F:\Wpdocs\WZOK\Kleine Reeks\Bundel Bergema\BundelBergema ...

De benoeming
Bergema als hoogleraar in Kampen en rector
van het zendingsseminarie te Baarn, 1956-1967
H. Reenders
De buitengewone leerstoel in de zendingswetenschap aan de Theologische
Hogeschool te Kampen was in 1930 door de Gereformeerde synode ingesteld.
De te benoemen hoogleraar zou onderwijs moeten geven in de zendingstheorie,
elenctiek en geschiedenis van de zending en zorg moeten
dragen voor de vooropleiding van missionaire predikanten en andere zendingsarbeiders.
1 Vanaf 1939 werd de leerstoel bezet door dr. J.H. Bavinck.
Deze vervulde dezelfde functie aan de theologische faculteit van de Vrije
Universiteit (VU) en was de eerste protestantse hoogleraar missiologie in
Nederland. In 1954 vroeg hij echter ontslag in Kampen in verband met zijn
benoeming tot gewoon hoogleraar ambtelijke vakken aan de VU met ingang
van 1 januari van dat jaar. 2
Bergema werd zijn opvolger. Op donderdag 22 september 1955 benoemde
de synode van Leeuwarden hem tot hoogleraar in Kampen en rector van het
zendingsseminarie te Baarn. 3 Met 36 tegen 14 stemmen en 1 stem blanco
werd hij gekozen uit een voordracht waarop ook de naam stond van dr. J.
Verkuyl te Jakarta. Aan het opstellen van deze voordracht was een langdurig
overleg tussen de curatoren van de Theologische Hogeschool en de generale
zendingsdeputaten voorafgegaan. De zendingsdeputaten gaven de voorkeur
aan Verkuyl vanwege “diens wetenschappelijke kwaliteiten en ... zijn sympathiek
en vlot optreden”. Bergema zou “iets stroever” en ook “iets zwakker
van constitutie” zijn. 4 Curatoren en hoogleraren deelden deze voorkeur
echter niet. Professor K. Dijk had zelfs ernstige bezwaren tegen de kandidatuur
van Verkuyl vanwege diens vroegere optreden inzake de Indonesische
kwestie en zijn pleidooi voor samenwerking met andere kerken. Zover
wilden curatoren en hoogleraren niet gaan, maar zij vonden het optreden van
Verkuyl toch wat “al te dynamisch” om aan hem de voorkeur te geven. 5
1 Elenc(h)tiek: het theologische vak, dat zich volgens de encyclopedie van dr. A. Kuyper
bezig houdt met de bestudering en weerlegging van niet-christelijke religies.
2 P.J. Visser, Bemoeienis en getuigenis. Het leven en de missionaire theologie van Johan H.
Bavinck (Zoetermeer, 1997) 57.
3 Acta synode Leeuwarden 1955/1956, art. 198.
4 Notulen curatoren ThUK, 9 dec. 1954.
5 Ibidem, 20 april 1955.