F:\Wpdocs\WZOK\Kleine Reeks\Bundel Bergema\BundelBergema ...

Dr. Henny Bergema en de koloniale politiek
R. Huizenga
I. Inleiding
II. Een kritisch-loyale antirevolutionair
A. De koloniale politiek van de ARP en de gereformeerde zending in de
periode 1945-1949
B. De kwestie Nieuw-Guinea; laatste fase van de Indonesische vrijheidsstrijd,
1949-1963
I. Inleiding
In de tweede helft van de jaren dertig (1935-1937) schrijft ds. Henny Bergema
enkele artikelen over het rassenvraagstuk in Antirevolutionaire Staatkunde,
het driemaandelijks orgaan van de Dr. Abraham Kuyperstichting. Volgens
hem is het rassenvraagstuk een van de belangrijkste en ingewikkeldste
wereldproblemen van de twintigste eeuw. Hij stelt zich voor een drietal
artikelen aan dit onderwerp te wijden en kiest voor een “bescheiden” titel:
“Enkele opmerkingen over het rassenvraagstuk in Nederlandsch Indië”. Het
werden vijf lijvige, wetenschappelijke artikelen, waarvan het vijfde en
laatste overigens nooit werd gepubliceerd; aan het eind van deze inleiding
komen we daarop terug.
De vier gepubliceerde artikelen bevatten samen circa 300 pagina’s, waarvan
ongeveer een vijfde deel bestaat uit noten en andere verwijzingen. Het is niet
nodig een samenvatting te geven van deze artikelen; gedeeltelijk zijn ze
immers gedateerd. De geïnteresseerde lezer kan ze zelf lezen in AR-Staatkunde.
1
Om de lezer een indruk te geven hoe grondig Bergema dit onderwerp bespreekt,
geef ik hierbij de titels van de negen hoofdstukken waarin hij zijn
(vier) artikelen heeft ingedeeld: 1. Het vraagstuk der rassen. 2. Het vraagstuk
der rassen in Ned. Indië. 3. Hoe het vraagstuk der rassen tot een rassenvraagstuk
werd. 4. Het Rassen-Probleem van den Pacific. 5. Nederlandsch Indië
binnen den Pacific-cirkel. 6. Het politiek-religieuze aspect van het rassenprobleem
in den Oriënt. 7. Het rassenprobleem op den achtergrond van het
1 H. Bergema, “Enkele opmerkingen over het rassenvraagstuk in Nederlandsch-Indië”, in
Antirevolutionaire Staatkunde. Driemaandelijksch orgaan van de Dr. Abraham Kuyperstichting,
9 (1935) 375-406, 409-448; 10 (1936) 1-55; 11 (1937) 154-221. Het tijdschrift
Antirevolutionaire Staatkunde is te raadplegen in o.m. het Historisch Documentatie
Centrum aan de Vrije Universiteit te Amsterdam.