
Overigens is zijns inziens het nationalisme nog zó verdeeld dat van een
Indonesische staat, een Indonesisch ras, een Indonesisch volk nog geen
sprake kan zijn.
De onderlinge band van de vele nationalistische verenigingen en bewegingen
is nog zo los, dat het einddoel, de onafhankelijkheid van Indonesië, nog
ver weg lijkt. Bergema’s visie daarop luidt:
Aangezien als het primaire doel eener koloniale politiek van zedelijke
roeping behoort gesteld te worden het zoeken van het geestelijk en stoffelijk
welzijn van de koloniale bevolking, kan men de taak van de
Nederlandsch-Indische Regering ten opzichte van het nationalisme omschrijven,
eenerzijds als bescherming van de inheemsche bevolking tegen
destructieve structuren, door met doelbewuste gezagshandhaving op te
treden tegen al de uitingen van revolutionair-nationalistischen aard,
anderzijds als weerbaarmaking van de inheemsche bevolking voor de
komende aera door met tactvol bestuursbeleid al de uitingen van
constructief-nationalistischen aard moreel en materieel te steunen, opdat
daardoor het aanpassingsproces van de Oostersche aan de Westersche
cultuur op organische wijze, naar eigen levenswetten, moge verloopen, en
het Indische volk langzamerhand rijp worde voor het innemen van de
door God gewilde positie in het geheel der moderne volkerenwereld. 5
Aldus Bergema aan het einde van zijn vierde artikel. In het vijfde (en laatste)
artikel wilde hij concreter uiteenzetten hoe zijns inziens op grond van Gods
Woord en in het licht van de antirevolutionaire beginselen
onze houding moet zijn tegenover het rassenvraagstuk in het algemeen en
dat van Nederlandsch-Indië in het bijzonder, waarvan het nationalisme
een der belangrijkste exponenten is. Daarbij komt dan ook vanzelfsprekend
aan de orde welke de positie en de taak van onze Regeering zijn in
Ned. Indië m.n. in dezen tijd; hoe wij hebben te staan tegenover de inheemse
godsdienst en cultuur; welke plaats het onderwijs en de zending
5 Ibidem, 196-197.